Giáo án Lịch sử lớp 11 bài 10: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 - 1941)

Hoạt động của GV – HS

KTCB

Hoạt động 1: Tập thể - cá nhân

- GV gợi cho HS nhớ lại tình hình nước Nga Xô Viết năm 1920: Việc ban hành chính sách cộng sản thời chiến đã giúp nước Nga huy động được nhân lực, vật lực của đất nước, đập tan cuộc tiến công của 14 nước đế quốc và các thế lực phản động.

(?) Nước Nga đứng trước những khó khăn gì?

- HS trả lời.

- GV bổ sung, mở rộng: Sau 7 năm chiến tranh (1920) sản xuất công nghiệp giảm 7 lần so với 1913, nông nghiệp còn một nửa...; các thế lực phản động thường xuyên chống phá...

(?) Để giải quyết khó khăn Nhà nước Nga Xô Viết đã có biện pháp gì?

- HS: Tháng 3/1921, Đảng Bônsêvích thông qua chính sách kinh tế mới.

(?) Nội dung chủ yếu của Chính sách kinh tế mới? Chính sách này đã tác động như thế nào đến tình hình nước Nga?

- HS trả lời, GV chốt ý.

(?)Kết quả, ý nghĩa của Chính sách kinh tế mới?

- HS dựa vào SGK trả lời.

- GV nhận xét: Chính sách cộng sản thời chiến do nhà nước nắm độc quyền quản lý nền kinh tế quốc dân. Còn chính sách kinh tế mới thực chất là chuyển sang nền kinh tế nhiều thành phần do nhà nước kiểm soát, khôi phục lại nền kinh tế hàng hóa. GV liên hệ với quá trình đổi mới ở Việt Nam.

(?) Vì sao phải thành lập Liên bang cộng hoà XHCN Xô viết và thành lập khi nào?

- HS dựa vào SGK trả lời.

Hoạt động 2: Tập thể - cá nhân

(?) Nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình xây dựng CNXH? Vì sao phải ưu tiên phát triển công nghiệp nặng?

- HS theo dõi SGK trả lời câu hỏi.

(?) Nêu những thành tựu Liên Xô đạt được trên các mặt: nông nghiệp, công nghiệp, ...?

- GV khai thác kênh hình 28, bảng thống kê bổ sung cho thành tựu. Đồng thời GV giải thích các thuật ngữ “công nghiệp hóa XHCN”, “tập thể hóa”...

(?) Trình bày chính sách ngoại giao của LX?

- HS dựa vào SGK trả lời, sơ kết toàn bài.

I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế (1921- 1925)

1. Chính sách kinh tế mới

- 1921, nước Nga xây dựng đất nước song gặp nhiều khó khăn:

+ KT bị chiến tranh tàn phá.

+ CT – XH không ổn định.

+ Các thế lực phản động chống phá.

- Tháng 3/1921, Đảng Bônsêvích Nga thông qua chính sách kinh tế mới (NEP).

* Nội dung:

- NN: thực hiện chế độ thuế lương thực.

- CN: + Khôi phục công nghiệp nặng.

+ Khuyến khích tư bản trong và ngoài nước kinh doanh và đầu tư dưới sự kiểm soát của nhà nước.

+ Nhà nước nắm các ngành KT chủ chốt.

- Thương nghiệp và tiền tệ:

+ Tự do buôn bán, trao đổi.

+ Khôi phục các chợ.

+ Tạo mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn.

+ Phát hành tiền mới (đồng Rúp).

- Kết quả: nước Nga vượt qua khó khăn, KT – CT - XH được khôi phục, ổn định.

- Ý nghĩa: + Giúp nhân dân Xô Viết hoàn thành công cuộc khôi phục KT.

+ Để lại bài học kinh nghiệm qúy báu đối với công cuộc xây dựng CNXH trên thế giới.

2. Sự thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết

- Nguyên nhân: Nhu cầu liên minh để tăng cường sức mạnh mọi mặt.

- Tháng 12/1922, Liên bang Cộng hoà XHCN Xô viết thành lập (Liên Xô).

- 21/1/1924 Lênin qua đời.

II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925 - 1941)

1. Những kế hoạch 5 năm đầu tiên

- Sau khi khôi phục kinh tế, Liên Xô tiến hành công nghiệp hoá XHCN.

- Liên Xô đã thực hiện các kế hoạch 5 năm:

+ Lần 1: 1928 - `1932

+ Lần 2: 1933 – 1937

+ Lần 3: 1937 – 1941

- Thành tựu:

+ NN: 93% hộ nông dân với trên 90% diện tích được đưa vào tập thể hóa.

+ CN: Năm 1937 chiếm 77,4% tổng SP quốc dân.

+ VHGD: thanh toán được nạn mù chữ, hoàn thành phổ cập giáo dục tiể học.

- KQ:

+ Liên Xô trở thành một cường quốc công nghiệp.

+ Hoàn thành công cuộc tập thể hóa.

+ VH – GD thu được nhiều thành tựu.

+ Cơ cấu xã hội thay đổi (CN, nông dân, trí thức mới).

2. Quan hệ ngoại giao của Liên Xô

- Thiết lập quan hệ với các nước láng giềng Á và Âu.

- Thực hiện chính sách ngoại giao kiên quyết nhưng mềm dẻo trong quan hệ với các nước đế quốc.