Văn mẫu lớp 7 đề 1: Bình luận về hình ảnh cô thôn nữ làng quê ngày xưa qua một số bài ca dao có hai chữ "thân em"
Bình luận về hình ảnh cô thôn nữ làng quê ngày xưa
VnDoc xin giới thiệu cho các bạn Văn mẫu lớp 7 đề 1: Bình luận về hình ảnh cô thôn nữ làng quê ngày xưa qua một số bài ca dao có hai chữ "thân em" nhằm giúp các bạn chuẩn bị tốt nhất cho các bài kiểm tra, thi giữa học kì, thi học kì hay những kì thi quan trọng khác. Chúc các bạn học tập tốt và có điểm cao trong các kì thi sắp tới.
Bài văn mẫu lớp 7 số 6 đề 3: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: Thất bại là mẹ thành công
Văn mẫu lớp 7: Cảm xúc của em trước nụ cười của mẹ
Văn mẫu lớp 7: Phân tích bài thơ "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương
Bài tham khảo 1:
Có khá nhiều bài ca dao nói về cô gái làng quê ngày xưa. Có bài bắt đầu bằng hai chữ "Em là": "Em là con gái Kẻ Mơ...."; " Em là con gái Phủ Từ..."; "Em là cô gái đồng trinh/ Em đi bán rượu qua đinh ông Nghè...". Còn có những bài bắt đầu bằng hai tiếng rất dễ thương "thân em". Chữ "thân" được nói đến có nghĩa là thân phận, số phận, duyên số....Có bài là lời tâm sự tỏ bày nỗi niềm. Có bài là lời tự hát với bao mơ ước chứa chan. Tất cả đều làm hiện lên hình ảnh cô thôn nữ đáng yêu và đáng nhớ.
"Hạt mưa sa", "hạt mưa rào", "tấm lụa đào", .... là những ẩn dụ về "thân em". "Đài các" tượng trưng cho giàu sang phú quý. "Vườn hoa", "ruộng cây" chỉ một mảnh đời lam lũ, vất vả, chân lấm tay bùn. Sống trong xã hội phong kiến, việc hôn nhân của thiếu nữ là do cha mẹ định đoạt. "Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy". Tình duyên hạnh phúc mai sau chỉ biết tin vào số phận như một sự may rủi:
Thân em như hạt mưa sa
Hạt rơi đài các, hạt ra ruộng cày
hay:
Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa
Dù là hạt mưa nhỏ bé, hạt mưa sa, hay hạt mưa rào cũng thế thôi. "Đài các" với "ruộng cày", với "vườn hoa" chỉ sự tương phản của hai cảnh đời. Có yên ấm, hạnh phúc hay lận đận, vất vả chỉ còn biết trông chờ vào số phận, vào sự may rủi. Đó như một tiếng than khẽ thốt lên chứa bao nỗi niềm.
Trong xã hội cũ, việc người con gái đi lấy chồng được coi là một sự "gả bán". Cô thôn nữ cảm thấy nhan sắc mình, vẻ đẹp duyên dáng của mình, mịn màng, óng mượt như "tấm lụa đào", nhưng tình duyên, hạnh phúc sẽ "biết vào tay ai"
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai
Đạo tam tòng của lễ giáo phong kiến vô cùng nghiệt ngã. "Biết vào tay ai" cũng là một nỗi niềm phấp phỏng lo âu. Tác giả dân gian đã cảm thông, đã san sẻ với những nỗi niềm ấy cho bao cô thôn nữ ngày xưa. Vẻ đẹp của thiếu nữ thật muôn màu muôn dáng. Có vẻ đẹp rực rỡ "mặt hoa da phấn". Có nét đẹp "cổ kiêu ba ngấn, da phấn, má lúm đồng tiền"; lại có cô mang nét duyên thầm, đen giòn củ ấu gai trong bùn kia:
Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đen
Anh ơi nếm thử mà xem
Nếm ra mới biết là em ngọt ngào
"Vỏ ngoài thì đen" đó là đen giòn. Bởi lẽ tâm hồn em trong trắng, trinh nguyên. Phẩm chất em trung hậu, đoan chính, "ngọt bùi". Lòng dạ em chung thủy sắt son. Một chút tâm sự giãi bày, nhưng rất tự tin, tự trọng về cái duyên thầm của "thân em".
Trên cái nền "bát ngát mênh mông"...."mênh mông bát ngát" của cánh đồng làng, cô thôn nữ rạo rực trước tâm hồn mình, nhan sắc của mình:
Thân em như chẽ lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai
"Chẽn lúa đòng đòng" hứa hẹn một ngày mai hạnh phúc trĩu hạt đầy bông. So sánh "như chẽn lúa đòng đòng" gợi tả một sức sống căng tràn, một cuộc đời phơi phới như đang tung bay trong màu hồng và hơi ấm của ánh bình minh. Thân em vừa trẻ trung xinh đẹp, vừa dạt dào sức sống, hứa hẹn nhiều hạnh phúc tương lai.
Tóm lại, những bài ca dao nói về "thân em" diễn tả sâu sắc bao nỗi niềm, bao tâm lí, bao ước mơ về tình duyên, hạnh phúc của cô thôn nữ sau bờ tre, ruộng lúa. Những ẩn dụ nói về "thân em" thật gợi cảm và hình tượng. Giá trị nhân bản thấm sâu những bài ca dao "thân em" ấy
Dưới ánh sáng cách mạng, vị thế vai trò của người phụ nữ được đề cao, được trọng vọng. Họ đã và đang vươn lên thành những mẹ hiền, vợ đảm đang, cô gái tài sắc đáng kính, đáng yêu. Nhưng có điều rất lạ, những bài ca dao nói về "thân em" vẫn tồn tại đến ngày nay.
Bài tham khảo 2:
Có câu hát nào đẹp như ca dao dân ca? Ca dao dân ca đã hòa nhập một cách hồn nhiên, kì diệu vào tâm hồn tuổi thơ của mỗi người. Ca dao dân ca Việt Nam giàu bản sắc, vô cùng đẹp đẽ và phong phú. Nó là tiếng hát tâm tình nơi bờ xôi ruộng mặt, nơi bến cũ đò xưa, lưu luyến trong dân gian, phản ánh cuộc sống và ước mơ của nhân dân ta từ bao đời nay. Có những khúc hát ru ngọt ngào chứa chan tình nghĩa. Có những bài hát giao duyên say đắm lòng người. Có những bài ca nói về đất nước quê hương, với nương dâu, ruộng lúa, với hình ảnh người dân quê một nắng hai sương, cần mẫn, hiền lành, đáng yêu. Cánh cò "bay lả bay la", có đầm sen "lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng". Cô thôn nữ tát nước đêm trăng "múc ánh trăng vàng đổ đi"... tất cả đều đem đến cho lòng ta biết bao niềm thương nỗi nhớ. Ấy là ca dao. Ấy là tuổi thơ của mỗi chúng ta. Cánh đồng làng quê và hình ảnh cô thôn nữ được nói đến trong bài ca dao sau đây là hình ảnh thân thuộc đáng yêu đối với mỗi người Việt Nam từ ngàn xưa:
Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát,
Đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng, cũng bát ngát mênh mông.
Thân em như chẹn lúa đòng đòng,
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.
Ca dao thường được viết bằng thể thơ lục bát. Nhưng ở bài ca dao này, nhà thơ dân gian đã viết bằng thơ lục bát biến thể, mở rộng câu thơ thành 12, 13 từ. Cô thôn nữ không làm chuyện văn chương thơ phú như ai, mà cô chỉ nói lên những rung động, những cảm xúc tự nhiên, hồn nhiên của lòng mình khi ngắm nhìn cánh đồng lúa thân yêu của làng mình. Trước mắt là cánh đồng lúa "bát ngát mênh mông... mênh mông bát ngát", thẳng cánh cò bay, càng trông càng "ngó", càng thích thú tự hào. Câu ca dài mãi ra cùng với chân trời, với sóng lúa: Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát, Đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng, cũng bát ngát mênh mông. "Ngó" gần nghĩa với với nhìn, trông, ngắm nghía.. Từ "ngó" rất dân dã trong văn cảnh này gợi tả một tư thế say sưa ngắm nhìn không chán mắt, một cách quan sát kĩ càng. Cô thôn nữ "đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng" rồi lại "đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng", dù ở vị trí nào, góc độ nào, cô rồi lại "đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng", dù ở vị trí nào, góc độ nào, cô cũng cảm thấy sung sướng tự hào trước sự "mênh mông bát ngát... bát ngát mênh mông" của cánh đồng thân thuộc. Hai tiếng "bên ni" và "bên tê" vốn là tiếng nói của bà con Thanh, Nghệ dùng để chỉ vị trí "bên này", "bên kia", được đưa vào bài ca thể hiện đức tính mộc mạc, chất phác của cô thôn nữ, của một miền quê.
Nghệ thuật đảo từ ngữ: "mênh mông bát ngát // bát ngát mênh mông" góp phần đặc tả cánh đồng lúa rộng bao la, tưởng như không nhìn thấy bến bờ "lúa hai mùa cuộn sóng, đến chân trời"... Có yêu quê hương tha thiết mới có cái nhìn đẹp, cách nói hay như thế!
Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát,
Đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng, cũng bát ngát mênh mông
Tục ngữ có câu: "Ngắm núi, nhìn sông, trông đồng, trông chợ". Nghĩa là ngắm nhìn sông núi để biết xứ lạ ít hay nhiều nhân tài; trông đồng, trông chợ mà biết miền quê giàu hay nghèo. Cánh đồng lúa là cảnh sắc của làng quê ta. Cánh đồng "mênh mông bát ngát... bát ngát mênh mông" nói lên sự giàu có của quê "em". Bằng tấm lòng yêu mến, tự hào nơi chôn nhau cắt rốn của mình, mảnh đất đã thấm biết bao máu và mồ hôi của ông bà tổ tiên, của đồng bào từ bao đời nay thì nhà thơ dân gian mới có thể viết nên những lời ca mộc mạc mà đằm thắm nghĩa tình đọc lên làm xao xuyến lòng người như vậy. Câu ca không hề nói đến màu xanh và hương thơm của lúa, sắc trắng của cánh cò "chớp trắng" trên nền trời xanh bao la, mà ta vẫn cảm thấy cái ngào ngạt của "hương lúa nếp thơm nồng", "mùa thu hương cốm mới", nơi bờ ruộng mật quyện lấy tâm hồn ta. Nhờ thế, ta yêu thêm đất mẹ quê cha, với hoài niệm tuổi thơ:
Đất hiền như tuổi thơ,
Cánh cò bay trong sắc trời lá mạ.
(Lê Anh Xuân)
Hai câu tiếp theo nói về cô thôn nữ ra thăm đồng. Niềm vui sướng trào dâng trong lòng. Nhìn lúa tốt tươi rồi cô nghĩ về mình. Cô không mặc cảm thân phận mình là "hạt mưa sa", "là tấm lụa đào", là "củ ấu gai"., như ai đó, thân phận vui ít buồn nhiều. Trái lại, cô đã so sánh mình với chẹn lúa đòng đòng trên cánh đồng quê hương. "Chẹn lúa" còn gọi là dảnh lúa, một bộ phận của khóm lúa. "Chẹn lúa đòng đòng" nói lên sự trưởng thành, sinh sôi nẩy nở, hứa hẹn một mùa sây hạt, trĩu bông. Hình ảnh so sánh "thân em như chẹn lúa đòng đòng" gợi tả một vẻ đẹp duyên dáng, xinh tươi, một sức lực căng tràn hứa hẹn. Đây là một hình ảnh trẻ trung, khỏe khoắn, hồn nhiên nói về cô gái Việt Nam trong ca dao, dân ca: "Thân em như chẹn lúa đòng đòng, Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai". "Phất phơ" là nhẹ nhàng đung đưa, uốn lượn..."Chẹn lúa đòng đòng" phất phơ nhẹ bay trước làn gió trên đồng nội một buổi sớm mai hồng tuyệt đẹp. "Em" sung sướng hân hoan thấy hồn mình phơi phới niềm vui trước một bình minh đẹp. Có thể dùng hình ảnh "tia nắng", "làn nắng" mà ý câu ca dao vẫn không thay đổi. Nhưng "ngọn nắng" hay hơn, sát nghĩa hơn, vì đó là làn nắng, tia nắng đầu tiên của một ngày nắng đẹp, ánh hồng rạng đông đang nhuốm hồng ngọn lúa đòng đòng xanh ngào ngạt.
Hai câu cuối bài ca hội tụ bao vẻ đẹp nói lên một tình quê vơi đầy. Vẻ đẹp màu xanh của lúa, màu hồng của nắng ban mai... vẻ đẹp duyên dáng, xinh tươi của cô thôn nữ và vẻ đẹp căng tràn nhựa sống của chẽn lúa đòng đòng trên cánh đồng bát ngát mênh mông. Qua đó, ta cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn từ chính xác, hình tượng và biểu cảm. Giá trị thẩm mỹ của bài ca là ở cách nói mộc mạc, bình dị mà hồn nhiên, đáng yêu. Hai tiếng "thân em" gợi ra trong lòng người thưởng thức ca dao, dân ca một trường liên tưởng về hình ảnh cô gái làng quê: Trinh trắng, dịu dàng, cần mẫn, thuỷ chung... những nàng "môi cắn chỉ quết trầu", rất đáng yêu, đáng nhớ.
Đọc bài ca dao này có người tự hỏi: Buổi sớm mai hồng của mùa xuân hay mùa thu? Mùa xuân mới có "ngọn nắng hồng ban mai" đẹp rực rỡ như thế. Vả lại đã có thiếu nữ thì phải có mùa xuân. Người đọc xưa nay vẫn cảm nhận là cô thôn nữ vác cuốc ra thăm đồng một sáng sớm mùa xuân đẹp.
Tóm lại, bài ca dao nói về mùa xuân, đồng xanh và thôn nữ. Cảnh và người rất thân thuộc, đáng yêu. Cảnh vừa có diện vừa có điểm, câu ca đồng hiện không gian nghệ thuật và thời gian nghệ thuật "đơn sơ mà lộng lẫy". Thơ lục bát biến thể sống động, lối so sánh ví von đậm đà, ý vị. "Thơ ca là sự chắt lọc tâm hồn, là tình yêu ta mơ ước...". Đọc bài ca dao "Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng...", ta cảm thấy như thế, hương quê và tình quê làm vương vấn tâm hồn ta, đem đến cho ta "tình yêu và mơ ước"
