Bài 5 trang 159 SGK Ngữ văn lớp 9 tập 1

Các sự vật và hiện tượng được đặt tên trong đoạn trích như: rạch Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía. Là sừ có sẵn (rạch, kênh) kết hợp với đặc điểm riêng biệt của sự vật, hiện tượng (Mái Giầm, Ba Khía, Bọ Mắt).

Ví dụ:

– Sông Cửu Long, Sông Lục Đầu, Hồ Hoàn Kiếm, Biển Hồ,…

– Chuột đồng, ong ruồi,…

- Các sự vật và hiện tượng được đặt tên trong đoạn trích như: rạch Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía. Là từ có sẵn (rạch, kênh) kết hợp với đặc điểm riêng biệt của sự vật, hiện tượng (Mái Giầm, Ba Khía, Bọ Mắt).

◾ Rạch Mái Giầm vì hai bên bờ mọc toàn cây Mái Giầm.

◾ Kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập biết cơ man nào là Bọ Mắt.

◾ Kênh Ba Khía vì hai bên bờ có nhiều con Ba Khía.

- Một số sự vật, hiện tượng được gọi tên theo cách dựa vào đặc điểm riêng của chúng như:

◾ Hồ Gươm vì liên quan đến sự tích trả gươm báu của vua Lê Lợi cho rùa vàng

◾ Hòn Trống Mái: Hòn đá có hình dạng giống với một con trống và một con mái.

◾ Chùa Một Cột vì chỉ có một cột ở giữa làm trụ.

◾ Dưa bở vì khi chín dưa bở tơi, khác với các loại dưa khác.

◾ Dưa vàng vì có vỏ dưa và ruột đều vàng.

– Cách đặt tên trong đoạn trích là dùng từ ngữ sẵn có nhưng mang nội dung mới dựa vào đặc điểm của sự vật, hiện tượng được gọi tên.

– 5 ví dụ khác:

+ cá kìm (cá ở biến có hàm dưới nhô ra, nhỏ và dài như cái kìm);

+ cá kim (cá ở biển có mỏ dài và nhọn như cái kim);

+ chim lợn (loài chim cú có tiếng kêu eng éc như lợn);

+ ong ruồi (ong mật nhỏ như ruồi);

+ cà tím (cà quả tròn, nửa trắng nửa tím hoặc màu tím);