Giáo án Địa lý lớp 9 bài 2: Dân số và gia tăng dân số

Hoạt động của thầy và tṛ

Kiến thức cơ bản

+ Hoạt động 1: Số dân

- Hs hoạt động cá nhân

- Gv treo bảng số liệu về dân số và diện tích 1 số quốc gia trên thế giới

- Hs đọc thông tin sgk/7 + bảng số liệu:

- Cho biết số dân Việt Nam năm 2003? So sánh dân số và diện tích Việt Nam với các nước và rút ra nhận xét?

- Hs báo cáo – nhận xét - Gv chuẩn kiến thức và bổ sung

+ Hoạt động 2: Gia tăng dân số

- Hs thảo luận nhóm: Phân tích biểu đồ hình 2.1 trả lời các câu hỏi ở phiếu học tập

- Hs chia nhóm nhỏ thảo luận

+ Quan sát và nêu nhận xét về sự thay đổi số dân qua chiều cao của các cột?

+ Quan sát và nhận xét đường biểu diễn tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên qua từng giai đoạn và xu hướng thay đổi từ 1976 - 2003. Giải thích nguyên nhân sự thay đổi đó?

+ Nhận xét mối quan hệ gia tăng dân số tự nhiên với sự thay đổi số dân và giải thích?

+ Vì sao tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên giảm nhưng dân số vẫn tăng nhanh?

- Hs báo cáo kết quả - nhận xét - Gv chuẩn kiến thức.

- Qua thực tế ở địa phương cho biết dân số tăng nhanh gây ra những hậu quả gì? Biện pháp khắc phục như thế nào?

- Nhận xét gì về tỉ lệ gia tăng tự nhiên giữa các vùng trong cả nước?

(Tích hợp giáo dục môi trường)

- Nêu những lợi ích của sự giảm tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên ở nước ta. (nâng cao chất lượng cuộc sống)

- Hiện nay tỉ lệ sinh, tử của nước ta như thế nào? Tại sao? (tỉ lệ sinh giảm. Tuổi thọ tăng)

- Tỉ lệ gia tăng tự nhiên giữa thành thị và nông thôn, miền núi như thế nào?

- Dựa vào bảng 2.1, hãy xác định các vùng lãnh thổ có tỉ lệ gia tăng dân số cao nhất, thấp nhất, các vùng lãnh thổ có tỉ lệ gia tăng dân số cao hơn trung bình cả nước. Giải thích. (cao nhất Tây Nguyên, Tây Bắc vì đây là vùng núi và cao nguyên)

+ Hoạt động 3: Cơ cấu dân số (Cá nhân)

- Cho biết cơ cấu dân số nước ta thuộc loại nào? (già hay trẻ)

- Căn cứ số liệu ở bảng 2.2 Nhận xét cơ cấu nhóm tuổi của nước ta thời ḱ 1979 – 1999 đặc biệt là nhóm 0-14 tuổi.

- Nêu dẫn chứng và những vấn đề đặt ra về giáo dục, y tế, việc làm đối với các công dân tương lai?

- Nhận xét tỉ lệ nam nữ ở nước ta?

- Căn cứ số liệu ở bảng 2.2, hãy nhận xét tỉ lệ hai nhóm dân số nam, nữ thời ḱ 1979 – 1999

- Tỉ lệ nam nữ có sự khác nhau giữa các vùng như thế nào? Giải thích.

I. Số dân

- Năm 2003 dân số nước ta là 80,9 triệu người

- Việt Nam là nước đông dân đứng thứ 14 trên thế giới.

II. Gia tăng dân số

- Từ 1954 - 2003: Dân số nước ta tăng nhanh và tăng liên tục

- Cuối những năm 50: có sự “Bùng nổ dân số”. Năm 2003 tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên: 1,43%

- Nhờ thực hiện tốt kế hoạch hoá gia đình nên những năm gần đây tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên đă giảm.Tuy nhiên mỗi năm tăng trung bình 1 triệu người

- Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên khác nhau giữa các vùng.

+ Miền núi cao hơn đồng bằng.

+ Nông thôn cao hơn thành thị.

III. Cơ cấu dân số

+ Theo độ tuổi:

- Nước ta có cơ cấu dân số trẻ. Tỉ lệ trẻ em có xu hướng giảm.

- Cơ cấu dân có xu hướng già đi, tỉ lệ người trong độ tuổi lao động và ngoài tuổi lao động tăng lên.

+ Theo giới tính:

- Tỉ lệ nữ còn cao hơn tỉ lệ nam có sự khác nhau giữa các vùng.

- Tỉ lệ giới tính đang ngày càng cân bằng.