Tiếng gà trưa - Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
Bài thơ: Tiếng gà trưa - Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm được VnDoc sưu tầm và đăng tải nhằm giới thiệu Nội dung tác phẩm, Hoàn cảnh sáng tác nằm trong chương trình giảng dạy môn Ngữ văn lớp 7. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây
Tiếng gà trưa - Xuân Quỳnh
Nội dung bài thơ Tiếng gà trưa
Tiếng gà trưa
Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục…cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái tơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng.
Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng:
- Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt!
Cháu về lấy gương soi
Lòng dại thơ lo lắng
Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành từng quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối cùng bán gà
Cháu được quần áo mới
Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh chúc bâu
Đi qua nghe sột soạt
Tiếng gà trưa
Mang bao niềm hạnh phúc
Đêm nằm cháu nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ
Đôi nét về tác giả Xuân Quỳnh
- Xuân Quỳnh (1942-1988), quê ở làng La Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội)
- Bà là nữ nhà thơ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam
- Năm 2017, Xuân Quỳnh được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật
- Đặc điểm thơ Xuân Quỳnh: Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị trong đời sống gia đình và cuộc sống thường ngày, biểu lộ những rung cảm và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm.
Đôi nét về tác phẩm Tiếng gà trưa
Hoàn cảnh ra đời bài thơ Tiếng gà trưa
Bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, in lần đầu trong tập “Hoa dọc chiến hào” (1968) của Xuân Quỳnh
Bố cục bài thơ Tiếng gà trưa
- Phần 1 (khổ 1): Tiếng gà trưa trên đường hành quân
- Phần 2 (5 khổ thơ tiếp theo): Tiếng gà trưa gợi những kỉ niệm thời thơ ấu
- Phần 3 (2 khổ còn lại): Tiếng gà trưa gợi những suy tư
Phương thức biểu đạt bài thơ Tiếng gà trưa
PTTBĐ tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm
>> Xem thêm: PTBĐ chính của bài Tiếng gà trưa
Giá trị nội dung bài thơ Tiếng gà trưa
Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình quê hương đất nước
Giá trị nghệ thuật bài thơ Tiếng gà trưa
- Thể thơ 5 chữ tạo nên cách diễn đạt tình cảm tự nhiên
- Hình ảnh thơ bình dị, chân thực
- Sử dụng điệp từ
Dàn ý phân tích tác phẩm Tiếng gà trưa
1. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về tác giả Xuân Quỳnh (những nét chính về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác, đặc điểm thơ Xuân Quỳnh…)
- Giới thiệu về bài thơ “Tiếng gà trưa” (hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)
2. Thân bài
a. Tiếng gà trưa trên đường hành quân
- Hoàn cảnh: trên đường hành quân xa, dừng chân bên xóm nhỏ
- Âm thanh tiếng gà trưa: “Cục…cục tác cục ta”
⇒ Âm thanh tự nhiên, chân thực
- Nghệ thuật điệp từ, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác:
- Nghe xao động nắng trưa
- Nghe bàn chân đỡ mỏi
- Nghe gọi về tuổi thơ
⇒ Tiếng gà trưa gọi về kỉ niệm tuổi thơ, tình cảm xóm làng và xua tan những vất vả, mệt nhọc trên đường hành quân.
b. Tiếng gà trưa gợi lại những kỉ niêm thời thơ ấu
- Những kỉ niệm tuổi thơ:
- Hình ảnh con gà mái mơ, mái vàng và ổ trứng hồng đẹp như tranh
- Kỉ niệm: tò mò xem gà đẻ bị bà mắng
- Hình ảnh bà đầy yêu thương, chắt chiu, dành dụm từng quả trứng cho cháu
- Niềm vui và mong ước nhỏ bé của tuổi thơ: được quần áo mới
⇒ Những kỉ niệm tuổi thơ bình dị, gần gũi, hồn nhiên không thể nào quên của gia đình làng quê Việt Nam.
- Hình ảnh người bà và tình bà cháu:
- Bà mắng: “Gà đẻ…mặt”
⇒ Lời mắng xuất phát từ tình yêu thương, sự quan tâm, chăm sóc của bà dành cho cháu
- Bà chắt chiu trong cảnh nghèo khó, dành trọn vẹn tình yêu thương, sự chăm lo cho cháu: “Tay bà khum soi trứng … Cháu được quần áo mới”
⇒ Tình bà cháu thật sâu nặng, thắm thiết, bà chắt chiu, chăm lo, quan tâm cho cháu, cháu luôn yêu thương, kính trọng bà
c. Tiếng gà trưa gợi những suy tư
- Tiếng gà trưa mang đến hạnh phúc vì nó làm thức dậy biết bao tình cảm cao đẹp: tình bà cháu, tình xóm làng, tình cảm gia đình… Niềm hạnh phúc ấy đem vào giấc ngủ hồng sắc trứng
- Nghệ thuật điệp từ và điệp cấu trúc (vì lòng yêu Tổ quốc, vì xóm làng thân thuộc, vì bà…): qua đó, nhấn mạnh mục đích chiến đấu vừa cao cả và thiêng liêng nhưng cũng hết sức bình dị, cụ thể
- Tình cảm gia đình, quê hương đã làm sâu sắc thêm tình yêu Tổ quốc
3. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:
- Nội dung: Tiếng gà trưa đã gọi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình quê hương đất nước
- Nghệ thuật: thể thơ 5 chữ, điệp ngữ, hình ảnh thơ bình dị, gần gũi…
- Cảm nghĩ của bản thân về tình bà cháu
Những bài thơ của Xuân Quỳnh
Con Vện nằm trước cửa
Chân kê mõm lim dim
Xoải cánh phơi bên thềm
Con gà mơ cũng ngủ
Chưa đến mùa gặt lúa
Máy tuốt vẫn nằm yên
Sổ chấm công gấp nguyên
Đợi bố về tính điểm
Võng thưa dần cọt kẹt
Bà cũng thiu thiu rồi
Bé say trong giấc dài...
Cả nhà đều ngủ hết
Chỉ con cò còn thức
Bay lả trong giấc mơ...
(trích Trưa hè - Xuân Quỳnh)
"Đoàn quân Việt Nam đi chung lòng cứu quốc..."
Bài "Tiến quân ca" hát trong phút giây xa đất nước
Xao xuyến trong lòng như tiếng mẹ yêu thương
Nhìn mắt bạn bè đều thấy bóng quê hương.
(Quê hương - Xuân Quỳnh)
Mai rồi con lớn khôn
Trên đường xa nắng gắt
Lời ru là bóng mát
Lúc con lên núi thẳm
Lời ru cũng gập ghềnh
Khi con ra biển rộng
Lời ru thành mênh mông.
(trích Lời ru của mẹ - Xuân Quỳnh)
Mẹ lại hát ru con những bài ca đất nước:
"... Vợ cấy... chồng cày... đồng cạn, đồng sâu
Và yêu nhau cởi áo cho nhau
Khi đã yêu mấy núi đèo cũng vượt
Tháp Mười ta có hoa sen đẹp nhất
Đất nước mình tên Bác cũng như hoa..."
Ngủ yên con, ngủ đẫy giấc con nghe
Lời ru mẹ làm chiến hào che chở
Ôi bàn chân, ôi bàn chân nho nhỏ
Theo lời ru con đi suốt ngày mai
Đang chờ con - núi rộng, sông dài
Mẹ vẫn gần con trên bước đường con bước
Khi nào con băng đèo vượt dốc
Con sẽ hiểu giá tình yêu "qua mấy núi cũng trèo"
Thấy đồng cạn đồng sâu con nhớ thuở đói nghèo
Câu hát cũ nhọc nhằn trong ý nghĩ!
Lên Đồng Đăng nhìn nàng Tô Thị
Con sẽ thương những người vợ trong Nam hai mươi năm giết giặc chờ chồng
Gặp trận mưa lâm thâm
Dẫu người mẹ đã gói niềm vui trong áo mới
Con vẫn bâng khuâng tự hỏi:
"Phải người mẹ năm nào mưa ướt áo tứ thân?"
Đến Tháp Mười ngắm đoá hoa sen
Con nhớ Bác chòm râu phơ phất...
(trích Lời ru - Xuân Quỳnh)
----------------------------------------------------------------
Như vậy là chúng tôi đã giới thiệu cho các bạn bài Bài thơ: Tiếng gà trưa - Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm. Mời các bạn tham khảo thêm đề thi học kì 1 lớp 7 từ tất cả các trường THCS trên toàn quốc của tất cả các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Hóa, Sinh. Hy vọng rằng tài liệu lớp 7 này sẽ giúp ích trong việc ôn tập và rèn luyện thêm kiến thức ở nhà. Chúc các bạn học tốt và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới.
Tài liệu tham khảo:
