Giáo án Ngữ văn 9 bài 36: Văn học địa phương - Từ biệt cố nhân

HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG

*HĐ1: Đọc - hiểu chú thích:

- HS đọc, tìm hiểu từ khó

?Em hiểu gì về HCST của bài thơ?

*HĐ2: Đọc - hiểu văn bản:

*Nội dung:

Chia tổ:

+Nhóm 1: Nội dung nhan đề tác phẩm

+Nhóm 2: Tâm trạng của tác giả trong cuộc chia tay

+Nhóm 3: Câu 2

+Nhóm 3: Câu 3

à HS trình bày, nhận xét:

?Tấm lòng của tác giả với quê hương, Tổ quốc? Qua đó, tác giả giáo dục tinh thần gì đối với chúng ta?

*Nghệ thuật:

?Em có nhận xét gì về ngôn ngữ và giọng thơ trong bài?

*Ý nghĩa văn bản:

?Bài thơ thể hiện tấm lòng và tình cảm của Nguyễn Đình Chiểu như thế nào? Từ đó, giáo dục mọi người điều gì?

*HĐ3: HD HS luyện tập

I. Đọc - hiểu chú thích:

1. Đọc - từ khó (SGK)

2. HCST:

Bài thơ được Nguyễn Đình Chiểu sáng tác năm 1862 khi ông phải chia tay những người bạn cùng chí hướng chống Pháp ở Cần Giuộc - Long An sau khi triều đình Huế kí hoà ước Nhâm Tuất (5/6/1862) cắt nhượng 3 tỉnh miền Đông Nam Kì cho Pháp, Nguyễn Đình Chiểu về Ba Tri tạm lánh.

II. Đọc - hiểu văn bản:

1. Nội dung:

- Nhan đề “Từ biệt cố nhân”: từ biệt chốn cũ, người thân, bạn bè cùng chí hướng quê hương làng mạc để lánh không sống trong vùng giặc tạm chiếm.

- Phải từ biệt chốn cũ đối với Nguyễn Đình Chiểu là một sự đau xót và bất đắc dĩ “Day… đất khách”

- “Vì câu danh nghĩa phải ra đi”

+Danh nghĩa: luân lí, đạo đức, lẽ sống của người Việt Nam lúc bấy giờ. Không chịu ở trong vùng giặc chiếm đóng, cốt tỏ lòng yêu Tổ quốc, không cộng tác với giặc, cùng bạn bè cùng chí hướng chống Pháp đến Ban Tri tạm lánh.

- “Chén rượu…mà!”:

+Chén rượu thề nguyền cùng nhau giữ trọn tấm lòng son với đất nước.

+Nhớ nhau ngày khác: đành hẹn gặp lại nhau một ngày không biết trước. Đấy là một sự ra đi bất đắc dĩ “dạ xót xa”.

-> Tấm lòng yêu nước, căm thù giặc sâu sắc

2. Nghệ thuật:

- Cách thức sử dụng ngôn ngữ thể hiện nét đặc trưng của vùng đất Nam Bộ.

- Giọng thơ bút pháp trữ tình sâu lắng của tác phẩm với thể thơ Đường luật.

3. Ý nghĩa văn bản:

(Ghi nhớ - tài liệu)