TT | Loại văn bản | Văn bản | Tác giả (hoặc ghi “Dân Gian”) | Nội dung chính |
1 | Ca dao, dân ca | Những câu hát về tình cảm gia đình | Dân gian | Bày tỏ tâm tình, nhắc nhở về công ơn sinh thành, tình mẫu tử và anh em ruột thịt |
2 | Tục ngữ | Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất | Dân gian | Truyền đạt những kinh nghiệm của ông cha ta trong việc quan sát các hiên tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất |
3 | Thơ trung đại Việt Nam | Bánh trôi nước | Hồ Xuân Hương | Ca ngợi vẻ đẹp và nhân cách trong trắng, son sắt của người phụ nữ việt nam thời xưa, cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi bấp bênh của họ. |
4 | Thơ Đường | Xa ngắm thác núi Lư | Lí Bạch | Thể hiện tình yêu thiên nhiên đằm thắm và bộc lộ tính cách mạnh mẽ, hào phóng của tác giả |
5 | Thơ hiện đại | Cảnh khuya | Hồ Chí Minh | Thể hiện tình cảm với nhiên nhiên, tâm hồn thi sĩ, nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng của tác giả, phong thái ung dung, lạc quan của bác. |
6 | Truyện, kí | Cuộc chia tay của những con búp bê | Khánh Hòa | Khuyên chúng ta nên giữ gìn tổ ấm gia đình, vun đắp, bảo vệ, bồi dưỡng cho nó ngày một tốt đẹp, bền chặt hơn.Đừng chỉ vì một lý do, lợi ích cá nhân mà làm tổn hại đến những tâm hồn trong sáng, ngây thơ mà tội nghiệp đó |
7 | Tùy bút | Một thứ quà của lúa non Cốm | Thạch Lam | Nét đẹp văn hóa dân tộc trong thứ sản vật giản dị mà đặc sắc ấy |
8 | Văn bản nghị luận | Tinh thần yêu nước của nhân dân ta | Hồ Chí Minh | Làm sáng tỏ một chân lí:"Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.Đó là một truyền thống quý báu của ta ''. |
9 | Văn bản nhật dụng | Sống chết mặc bay | Phạm Duy Tốn | Lên án bọn quan lại thời xưa, không quan tâm đến dân chúng, bóc lột, cậy quyền chức, hà hiếp nhân dân và bày tỏ niềm thương cảm, xót xa trước cảnh dân chúng chống chọi lại thiên tai |
c) Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện hệ thống các văn bản đã học (các nhóm vẽ xong, cử đại diện trình bày trước lớp).
Bài làm:
Hệ thống văn bản đã học | Tục ngữ | Tục ngữ về thiên nhiên và lao động xã hội |
Tục ngữ về con người và xã hội | ||
Thơ trữ tình | Sông núi nước nam | |
Phò giá về kinh | ||
Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra | ||
Bài ca Côn Sơn | ||
Bánh trôi nước | ||
Qua Đèo Ngang | ||
Bạn đến chơi nhà | ||
Sau phút chia li | ||
Thơ trữ tình hiện đại | Cảnh khuya | |
Tiếng gà trưa | ||
Rằm tháng giêng | ||
Thơ Đường | Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh | |
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê | ||
Xa ngắm thác núi Lư | ||
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá | ||
Tùy bút | Mùa xuân của tôi | |
Một thứ quà của lúa non: Cốm | ||
Sài Gòn tôi yêu | ||
Văn bản nhật dụng | Cổng trường mở ra | |
Cuộc chia tay của những con búp bê | ||
Ca Huế sông Hương | ||
Nghị luận | Tinh thần yêu nước của nhân dân ta | |
Sự giàu đẹp của tiếng Việt | ||
Đức tính giản dị của Bác Hồ | ||
Ý nghĩa văn chương |
Các bạn dựa vào bảng để vẽ sơ đồ tư duy
d) Chép lại những câu ca dao, dân ca đã học ở học kì I vào vở bài tập ; nêu ngắn gọn tình cảm, thái độ của nhân dân thể hiện trong mỗi câu hát đó theo bảng sau:
Những câu hát về tình cảm gia đình: | 1.Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông Núi cao biển rộng mênh mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi! 2. Anh em nào phải người xa Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân. Yêu nhau như thể tay chân Anh em hòa thuận hai thân vui vầy |
Nội dung (thể hiện tình cảm gì ?) | Bày tỏ tâm tình, nhắc nhở về công ơn sinh thành, tình mẫu tử và tình anh em ruột thịt. |
Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người: | Ở đâu năm cửa nàng ơi Sông nào sáu khúc nước chảy xuôi một dòng? Sông nào bên đục, bên trong? Núi nào thắt cổ bồng lại có thánh sinh? Đền nào thiêng nhất xứ Thanh Ở đâu mà lại có thành tiên xây? ... - Thành Hà Nội năm cửa chàng ơi Sông Lục Đầu nước chảy xuôi một dòng Nước sông Thương bên đục bên trong Núi Đức Thánh Tản thắt cổ bồng lại có thánh sinh Đền Sòng thiêng nhất xứ Thanh Ở trên tỉnh Lạng có thành tiên xây. Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát, Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông. Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai. |
Nội dung (thể hiện tình cảm gì ?): | Thể hiện tình yêu chân chất, tinh tế và lòng tự hào đối với con người và quê hương đất nước |
Những câu hát than thân: | 1.Thương thay thân phận con tằm, Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Thương thay lũ kiến li ti, Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi. Thương thay hạc lánh đường mây, Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi. Thương thay con cuốc giữa trời, Dầu kêu ra máu có người nào nghe. 2. Thân em như trái bần trôi Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu |
Nội dung (thể hiện tình cảm, thái độ gì ?): | Diễn tả tâm trạng, thân phận của con người, bày tỏ lòng đồng cảm với những số phận khổ đau đắng cay của con người lao động, đồng thời còn mang yếu tố phản kháng, tố cáo xã hội phong kiến |
Những câu hát châm biếm: | 1.Cái cò lặn lội bờ ao, Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng? Chú tôi hay tửu hay tăm, Hay nước chè đặc, hay nằm ngủ trưa. Ngày thì ước những ngày mưa Đêm thì ước những đêm thừa trống canh. 2. Số cô chẳng giàu thì nghèo Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà. Số cô có mẹ có cha Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông. Số cô có vợ có chồng Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai |
Nội dung (thể hiện tình cảm, thái độ gì ?): | Phơi bày các sự việc mâu thuẫn phê phán thói hư tật xấu của những hạng người và sự việc đáng cười trong xã hội. |
e) Chép lại các câu tục ngữ đã học ở học kì II vào vở bài tập ; nêu ngắn gọn ý nghĩa của những câu tục ngữ đó (những kinh nghiệm của nhân dân về thiên nhiên, lao động sản xuất, con người và xã hội) theo bảng sau:
Tục ngữ | Ý nghĩa |
Những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất | |
Những câu tục ngữ về con người và xã hội | |
Tục ngữ | Ý nghĩa |
Những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất | |
a) Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. b) Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. c) Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ. d) Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt. e) Tấc đất tấc vàng h) Nhất nước, nhị phân, tâm can, từ giống. i) Nhất thì, nhì thục. | Phản ánh truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quá sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất |
Những câu tục ngữ về con người và xã hội | |
a) Một mặt người bằng mười mặt của. b) Cái răng, cái tóc là góc con người. c) Đói cho sạch, rách cho thơm. d) Học ăn, học nói, học gói, học mở. e) Không thầy đố mày làm nên. g) Học thầy không tày học bạn h) Thương người như thể thương thân. i) Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. k) Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. | Nhằm tôn vinh giá trị con người, đưa ra lời nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống mà con người cần phải có. |
2. Hệ thống hóa kiến thức về các kiểu câu đơn và dấu câu đã học
a) Điền tên các kiểu câu đơn vào chỗ trống, sau đó vẽ sơ đồ các kiểu câu vào vở bài tập.
Điền vào chỗ trống tên các dấu câu đã học
Bài làm:
1.CÁC KIỂU CÂU ĐƠN
Phân loại theo mục đích nói: Câu nghi vấn, câu trần thuật, câu cầu khiến, câu cảm thán
Phân loại theo cấu tạo:Câu bình thường, câu đặc biệt
2. Các dấu câu đã học là:
Dấu chấm
Dấu phẩy
Dấu chấm than(chấm cảm)
Dấu hỏi
Dấu chấm lửng
Dấu gạch ngang
Dấu 2 chấm
Ngoặc đơn
C. Hoạt động luyện tập
1. Ghi tóm tắt nội dung chính của các bài thơ / đoạn thơ ở cột trái vào cột phải trong bảng dưới đây:
TT | Tên bài thơ/ đoạn thơ | Nội dung chính |
1 | Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà) | M: Lòng yêu nước và tinh thần sẵn sàng chiến đấu vì độc lập dân tộc |
2 | Qua Đèo Ngang | ......................................................................................... |
3 | Bạn đến chơi nhà | ......................................................................................... |
4 | Rằm tháng giêng | ......................................................................................... |
5 | Cảnh khuya | ......................................................................................... |
6 | Tiếng gà trưa | ......................................................................................... |
7 | Cảm nghĩ trong đêm thanh tịnh (Tĩnh dạ tứ) | ......................................................................................... |
8 | Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư) | ......................................................................................... |
Bài làm:
TT | Tên bài thơ/ đoạn thơ | Nội dung chính |
1 | Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà) | M: Lòng yêu nước và tinh thần sẵn sàng chiến đấu vì độc lập dân tộc |
2 | Qua Đèo Ngang | Tả cảnh Đèo Ngang hoang sơ, hùng vĩ nhg lại heo hút; Nỗi nhớ nhà, nỗi buồn, cô đơn, thương nước của Bà Huyện Thanh Quan |
3 | Bạn đến chơi nhà | Tình bạn keo sơn thắm thiết, trân trọng tình bạn hơn vật chất |
4 | Rằm tháng giêng | Cảnh sắc xuân mênh mông thoáng đất gắn liền với lòng yêu nước và phong thái ung dung, lạc quan. |
5 | Cảnh khuya | Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình yêu nước và phong thái ung dung, lạc quan của Bác |
6 | Tiếng gà trưa | Tình cảm quê hương, gia đình quá nhiều kỉ niệm tuổi thơ. |
7 | Cảm nghĩ trong đêm thanh tịnh (Tĩnh dạ tứ) | Tình yêu quê hương trong khoảnh khắc đêm vắng |
8 | Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư) | Tình cảm bồi hồi pha chút sot sa lúc mới về quê. |
2. Nêu vắn tắt đặc điểm về nội dung, nghệ thuật của các văn bản đã học ở lớp 7 theo bảng sau:
TT | Tên văn bản | Nội dung | Nghệ thuật |
1 | Cổng trường mở ra | ........................................... | ........................................... |
2 | Cuộc chia tay của những con búp bê | ........................................... | ........................................... |
3 | Mùa xuân của tôi | ........................................... | ........................................... |
4 | Một thứ quà của nước non: Cốm | ......................................... | ........................................... |
5 | Ca Huế trên sông Hương | ........................................... | ........................................... |
TT | Tên văn bản | Nội dung | Nghệ thuật |
1 | Cổng trường mở ra | Tấm lòng yêu thương, tình cảm sâu lắng của người mẹ đối với con trong ngày đầu tiên con đi học và vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của con người. |
|
2 | Cuộc chia tay của những con búp bê | Vấn đề hạnh phúc gia đình bị đổ vỡ, bố mẹ li hôn, con cái chịu nhiều đau đớn, thua thiệt. - Tình cảm và tấm lòng vị tha nhân hậu, trong sáng, cao đẹp của hai em bé. |
|
3 | Mùa xuân của tôi | Tình yêu quê hương đất nước, lòng yêu cuộc sống và tâm hồn tinh tế nhạy cảm của tác giả. |
|
4 | Một thứ quà của nước non: Cốm | Tấm lòng trân trọng của tác giả khi phát hiện được nét đẹp văn hóa dân tộc trong thứ sản vật giản dị mà đặc sắc | Sự tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tùy bút của Thạch Lam |
5 | Ca Huế trên sông Hương | Tả cảnh ca Huế trong đêm trăng trên dòng sông Hương thơ mộng, đồng thời giới thiệu các làn điệu dân ca Huế thể hiện lòng tự hào về Huế |
|
D. Hoạt động vận dụng.
1. Xác định các câu đơn trong đoạn trích dưới đây và hoàn thành bảng sau:
Một ngày mới bắt đầu
Mảng thành phố hiện ra trước mắt tôi đã biến màu trong bước chuyển huyền ảo của rạng đông. Mặt trời chưa xuất hiện nhưng tầng tầng lớp lớp bụi hồng ánh sáng đã tràn lan khắp không gian như phấn hoa trên những tòa nhà cao tầng của thành phố, khiến chúng trở nên nguy nga, đậm nét. Màn đêm mờ mờ đang lắng dần rồi chìm vào đất. Thành phố như bồng bềnh nổi giữa một biển gương. Trời sáng có thể nhận rõ từng phút một. Những vùng cây xanh bỗng tươi trong nắng sớm. Ánh đèn từ muôn vàn ô vuông cửa sổ loãng đi rất nhanh và thưa thớt tắt. Ba ngọn đèn đỏ trên tháp phát sóng Đài truyền hình thành phố như bị hạ thấp và kéo gần lại. Mặt trời dâng chầm chậm, lơ lửng như một con ong bay mềm mại.
Đường phố bắt đầu hoạt động và huyên náo. Những chiếc xe tải nhỏ, xe lam, xích lô máy nườm nượp chở hàng hóa và thực phẩm từ những vùng ngoại ô về các chợ Bến Thành, Cầu Muối, ... đánh thức cả thành phố dậy bởi những tiếng máy nổ giòn.
Thành phố mình đẹp quá ! Đẹp quá đi !
(Theo Nguyễn Mạnh Tuấn, Tiếng Việt 5, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011)
Bài làm:
Câu đơn | Phân loại theo mục đích nói | Phân loại theo cấu tạo | ||||
Màn đêm mờ mờ đang lắng dần rồi chìm vào đất | Câu trần thuật | Câu đơn bình thường gồm 1 cụm C-V:
| ||||
Thành phố như bồng bềnh nổi giữa một biển gương. | Câu trần thuật | Câu đơn bình thường gồm 1 cụm C-V:
| ||||
Trời sáng có thể nhận rõ từng phút một | Câu trần thuật | Câu đơn bình thường gồm 1 cụm C-V:
| ||||
Những vùng cây xanh bỗng tươi trong nắng sớm | Câu trần thuật | Câu đơn bình thường gồm 1 cụm C-V:
| ||||
Ánh đèn từ muôn vàn ô vuông cửa sổ loãng đi rất nhanh và thưa thớt tắt. | Câu trần thuật | Câu đơn bình thường gồm 1 cụm C-V:
| ||||
Ba ngọn đèn đỏ trên tháp phát sóng Đài truyền hình thành phố như bị hạ thấp và kéo gần lại | Câu trần thuật | Câu đơn bình thường gồm 1 cụm C-V:
| ||||
Mặt trời dâng chầm chậm, lơ lửng như một con ong bay mềm mại. | Câu trần thuật | Câu đơn bình thường gồm 1 cụm C-V:
| ||||
Đường phố bắt đầu hoạt động và huyên náo. | Câu trần thuật | Câu đơn bình thường thường gồm 1 cụm C-V:
| ||||
Thành phố mình đẹp quá ! | Câu cảm thán | Câu đơn bình thường thường gồm 1 cụm C-V:
|
2. Đọc đoạn trích dưới đây và điền dấu câu thích hợp và điền dấu câu thích hợp vào ô trống:
Hồi còn đi học (...) Hải rất say mê âm nhạc (...). Từ căn gác nhỏ của mình (...) Hải có thể nghe thấy tất cả các âm thanh náo nhiệt (...)ồn ã của thủ đô. Tiếng ve kêu rền rĩ trong những đám lá cây bên đường (...) Tiếng kéo lách cách của những người bán thịt bò khô (...) Tiếng còi ô tô xin đường gay gắt (...) Tiếng còi tàu hỏa thét lên và tiếng bánh sắt lăn trên đường ray ầm ầm.
Rồi tất cả như im lặng hẳn để nghe tiếng đàn vi-ô-lông trên một cái ban công (...) tiếng pi-a-nô ở một căn gác.
(Theo Tô Ngọc Hiến, Tiếng Việt 3, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2014)
Hồi còn đi học, Hải rất say mê âm nhạc. Từ căn gác nhỏ của mình, Hải có thể nghe tất cả các âm thanh náo nhiệt, ồn ã của thủ đô. Tiếng ve kêu rền rĩ trong những đám lá cây bên đường. Tiếng kéo lách cách của những người bán thịt bò khô. Tiếng còi ô tô xin đường gay gắt. Tiếng còi tàu hỏa thét lên và tiếng bánh sắt lên trên đường ray ầm ầm.
Rồi tất cả như im lặng hẳn để nghe tiếng đàn vi-ô-lông trên một cái ban công, tiếng pi-a-nô ở một cái ban công, tiếng pi-a-nô ở một căn gác.
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
1. Tìm trên Internet hoặc trong sách báo một số văn bản ca dao, thơ trung đại, văn bản nhật dụng và nêu nội dung chính mỗi văn bản đó
Sưu tầm ví dụ như:
Công cha như núi thái sơn
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi.
=> Nội dung: Cha mẹ đã sinh ra ta, chăm sóc dạy bảo ta. Vì thế, công ơn cha mẹ dành cho ta rất lớn. Chúng ta phải biết ơn, đền đáp công lao đó.
.....................................
Trên đây, VnDoc đã giới thiệu tới các bạn tài liệu Soạn bài Ôn tập văn bản văn học VNEN. Tài liệu được biên soạn theo chương trình VNEN Ngữ văn 7, hy vọng sẽ giúp các em học sinh tiếp thu bài nhanh và có sự hứng thú đối với môn học, từ đó học tốt Ngữ văn 7 hơn.
Ngoài ra, mời các bạn tham khảo thêm các tài liệu khác như: Ngữ văn lớp 7, Soạn bài lớp 7, Học tốt Ngữ Văn 7, Giải Vở bài tập Ngữ Văn và các dạng đề thi học kì 1 lớp 7, đề thi học kì 2 lớp 7 cũng được cập nhật liên tục trên VnDoc.com.
