Phân tích nghệ thuật miêu tả tâm lí của Kim Lân qua nhân vật bà cụ Tứ

Phân tích nghệ thuật miêu tả tâm lí của nhà văn Kim Lân qua nhân vật bà cụ Tứ

VnDoc.com xin gửi tới bạn đọc bài viết Phân tích nghệ thuật miêu tả tâm lí của Kim Lân qua nhân vật bà cụ Tứ để bạn đọc cùng tham khảo và có thêm tài liệu học tập nhé. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết và tải về tại đây.

• Tóm tắt tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân
• Phân tích chi tiết nụ cười của nhân vật Tràng và giọt nước mắt của bà cụ Tứ

Nghệ thuật miêu tả tâm lí của Kim Lân qua nhân vật bà cụ Tứ

Trong nền văn học hiện đại Việt Nam, Kim Lân được biết đến là một cây bút chuyên viết về truyện ngắn với mảng đề tài quen thuộc hướng về người nông dân. Tác phẩm "Vợ nhặt" được in trong tập "Con chó xấu xí" (1962) là minh chứng cho điều này. Trong truyện ngắn này, một trong những sáng tạo đặc sắc của nhà văn Kim Lân là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt là diễn biến tâm lí của bà cụ Tứ - người mẹ nông dân hiền lành, phúc hậu.

Trong "Vợ nhặt", Kim Lân đã xây dựng được hình tượng người mẹ - bà cụ Tứ với diễn biến tâm trạng thật phức tạp và sinh động từ buổi tối ngày hôm trước cho đến buổi sáng ngày hôm sau khi anh cu Tràng có vợ. Nét tâm trạng đầu tiên của bà cụ Tứ khi lật đật theo con từ ngõ vào nhà là sự ngạc nhiên, bất ngờ. Khi nhìn thấy có người phụ nữ lạ trong nhà mình, người mẹ bỗng nhiên "đứng sững lại" và chất vấn bản thân bằng những câu hỏi đầy băn khoăn: "Quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ. Người đàn bà nào lại đứng ngay đầu giường thằng con mình thế kia. Sao lại chào mình bằng u?", "Ai thế nhỉ", "Ô hay, thế là thế nào nhỉ". Tất cả những ngạc nhiên, ngỡ ngàng của bà cụ xuất phát từ việc bà chưa bao giờ nghĩ đến việc có một ngày anh cu Tràng sẽ lấy vợ trong hoàn cảnh trớ trêu và tội nghiệp này.

Sau khi nghe lời giải thích của Tràng, bà lão "cúi đầu nín lặng" và lo lắng. Biết bao dòng cảm xúc của sự tủi thân, tủi phận tuôn trào trong tâm hồn của một người mẹ nghèo thương con. Bà cụ Tứ dần "hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình". Rồi người mẹ ấy tự trách bản thân qua việc so sánh "người ta" với "mình" và thương cho số kiếp "nhặt vợ": "Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không?".

Trong hoàn cảnh khốn cùng và cái đói đang hoành hành, trong tâm hồn bà cụ Tứ vẫn ngời sáng vẻ đẹp của tình người. Đối với người vợ nhặt, bà cụ không khỏi động lòng trắc ẩn và "lòng đầy thương xót" đối với số phận lênh đênh của chị con dâu. Bởi vậy, những lời lẽ đầu tiên mà bà nói với thị là những câu nói chất chứa sự quan tâm, ân cần và yêu thương: "Con ngồi xuống đây. Ngồi xuống đây cho đỡ mỏi chân", "Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng". Câu nói tuy vô cùng giản dị nhưng loại toát lên vẻ đẹp của sự ấm áp, sự cưu mang đối với những thân phận nhỏ bé, tội nghiệp giữa nạn đói. Cũng trong đêm hôm đó, bà dặn dò các con về việc làm ăn và gieo lên những niềm hi vọng cho con cái: "ai giàu ba họ, ai khó ba đời". Nhưng dù vậy, trong suy nghĩ của người mẹ nghèo vẫn trĩu nặng nỗi lo lắng về tương lai phía trước của các con. Trong bóng tối nhập nhoạng, bà lão "đăm đăm nhìn ra ngoài", "Bóng tối trùm lấy hai con mắt" với sự phấp phỏng lo âu cho tương lai của các con.

Trong buổi sáng sớm ngày hôm sau, tâm trạng của bà cụ Tứ vẫn diễn ra với sự phức tạp và sinh động. Bà cảm thấy vui hơn "nhẹ nhàng tươi tỉnh khác hẳn ngày thường, cái mặt bủng beo u ám của bà rạng rỡ hẳn lên" và bà nói với hai con những lời động viên ân cần và mở ra những viễn cảnh về tương lai. Nhà văn Kim Lân đã làm nổi bật nét tâm lí lạc quan của người mẹ nghèo, nhưng niềm vui, niềm hi vọng đó vẫn xen lẫn những niềm lo âu mơ hồ. Miếng cháo cám đắng chát, nghẹn ứ ở cổ cùng âm thanh của tiếng trống thúc thuế đã làm nỗi tủi hờn bỗng nhiên len lỏi trong tâm trí của những con người sống lay lắt qua nạn đói, đặc biệt là tiếng thở dài của bà cụ Tứ: "Đằng thì nó bắt giồng đay, đằng thì nó bắt đóng thuế. Giời đất này không chắc đã sống qua được đâu các con ạ". Và rồi những giọt nước mắt lăn xuống trên gò má của người mẹ nghèo thương con vô bờ bến và hiểu rõ những khó khăn đang đón đợi đôi vợ chồng trẻ ở phía trước. Như vậy, sự lo âu, hi vọng xen lẫn những niềm lạc quan là những nét tâm lí sinh động và có sự đan cài, quyện hòa của bà cụ Tứ.

Như vậy, thông qua diễn biến tâm trạng của nhân vật bà cụ Tứ, chúng ta có thể thấy được tài năng của nhà văn Kim Lân trong việc miêu tả tâm lí nhân vật. Ngòi bút của nhà văn đã len lỏi, lách sâu vào những nét tâm lí vô cùng đơn giản, tinh tế của người mẹ nông dân nghèo từ đêm hôm trước đến sáng hôm sau khi Tràng có vợ. Qua đó, chúng ta có thể thấy được những vẻ đẹp của bà cụ Tứ với tình yêu thương đối với con trai, con dâu, sẵn sàng cưu mang, đùm bọc con người giữa nạn đó cùng sự lo âu, trăn trở về tương lai nhưng vẫn ánh lên tia sáng của sự lạc quan và niềm hi vọng vào một ngày mai tươi sáng hơn.

Trên đây VnDoc.com vừa giới thiệu tới các bạn Phân tích nghệ thuật miêu tả tâm lí của Kim Lân qua nhân vật bà cụ Tứ. Mong rằng qua đây các bạn có thể học tập tốt hơn môn Ngữ văn lớp 12 nhé. Mời các bạn cùng tham khảo thêm các môn Toán 12, Tiếng Anh 12, đề thi học kì 1 lớp 12, đề thi học kì 2 lớp 12...