Câu 2: Nghị luận văn học
Có ý kiến cho rằng: "Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh được đánh giá là một văn kiện lịch sử vô giá, một áng văn chính luận mẫu mực". Phân tích đoạn văn sau để làm sáng tỏ nhận định trên?
...Thế mà hơn tám mươi năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.
Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào.
Chúng thi hành những luật pháp dã man. Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết.
Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.
Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân.
Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược.
Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến tận xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều. Chúng cướp không ruộng đất, hầm mỏ, nguyên liệu.
[......] Mùa thu năm 1940, phát-xít Nhật đến xâm lăng Đông Dương để mở thêm căn cứ đánh Đồng minh, thì bọn thực dân Pháp quỳ gối đầu hàng, mở cửa nước ta rước Nhật. Từ đó dân ta chịu hai tầng xiềng xích: Pháp và Nhật. Từ đó dân ta càng cực khổ, nghèo nàn. Kết quả là cuối năm ngoái sang đầu năm nay, từ Quảng Trị đến Bắc Kỳ hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói.
Ngày 9 tháng 3 năm nay, Nhật tước khí giới của quân đội Pháp. Bọn thực dân Pháp hoặc bỏ chạy hoặc đầu hàng. Thế là chẳng những chúng không "bảo hộ" được ta, trái lại, trong 5 năm, chúng đã bán nước ta hai lần cho Nhật.
(Tuyên ngôn độc lập, SGK Ngữ văn NC 12, trang 26)
1. MB:
Dẫn dắt để giới thiệu vấn đề.
Trích dẫn ý kiến, giới hạn phạm vi tư liệu kiến thức
2. TB:
a. Trước hết TNĐ là một văn kiện lịch sử vô giá
Hoàn cảnh sáng tác (Trình bày cụ thể)
Trong hoàn cảnh đất nước như vậy, TNĐL ra đời có ý nghĩa to lớn
Nó là mốc son hào hùng trong lịch sử dân tộc: Đánh dấu sự chấm dứt, sụp đổ của chế độ Thực dân-phong kiến, khép lại một thời kỳ tăm tối, mở ra một kỷ nguyên mới
Nó cũng khẳng định được vị thế bình đẳng, lập trường chính nghĩa của nhân dân Vn trên trường quốc tế, đóng góp vào một trong những trào lưu tư tưởng cao đẹp mang tầm vóc quốc tế với ý nghĩa nhân đạo sâu sắc
Ở phần luận tội của Thực dân Pháp, TNĐL cho thấy giá trị của một văn kiện lịch sử vô giá bởi
Nó cung cấp cho người đọc những tư liệu lịch sử chân thực, chính xác, khách quan về tội ác của Thực dân Pháp trên đủ mọi lĩnh vực từ kinh tế đến chính trị và văn hóa giáo dục có những số liệu cụ thể như "hai triệu đồng bào ta bị chết đói', có những mốc thời gian như "mùa thu năm 1940", "ngày 9 tháng 3 năm nay".....
Nó cũng phản ánh tình cảnh đất nước và cuộc sống của nhân dân dưới sự cai trị của Pháp: "Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược. chúng bóc lột dân ta đến tận xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều".
b. TNĐL còn là một ánh văn chính luận mẫu mực
TNĐL đã kế thừa và nối tiếp các áng hùng văn trong lịch sử dân tộc, kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất chính luận với chất văn chương
Phong cách văn chính luận của HCM đạt đến độ mẫu mực:
Bố cục mạch lạc, lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, dẫn chứng toàn diện,
xác đáng giàu tri thức văn hóa, giàu tính luận chiến, đạt hiệu quả cao trong đấu tranh cách mạng
Kết hợp chặt chẽ giữa lí luận và thực tiễn, gây xúc động lòng người, sử dụng nhiều câu văn hình tượng lối nói giàu hình ảnh.
TNĐL là áng văn chính luận mẫu mực bới nó thể hiện đầy đủ phong cách viết văn chính luận của Bác và điều đó còn được thể hiện cụ thể ở từng phần cuả văn bản. Ở phần vạch tội của Thực dân Pháp cách nêu luận điểm, các dẫn chứng, luận cứ đều thuyết phục và xác thực:
Để nối kết giữa phần một và phần hai người viết dùng từ "thế mà" làm nổi bật quan hệ tương phản giữa lí lẽ tốt đẹp và những hành động thực tế dã man, trắng trợn
Người viết nêu luận điểm khái quát về tội ác của Pháp hơn 80 năm qua là cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta và bản chất của chúng là trái với nhân đạo- chính nghĩa.
Với phép liệt kê tác giả đã đưa ra những dẫn chứng cụ thể, xác thực, Toàn diện và không thể chối cãi để kể tội Thực dân Pháp trên mọi lĩnh vực từ chính trị đến kinh tế, văn hóa, giáo dục (HS phân tích cụ thể).
Với lí lẽ đanh thép, người viết đã bác bỏ triệt để luận điệu xảo trá, bịp bợm của kẻ thù về công lao khai hóa và quyền bảo hộ Đông Dương và đập tan âm mưu tái nô dịch nước ta một lần nữa của Pháp khi dùng những đoạn văn dài ghi mộc thời gian cụ thể nhấn mạnh vào tội bán nước ta hai lần cho Nhật
Là một áng văn chính luận mẫu mực, TNĐL tác động đến người đọc bằng cả tính cảm, cảm xúc, lý trí. Vì thế những câu văn hình tượng, phép điệp từ và điệp cấu trúc câu được người viết sử dụng rất có hiệu quả vừa khắc họa bộ mặt khát máu của kẻ thù vừa tạo sự căm phẫn trong lòng người đọc. (Hs phân tích cụ thể)
Nhận xét chung về nghệ thuật lập luận
3. KB: Kết thúc vấn đề
