Hướng dẫn cảm thụ văn học lớp 3 bài Ở lại với chiến khu

Cảm thụ văn học bài Ở lại với chiến khu - Tiếng Việt lớp 3

Cảm thụ văn học lớp 3 bài Ở lại với chiến khu là tài liệu tham khảo giúp các em học sinh có thêm nhiều vốn từ phong phú để cảm nhận tốt về bài đọc, hiểu được nội dung chính của bài văn. Tài liệu này sẽ giúp các em rèn luyện thêm kỹ năng viết văn và cách hoàn thành những bài văn cảm thụ hoàn chỉnh.

Cảm thụ văn học lớp 3 bài Ở lại với chiến khu

Ở LẠI VỚI CHIẾN KHU

1. Trung đoàn trưởng bước vào lán, nhìn cả đội một lượt. Cặp mắt ông ánh lên vẻ trìu mến, dịu dàng, ông ngồi yên lặng một lúc lâu, rồi lên tiếng:

– Các em ạ, hoàn cảnh chiến khu lúc này rất gian khổ. Mai đây chắc còn gian khổ, thiếu thốn nhiều hơn. Các em sẽ khó lòng chịu nổi. Nếu em nào muốn trở về sống với gia đình thì trung đoàn cho các em về. Các em thấy thế nào?

2. Trước ý kiến đột ngột của chỉ huy, bọn trẻ lặng đi. Tự nhiên, ai cũng thấy cổ họng mình nghẹn lại.

Lượm bước tới gần đống lửa. Giọng em rung lên:

– Em xin được ở lại. Em thà chết trên chiến khu còn hơn về ở chung, ở lộn với tụi Tây, tụi Việt gian…

Cả đội nhao nhao:

– Chúng em xin ở lại.

Mừng nói như van lơn:

– Chúng em còn nhỏ, chưa làm được chi nhiều thì trung đoàn cho chúng em ăn ít cũng được. Đừng bắt chúng em phải về, tội chúng em lắm, anh nờ…

3. Những lời van xin thơ ngây mà thống thiết, van xin được chiến đấu hi sinh vỉ Tổ quốc của các chiến sĩ nhỏ tuổi làm trung đoàn trưởng rơi nước mắt.

Ông ôm Mừng vào lòng, nói:

– Nếu các em đều xin ở lại, anh sẽ về báo cáo với Ban chỉ huy.

4. Bỗng một em cất tiếng hát, cả đội đồng thanh hát vang:

“Đoàn Vệ quốc quân một lần ra đi

Nào có mong chi đâu ngày trở về

Ra đi, ra đi bảo tồn sông núi

Ra đi, ra đi, thà chết không lui…”

Tiếng hát bay lượn trên mặt suối, tràn qua lớp lớp cây rừng, bùng lên như ngọn lửa rực rỡ giữa đêm rừng lạnh tối, làm cho lòng người chỉ huy ấm hẳn lên.

Cách đọc

Giọng người kể chuyện đọc khác lời nhân vật nói. Diễn tả đúng tình cảm khác nhau ở mỗi câu nói:

– Lời trung đoàn trưởng lần thứ nhất (Các em ạ, hoàn cảnh chiến khu lúc này…): giọng ôn tồn, chân thành, thương yêu.

– Lời Lượm: Em thà chết…: giọng xúc động nhưng rắn rỏi, thể hiện quyết tâm ở lại chiến khu.

– Lời Mừng: tha thiết, chân thành.

– Lời trung đoàn trưởng lần thứ hai {Nếu các em đều xin ở lại…): giọng cảm động, mến phục.

Đoạn 4 đọc giọng vui tươi, hùng tráng.

Gợi ý cảm thụ

Đoạn trích lấy từ truyện Tuổi thơ dữ dội. Đây là câu chuyện kể về đội thiếu niên tham gia Vệ quốc quân thời kháng chiến chống Pháp (Đội Thiếu niên trinh sát Trung đoàn Trần Cao Vân, thành phố Huế). Chính nhà văn Phùng Quán, người viết truyện này là một trong những chiến sĩ Vệ quốc quân nhỏ tuổi ấy. Phùng Quán (1932 – 1995), người Huế, 13 tuổi tham gia Vệ quốc quân, làm chiến sĩ trinh sát Trung đoàn 101 (trước đó gọi là Trung đoàn Trần Cao Vân). Nhà văn Nguyễn Khắc Viện nhận xét về Tuổi thơ dữ dội: “Những sự việc khi thì li kì, khi thì hài hước, khi thì gây xúc động đến ứa nước mắt… Tôi chỉ mong làm sao cho tất cả các em thiếu nhi Việt Nam được đọc sách này”.

Đoạn truyện kể một tình tiết ở chiến khu, vào lúc quân ta ở vào tình trạng quá gian khổ, và tương lai còn có thể gian khổ hơn, trung đoàn trưởng phải tính đến việc đưa các em trở về với gia đình. Chi tiết trung đoàn trưởng bước vào lán, nhìn cả đội một lượt, rồi lại ngồi yên lặng một lúc lâu, cho thấy điều ông chuẩn bị nói là một điều hệ trọng và khó nói. Ông biết sự gan góc của các chiến sĩ nhỏ tuổi, nhưng ông cũng không nỡ để các em phải chịu đựng quá sức mình.

Về phía các em, lời nói của trung đoàn trưởng lại gây ra một sự bất ngờ quá lớn khiến các em lặng đi, cổ họng nghẹn lại. Bởi vì khi từ giã nhà lên chiến khu các em đã xác định chiến đấu vì Tổ quốc, “ra đi thà chết không lui”. Trong hoàn cảnh khó khăn này, các em một lần nữa thể hiện quyết tâm: “thà chết trên chiến khu còn hơn về ở lộn với tụi Tây”; “chúng em ăn ít cũng được”. Đó là những câu nói rất hồn nhiên tự đáy lòng, nhưng cũng thể hiện một ý chí mãnh liệt, khiến trung đoàn trưởng cảm động trào nước mắt.

Trước những tấm lòng trong sáng vì Tổ quốc như thế, trung đoàn trưởng khó có thể từ chối, nhưng cũng không dám nhận lời ngay mà hứa sẽ báo cáo với trung đoàn (nghĩa là vẫn phải cân nhắc thêm).

Như để củng cố thêm những lời vừa nói, các em đồng thanh hát bài Đoàn Vệ quốc quân, tiếng hát ấy “bùng lên như ngọn lửa rực rỡ giữa đêm rừng lạnh tối”. Tình yêu Tổ quốc mãnh liệt là sức mạnh phi thường khiến cho các chiến sĩ nhỏ tuổi có thể vượt qua tất cả gian lao của đời chiến sĩ.

Ngoài tài liệu môn Tiếng Việt lớp 3 trên, các em học sinh có thể tham khảo thêm các dạng Đề thi học kì 1 lớp 3 và Đề thi học kì 2 lớp 3 mới nhất được cập nhật.