Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà

Để học tốt Ngữ văn lớp 10, VnDoc.com mời các bạn học sinh và thầy cô tham khảo tài liệu: Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà, với những bài văn mẫu hay đã được VnDoc cập nhật, chắc chắn sẽ giúp các bạn học sinh có kết quả cao hơn trong học tập. Mời các bạn học sinh và thầy cô cùng tham khảo.

• Giáo án Ngữ văn 10 bài: Tam đại con gà - Nhưng nó phải bằng hai mày
• Trắc nghiệm Ngữ văn lớp 10: Bài - Tam đại con gà - Nhưng nó phải bằng hai mày
• Phân tích truyện Tam đại con gà

Học tốt Ngữ văn lớp 10: Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà

1. Dàn ý Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà

A. Mở bài

- Giới thiệu bài Tam đại con gà

- Dẫn dắt người đọc đến tình huống gây cười trong bài Tam đại con gà

B. Thân bài

Các tình huống gây cười:

* Lần 1:

- Gặp chữ “kê” là gà thầy không biết chữ gì, bị học trò hỏi dồn, thầy cuống nói liều “dủ dỉ là con dù dì”

+ Trong Hán tự không có chữ “dù dì” và trong thế giới động vật cũng không có con nào là con “dù dì” => thầy dốt đến tận cùng của sự dốt. Thầy không chỉ kém về kiến thức sách vở mà còn kém hiểu biết về kiến thức thực tế.

* Lần 2: Thầy sợ sai người ta biết thì cười, cho nên bảo học trò đọc khẽ vì sự giấu dốt rất thận trọng của thầy, cười vì cái tài giấu dốt láu cá => đáng chê trách.

* Lần 3: Thầy tìm đến thổ công (không tìm sách, tìm người để hỏi). Thầy dốt thổ công cũng dốt luôn (thầy xin ba đài âm dương được cả ba) à cái dốt dạy cái dốt à thầy tin chắc nên đắc ý lắm, quát trẻ đọc thật to (dủ dỉ là con dù dì) => cái dốt được khuếch đạinhân lên bằng âm thanh.

* Lần 4: Bị chủ nhà chất vấn, thấy giải thích vòng vo, vô căn cứ: “Dủ dỉ là con dù dì, con dù dì là chị con công, con công
là ông con gà”.

C. Kết bài

- Tiếng cười trong truyện mang ý nghĩa phê phán, giáo dục cao.

+ Phê phán hạng người dốt mà còn giấu dốt.

+ Bài học: nhắc nhở, cảnh tỉnh những kẻ mắc bệnh sĩ diện hão.

⇒ Tiếng cười hóm hỉnh, sâu sắc đậm chất dân gian.

2. Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà mẫu 1

Hành động: nhân vật đã có những hành động cụ thể là: bảo học trò đọc khẽ, khấn xin âm dương thổ công, bệ vệ ngồi trên giường bảo trẻ đọc thật to. Hai hành động đầu tiên là biểu hiện cho sự thận trọng muốn che giấu cái dốt của mình. Hành động thứ ba, ngược lại là biểu hiện của sự đắc chí, sự yên tâm tuyệt đối vào mình và vào thổ công. Và chính vì vậy hành động thứ ba là hành động có khả năng bộc lộ rõ nhất bản chất nhân vật và khiến tiếng cười bật ra một cách thoải mái nhất.

Lời nói:

Dủ dỉ là con dù dì.

Dạy cho cháu biết đến tận tam đại con gà.

Dủ dỉ là chị con công, con công là ông con gà...

Các lời nói càng về sau càng chứa đựng nhiều sự phi lý, ngô nghê, vô nghĩa, thế nhưng nhân vật đem ra làm vũ khí để ngụy biện, chống chế, che giấu cái dốt của mình. Vì thế sự dốt nát lộ càng rõ, càng đầy đủ.

Như vậy hành động và lời nói của nhân vật càng về sau càng đáng cười. Thủ pháp tăng tiến trong miêu tả hành động và lời nói của nhân vật là thủ pháp gây cười trong truyện cười này.

3. Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà mẫu 2

Từ xưa cha ông ta đã sáng tác ra những câu truyện cười truyện ngụ ngôn mang tính chất giải trí và đồng thời cũng để phê phán chê bai một số loại người trong xã hội. Đó thường là những câu truyện dân gian ngắn có kết cấu chặt chẽ kết thúc bất ngờ kể về những sự việc hành vi tự nhiên của con người. Trong số đó truyện cười Tam đại con gà là một câu truyện khá phổ biến hướng đến sự châm biếm đả kích vào những kẻ “xấu hay làm tốt dốt hay nói chữ”. Cái xấu cái dốt càng che đậy càng dễ lộ ra kệch cỡm và đáng cười hơn rất nhiều lần.

Truyện Tam đại con gà châm biếm một anh học trò loại người “dài lưng tốn vải ăn no lại nằm”. Anh ta học hành dốt nát nhưng lại có tính khoe khoang đi đâu cũng ra vẻ cũng lên mặt “văn hay chữ tốt”. Nhưng vì không biết được bộ mặt thật của anh ta mà có nhiều người tưởng anh ta là hay chữ là học rộng tài cao mới mời anh ta về làm thầy dạy dỗ bọn trẻ.Và từ đó những câu chuyện bi hài liên tiếp xảy ra thể hiện tài năng kém cỏi của “ông thầy “nhưng lại luôn ra oai phản ánh một lớp người trong xã hội thời bấy giờ.

Mấu chốt của câu chuyện chính là ông thầy được mời về gõ đầu trẻ. Bi kịch đã bắt đầu từ đó và khiến ông thầy không thể xoay xở được. Bắt đầu là việc nhận biết mặt chữ. Thầy đồ đi dậy học trò nhưng “thấy mặt chữ nhiều nét rắc rối quá học trò lại hỏi gấp, thầy cuống nói liều”. Thầy gặp chữ “kê” mà cũng không biết là chữ gì nên nói bừa “dủ dỉ là con dù dì”. Chữ kê là con gà mà thầy lại trả lời học trò là con dù dì. Vốn trên thế giới các loài động vật không hề có con nào như thế cả. Ta thấy thầy đồ ở đây dốt tận cùng của cái dốt không những không hiểu biết gì về kiến thức căn bản trong sách vở mà thầy còn dốt ở cả những kiến thức đơn giản căn bản trong xã hội. Dốt nát là thế mà cũng có thể làm liều nhận lời dậy học. Ta thấy được anh học trò này hiện lên ngay từ những câu đầu tiên là một anh chàng dốt nát đến cực độ nhưng cái dốt trong anh luôn được giấu kín và khi đi dậy trẻ cái dốt ấy lại được thể hiện rõ nét.

Cái dốt của thầy càng được nâng cao khi mà thầy sợ mình dậy sai nên bảo trò đọc khẽ thôi không người khác nghe thấy lại chê bai nói thầy đi dậy mà không biết chữ. Đến đây tiếng cười càng giòn giã hơn khi ta biết được cái giấu dốt của thầy rất đáng cười cười vì cái giấu dốt rất láu cá. Đây là sự giấu dốt mà ta đáng chê trách đáng phê bình. Nhân vật Thổ Công xuất hiện khiến cho ý nghĩa phê phán và nghệ thuật trào phúng của truyện càng sinh động, sâu sắc. Như một mũi tên bắn trúng hai đích, truyện “khoèo” cả Thổ Công vào với thầy mà chế giễu. Té ra thần thánh tưởng là thiêng liêng mà cũng dốt. Cái dốt ấy thể hiện ở chi tiết thầy đổ xin ba đài âm dương, Thổ Công cho được cả ba. Như vậy là Thổ Công đồng ý với thầy đồ chữ ấy đúng là dù dì. Thế là thầy đồ vững bụng, không sợ nữa mà đắc chí lắm… bệ vệ ngồi trên giường, bảo trẻ đọc to. Trò vâng lời thầy, gân cổ lên gào: Dủ dỉ là con dù dì! Dủ dỉ là con dù dì… Với chi tiết ấy, cái dốt của thầy đã được khuếch đại lên gấp nhiều lần.

Cái dốt cuối cùng cũng là phần kết thúc của câu chuyện khi mà thầy tin vào thổ công tin vào thần thánh nên tin tưởng chữ đó đúng là “dủ dỉ”. Vậy nên thầy đã bảo học trò đọc to, thế là đứa nào đứa đấy gào cổ lên mà đọc. Chủ nhà thấy thầy dậy cái gì mà lạ quá cho nên mới đến xem sự tình. Thế là thầy đồ đã bị lật tẩy là dốt náy không biết chữ gì cả.Lúc này thấy mới nhận sự dốt nát của mình và tiếng cười giòn giã hơn khi mà thầy thầm trách thổ công “mình đã dốt nó còn dốt hơn. Nhưng bản tính lại vốn dựng chèo khéo trống thế nên trước mặt nhà chủ cái sai rành rành cái dốt lộ thiên mà anh học trò vẫn còn cố cãi giải oan cho mình bằng cách giải nghĩa thật luẩn quẩn và buồn cười. Cách chống chế của thầy nhằm mục đích giấu dốt và thầy vẫn ra vẻ ta đây hay chữ, trái ngược với sự tự nhận thức về mình lúc trước. Chính sự trái ngược này đã tạo ra tiếng cười trào phúng hả hê.. Ta thấy ở đây anh học trò không biết chữ này thì phải hỏi người biết hoặc tìm trong sách vở . Vậy mà thầy lại đi hỏi thổ công đó là cách hỏi ngược đời trái tự nhiên và xưa nay chưa từng có. Chi tiết thầy xin ba đài âm dương để hỏi về chữ dủ dỉ dù dì là một sáng tạo của tác giả dân gian. Với nghệ thuật sáng tạo này tác giả dân gian đã đẩy câu chuyện lên một bước phát triển cả về nội dung lẫn nghệ thuật. Như vậy ta thấy rằng ở đây tác giả dân gian cũng không nới thẳng ra vấn đề mà để nhân vật tự bộc lộ dần đó là cái dốt cái sĩ cái kênh kiệu đáng che bai phê phán.

Ta thấy cái dốt của người học trò thì không đáng cười mà đáng cười ở đây là đã dốt lại còn ra vẻ sĩ diện hão huyền cái giấu dốt mới là cái dáng cười. Như vậy, mâu thuẫn trái tự nhiên ở đây là mẫu thuẫn giữa cái dốt và sự giấu dốt. Thầy càng ra sức che đậy thì bản chất dốt nát càng phơi bày và thầy tự biến mình thành trò cười cho thiên hạ.

Trong toàn bộ câu chuyện, cái dốt của thầy đồ bị lộ dần ra khi lâm vào các tình huống khó xử nhưng thầy đã cố che giấu một cách phi lí. Vì thế, thầy càng che giấu thì bản chất dốt nát càng bị phơi bày. Cuối cùng, thầy đành tìm một lối thoát phi lí hơn. Nhưng thầy càng “lấp liếm” thì càng trở nên thảm hại vì ai cũng biết rằng đó chi là “lí sự cùn” chứ không phải là một cách chống chế thông minh có thể chấp nhận được. Ở đây, ta thấy có sự tăng tiến về mức độ phi lí trong hành động và lời nói của thầy đồ. Đó cũng là một thủ pháp nghệ thuật được sử dụng phổ biến trong truyện cười dân gian.

Tam đại con gà phê phán thói giấu dốt một tật xấu có thật và khá phổ biến trong nội bộ nhân dân. Ý nghĩa phê phán của truyện toát lên từ hành động tức cười của một anh thầy đồ “dốt đặc cán mai” mà lại cố tình giấu dốt, nhưng càng cố tình che giấu thì sự dốt nát lại càng lộ ra. Anh học trò dốt nát đến thế mà lại cả gan đi làm thầy dạy trẻ thì tác hại quả là khôn lường. Tác phẩm đã mở thêm đối tượng bị chê bai phê phán đó là cả ông thổ công cũng dốt. Và thầy đồ không những dốt về chữ mà còn dốt về phương pháp học hỏi. Việc đưa nhân vật thổ công vào trong truyện là chi tiết hư cấu không thật nhưng sự xuất hiện của nhân vật thổ công khiến cho tác phẩm phát triển nhanh hơn mạnh hơn và độc đáo hơn.

Qua truyện Tam đại con gà nhân dân muốn phê phán chê bai một tật xấu trong nội bộ nhân dân phê phán những người không chịu học hỏi mà lúc nào cũng tự cho ta đây là tài giỏi mặc dù không biết gì. Câu chuyện phê phán cao những kẻ dấu dốt không dũng cảm đối diện với cái dốt để mình tốt hơn.

4. Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà mẫu 3

Truyện cười chiếm số lượng không hề nhỏ trong văn học học dân gian cũng bởi thiên chức đặc biệt của nó: giải trí và phê phán. Những câu chuyện cười gối đầu giường của lũ con trẻ từ bao đời nay không chỉ tiếng cười sảng khoái mà còn là bài học răn dạy được gửi gắm. Và tất nhiên, tiếng cười sâu cay ấy không phải ngẫu nhiên được tạo nên mà chính bởi khả năng xây dựng nghệ thuật gây cười tài tình.

Câu chuyện kể về một anh học trò học hành kém cỏi nhưng vẫn lên mặt văn hay chữ tốt. Có người nông dân tưởng thật bèn nhờ anh về dạy chữ cho con. Khi học đến chữ "kê", trẻ hỏi dồn, cuống quá anh liền nói liều "Dủ dỉ là con dù dì". Anh sợ sai sẽ xấu hổ nên dặn học trò đọc khẽ nhưng vẫn thấp thỏm trong lòng. Anh liền đi xin ba đài âm dương ở bàn thờ tổ tông và được cả nên đắc chí, yên tâm hôm sau bảo trò đọc to. Người bố nghe được, phát hiện, thầy bèn nhanh trí nói gỡ: "Dạy thế là để biết đến tam đại con gà."

Muốn phát hiện và hiểu được nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà thì cần nắm rõ: Truyện cười là gì? Nghệ thuật gây cười là gì? Truyện cười thực chất là những câu chuyện dân gian ngắn gọn kể về những sự việc trái tự nhiên của con người, có tác dụng gây cười, nhằm mục đích giải trí và thư giãn. Nghệ thuật gây cười thường được sử dụng là các biện pháp phóng đại, ngoa dụ, chơi chữ hay đơn giản là các lời nói đáng cười, hành động đáng cười, cử chỉ đáng cười tạo nên các chi tiết, sự kiện gây cười. Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà chính là thủ pháp tăng tiến tình huống gây cười để nhân vật tự tạo ra các tiếng cười. Các tình huống nối tiếp nhau tạo nên hết bất ngờ này tới bất ngờ khác và vang lên mạnh mẽ khi tiếng cười cuối cùng khép lại.

Tình huống thứ nhất mở ra khi anh học trò giải thích chữ "kê" là "dủ dỉ là con dù dì". Ông bà ta chẳng có có câu rằng: "Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe." Anh học trò rõ là không biết nghĩa của chữ "kê" lại đi nói láo, nói bừa. Đây là chữ cơ bản mà một người học chữ phải biết, đến ông nông dân - bố đứa trẻ cũng biết mà anh học trò lại không biết, không nhận ra mặt chữ. Tất cả thể hiện sự dốt nát về mặt kiến thức một cách rõ ràng mà lại đi làm nghề gõ đầu trẻ. Dù cho hắn không biết chữ nhưng cũng phải biết rằng con "dù dì" không có thật trong thực tế. Vậy là hắn dốt cả kiến thức sách vở lẫn ngoài cuộc sống. Người đọc ắt phải bật cười vì sự kém cỏi của ông thầy dởm này.

Tình huống thứ hai nằm ở việc anh ta sợ sai, dặn học trò đọc khẽ. Đây hoàn toàn là phản ứng bình thường của con người, sai thì xấu hổ. Vậy nên anh ta rất ngại khi mọi người biết mình dốt nát. Anh bèn láu cá bảo học trò đọc khẽ để che đậy cái dốt của mình lại. Một người đã dốt nhưng lại giấu dốt, trước nay luôn đề tài bị phê phán rất mạnh mẽ. Thật đáng chê trách!

Việc đi hỏi thổ công có lẽ là tình huống vô cùng đặc sắc tiếp theo. Thông thường, nếu không biết thì phải tìm sách mà đọc, tìm người mà hỏi, vậy mà anh chàng lại đi hỏi thổ công. Tiếng cười vang ra khi sự giấu dốt đi tới cùng cực. Thổ Công cho ba đài âm dương được cả ba tức là Thổ Công đồng ý với anh học trò. Nghĩ vậy, nên anh ta tự tin quát trẻ đọc to. Ông thầy đồ này không chỉ dốt mà còn mắc tật mê tín dị đoan, tin vào thần thánh quỷ thần. Đến khi bị chủ nhà hỏi thì còn đổ tội: "Mình đã dốt, thổ công nhà nó cũng dốt nữa." Với tình huống này, cái dốt được phóng đại lên nhiều lần, dốt cả về kiến thức lẫn nhận thức.

Tình huống thứ tư khép lại câu chuyện cười cũng là lúc khiến tiếng cười bật ra sâu cay nhất. Khi bị chủ phát hiện và chất vấn thì thầy giải thích vòng vo, thiếu tính xác thực: "Dủ dỉ là con dù dì, con dù dì là chị con công, con công là ông con gà". Thầy dốt chữ nhưng không ngờ lại từ con "dù dì" vô nghĩa ấy nói ra hàng loạt quan hệ vô nghĩa khác một cách nhanh chóng đến vậy. Đã dốt còn không chịu tiếp thu, còn cãi chày cãi cối, bảo thủ và cố giành phần thắng về mình. Ông thầy đồ này kém cả về đức hạnh lẫn chữ thánh hiền. Chỉ xoáy vào một chữ "kê", nhưng một loạt tình huống được trải ra, tăng dần cấp độ và phát ra tiếng cười mạnh mẽ nhất khi kết thúc truyện.

Như đã nói ở trên, không dừng lại ở việc tạo tiếng cười, nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà còn nhằm truyền tải những bài học đạo lí. Đó là sự phê phán gay gắt với những người đã dốt còn thích khoe khoang, giấu dốt; là sự phê phán cả thói mê tín dị đoan cùng sự bảo thủ, sĩ diện hão. Đã dốt đặc còn đi làm thầy đồ thì hậu quả sẽ thế nào? Đây chính là thực trạng "thầy đồ rởm" trong xã hội xưa. Hơn hết, cũng là lời răn thế hệ hôm nay rằng bản thân mỗi người cần không ngừng cố gắng học hỏi, chớ là "ếch ngồi đáy giếng", tự kiêu về bản thân.

Chính nhờ nghệ thuật gây cười mà truyện Tam đại con gà trở nên hài hước và ý nghĩa hơn bao giờ hết. Ông cha ta từ ngàn đời xưa vẫn vậy, trong lúc lao động mệt mỏi vẫn tạo ra những câu chuyện thật hữu ích để giải tỏa tâm hồn và còn đan cài vào đó bao lời bảo ban mà vẫn còn nguyên giá trị đến thế hệ hôm nay.

-------------------------------------

Trên đây VnDoc.com đã giới thiệu tới bạn đọc tài liệu: Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà. Để học tốt môn Ngữ văn lớp 10. Cùng chủ đề này, VnDoc.com mời bạn đọc tham khảo bài soạn văn mẫu bài Tam đại con gà và đọc bài Tam đại con gà mà VnDoc.com đã sưu tầm, tổng hợp.