Bình giảng về bài thơ Người bạn tù thổi sáo trong Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh
Bình giảng Người bạn tù thổi sáo
Văn mẫu: Bình giảng về bài thơ Người bạn tù thổi sáo trong Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh được VnDoc.com tổng hợp và sưu tầm gồm các bài văn mẫu lớp 11 hay dành cho các em học sinh tham khảo, củng cố kỹ năng cần thiết cho bài kiểm tra viết môn Ngữ văn 11 sắp tới đây của mình. Mời các em học sinh cùng tham khảo.
1. Bình giảng tác phẩm Người bạn tù thổi sáo mẫu 1
Một trong những tác phẩm nổi tiếng viết bằng chữ Hán của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được rất nhiều nhà văn trên thế giới ca ngợi đó chính là tác phẩm “Nhật ký trong tù”, bài “Người bạn tù thổi sáo” là một bài nằm trong tập thơ đó của Bác, tập thơ được sáng tác khi Bác đang bị bắt giam trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch. Dù đang trong cảnh ngục tù vậy mà Người vẫn có thể viết được những tác phẩm lay động lòng người.
Tác phẩm “Người bạn tù thổi sáo”, tiếng sáo cất lên làm cho trong lòng tác giả cảm thấy tha thiết nhớ thương, thương người lao khổ và thương nước non đang rên xiết trong xiềng xích, xiềng xích của bọn thực dân, nhân dân vẫn đang trong cảnh mất nước:
“Bỗng nghe ngục sáo vi vu”
(Ngục trung hốt thính tư hương khúc)
Một nơi tối tăm chỉ có các nhà tù với tiếng xiềng xích leng keng, cùng tiếng than khóc, tối tăm thì trong chốn ngục tù chật chội khắc nghiệt bỗng nghe được một tiếng sáo vi vu khiến cho tâm hồn đang trong sự cô đơn hiu quạnh như được hòa quyện cùng với thiên nhiên,bao nỗi phiền muộn trong lòng như được hòa theo cùng tiếng sáo vi vu trầm bổng. Bài thơ lắng sâu man mác một nỗi nhớ thương buồn bã một niềm cảm thông sâu sắc ân tình. Nghe tiếng sáo mà người có thể đoán được lòng người thổi sáo Bác là một con người rất tinh tế nhạy cảm khác thường. Chỉ bất giác nghe được tiếng sáo thôi vậy mà lòng người đã đoán được ngay người thổi sáo đang có tâm sự gì thì thật là một điều tài tình.
Từ tâm hồn người bạn tù thổi sáo thì khúc nhạc quê bỗng vang lên khiến cho tâm hồn người đọc như đang được nghe sáo đang được thưởng thức sáo cùng Bác, tiếng sáo đúng với tâm trạng nỗi lòng trong lòng tác giả khiến người càng thêm nhớ về quê hương đất nước đang trong thời kỳ khó khăn:
“Khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu”
(Thanh chuyển thê lương điệu chuyển sầu)
Một “khúc nhạc tình quê” làm cho tiếng sáo thêm nhẹ nhàng, u sầu khiến người nghe cũng muốn bày dãi nỗi lòng cô đơn và hiu quạnh nơi chốn lao tù. Phải chăng đó chính là tâm hồn của một người đang tha thiết đang nhớ mong quê hương nhưng chưa thể quay về đoàn tụ bên gia đình hay đó chính là do tâm hồn Bác quá thương con người mà trở nên như vậy. Tâm tư Bác trong lúc này là tình cảm nhớ quê hương da diết của Người mà chưa thể quay về. Âm điệu thê lương ấy nói lên trong lòng Bác một nỗi quặn lòng chua xót, mà không thể biểu hiện ra mà giữ chặt kĩ trong lòng. Người bạn tù trong từng tiếng sáo cất lên đã làm Bác quên đi nỗi đắng cay tủi nhục của bản thân mình để hòa chung cùng người bạn tù một nỗi nhớ quê hương da diết tột cùng, giữa cái chốn lao tù khắc nghiệt ấy tâm hồn lớn lao ấy vẫn cảm thông chia sẻ với nỗi đau của người khác thì thật là ấm áp biết bao. Thương nhân dân Bác càng đau khổ quằn quại khi trong những lúc nhân dân đang cần Bác đang cần người thì người lại không thể có mặt để lãnh đạo cách mạng, cùng nhân dân chiến đấu.
Khi cung đàn đã chuyển bậc còn người thì cũng chuyển sang sầu sang buồn bã. Từ sầu ở đây nghe có vẻ nghẹn ngào đau nhói tâm cam. Bác nói nên lòng thương người thương mọi kiếp khổ đau. Tình thương của Bác mênh mông dạt dào như biển cả:
“Muôn dặm quan hà khôn xiết nỗi”
(thiên ký qua hà vô vàn cảm)
Những tiếng sáo cất lên đang lan rộng khắp nơi giống những vần thơ như đang lan rộng ra “muôn dặm quan hà” tạo nên khoảng cách mênh mông giữa người bạn tù với vợ con, giữa bác với quê hương đất nước. Qua những tiếng sáo Bác thương người bạn tù cũng chính là thương dân,Bác mong muốn biết bao được trở về quê hương để phục vụ nhân dân phục vụ đồng bào. Nỗi đau ấy được gửi trọn trong câu thơ ấy. Thương nhớ miên man tê tái tâm hồn rồi cuối cùng ta bắt gặp:
“Lên lầu ai đó ngóng trông nhau”
(khuê nhân cánh thượng nhất tằng lâu)
Nghe tiếng sáo của người bạn tù mà tâm hồn Bác tưởng tượng ra người vợ đang ngóng trông chồng tha thiết. Cũng giống như dân tộc đang ngóng Người về để cùng nhân dân chiến đấu. Tiếng sáo hòa hợp với không gian như vượt qua ngàn dặm, vọng về quê cũ. Có lẽ người vợ quê cũng mơ hồ nhận được nỗi nhớ đồng vọng từ cõi lòng người chồng xa cách. Nàng bước lên một tầng lầu, tưởng ánh mắt sẽ vượt được muôn dặm quan hà, tưởng sẽ không còn bị che khuất bởi núi cách sông ngăn. Nếu chồng đang trở về, nàng sẽ thấy được chồng từ xa, rất xa, ngóng chồng mỗi ngày như vô vọng, không một tin tức, một nỗi lòng con người khó lòng diễn tả. Tâm hồn Bác thật khéo tưởng tượng Bác thì đó chính là cảnh nhân dân đang chờ đón Bác trở về quê hương trở về tổ quốc. Ở trong tù như vậy mà Bác vẫn cảm nhận mọi thứ một cách tinh tế, uyển chuyển, Bác đồng cảm, cảm nhận được nỗi sầu qua những tiếng sáo cất lên của người bạn tù, nơi mà hai nhà tư tưởng yêu nước gặp nhau hài hòa trong sáng lung linh. Lòng yêu nước yêu nhân loại đau thương và tinh thần quốc tế trong sáng của người bạn tù thổi sáo đã hoàn thành một khối cao đẹp trong sáng lạ thường.
Qua tìm hiểu ta mới thấy được một cách cảm nhận rất lạ thường của vị lãnh tụ vĩ đại của nhân dân ta, một nhà văn nổi tiếng của nền văn học nước nhà. Bài thơ chính là một bức tranh tuyệt đẹp trong thơ ca. Tất cả mọi thứ đều được diễn ra một cách tự nhiên khiến bắt đầu từ người bạn tù thổi sáo. Mọi thứ rất tình cờ nhưng lại trở thành sâu sắc.
2. Bình giảng tác phẩm Người bạn tù thổi sáo mẫu 2
Hồ Chí Minh không những là một vị lãnh tụ của nhân loại mà còn là một nhà thơ đầy bản lĩnh và lòng nhân ái. Chúng ta không thể không khâm phục Người khi đã để lại một khối lương thơ văn khá đồ sộ và có tầm ảnh hưởng lớn. Nói đến Bác ta không thể không nhắc đến tập “nhật kí trong tù” của người. Trong đó có tác phẩm “người tù thổi sáo”. Tập thơ được sáng tác khi Bác đang bị bắt giam trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch. Đang trong cảnh ngục tù vậy mà Người vẫn có thể viết được những tác phẩm lay động lòng người đến như thế.
Người bạn trong tù thổi sáo, tiếng sáo ấy tha thiết nhớ thương,thương người lao khổ và thương “nước non đang rên xiết trong xiềng xích:
“Bỗng nghe ngục sáo vi vu
(Ngục trung thốt thính tư hương khúc)
Trong chốn ngục tù chật chội khắc nghiệt bỗng nghe được một tiếng sáo vi vu khiến cho tâm hồn như được hào cùng với thiên nhiên,bao nỗi phiền muộn trong lòng như được hòa theo cùng tiếng sáo vi vu trầm bổng. Bài thơ lắng sâu man mác một nỗi nhớ thương buồn bã một niềm cảm thông sâu sắc ân tình. Nghe tiếng sáo mà người có thể đoán được lòng người thổi sáo. Ở đây ta thấy Bác là một con người rất tinh tế nhạy cảm khác thường. Chỉ bất giác nghe được tiếng sáo thôi vậy mà lòng người đã đoán được ngay người thổi sáo đang có tâm sự gì thì thật là một điều tài tình. Từ tâm hồn người bạn tù thổi sáo thì khúc nhạc quê bỗng vang lên khiến cho tâm hồn người đọc như đang được nghe sáo đang được thưởng thức sáo cùng Bác:
“Khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu”
(Thanh chuyển thê lương điệu chuyển sầu)
Phải chăng đó chính là tâm hồn của một người đang tha thiết đang nhớ mong quê hương nhưng chưa thể quay về đoàn tụ bên gia đình hay đó chính là do tâm hồn Bác quá thương con người mà trở nên như vậy. Ta rất khó đoán được tâm tư Bác trong lúc này nhưng có lẽ đó chính là tình cảm nhớ quê hương da diết của Người mà chưa thể quay về. Âm điệu thê lương ấy nói lên trong lòng Bác một nỗi quặn lòng chua xót. Tâm trạng nhớ nhà da diết của người bạn tù đã làm cho Bác tái tê. Bác quên đi nỗi đắng cay tủi nhục của bản thân mình để hòa chung cùng người bạn tù một nỗi nhớ quê hương da diết tột cùng. giữa cái chốn lao tù khắc nghiệt ấy có mấy ai đáng thương như Bác bị bọn tay sai đối xử bất công hơn Bác. Vậy mà tâm hồn lớn lao ấy vẫn cảm thông chia sẻ với nỗi đau của người khác thì thật là ấm áp biết bao. Thương con người thương nhân dân Bác càng đau khổ quằn quại khi trong những lúc nhân dân đang cân Bác đảng đang cần người thì người lại không thể có mặt để lãnh đạo cách mạng. Càng gắn bó tha thiết vói nhân dân thì lòng Bác càng đau khổ khi chưa làm gì được cho nhân dân.
Cung đàn đã chuyển bậc còn người thì cũng chuyển sang sầu sang buồn bã. Từ sầu ở đây nghe có vẻ nghẹn ngào đau nhói tâm cam. Bác nói nên lòng thương người thương mọi kiếp khổ đau. Tình thương của Bác mênh mông dạt dào xiết bao:
“Muôn dặm quan hà khôn xiết nổi”
(thiên kí qua hà vô vạn cảm)
Câu thơ như đang lan rộng ra “môn dặm quan hà”như vẽ ra một khoảng cách mênh mông giữa người bạn tù với vợ con. giữa bác với quê hương đất nước Đầu này của nghìn trùng là người tù đang chịu giam cầm. Đầu kia của nghìn trùng là quê hương xứ sở, là những người thân yêu, và trong đó hẳn có một người thân yêu nhất.. Bác thương người bạn tù cũng chính là thương dân,Bác mong muốn xiết bao được trở về quê hương để phục vụ nhân dân phục vụ đồng bào. Nỗi đau ấy được gửi trọn trong câu thơ ấy. Thương nhớ miên man tê tái tâm hồn rồi cuối cùng ta bắt gặp:
“Lên lầu ai đó ngóng trông nhau
(khuê nhân cánh thượng nhất tằng lâu)
Nàng bước lên lầu với nét mặt u buồn nhợt nhạt xanh xao bởi năm tháng chờ mong. Nghe tiếng sáo của người bạn tù mà tâm hồn Bác tưởng tượng ra người vợ đang ngóng chông chồng tha thiết Người ấy cũng đang nhớ đang trông. Tiếng sáo như vượt qua nghìn dặm, vọng về quê cũ. Có lẽ người vợ quê cũng mơ hồ nhận được nỗi nhớ đồng vọng từ cõi lòng người chồng xa cách. Nàng bước lên một tầng lầu, tưởng ánh mắt sẽ vượt được muôn dặm quan hà, tưởng sẽ không còn bị che khuất bởi núi cách sông ngăn. Nếu chồng đang trở về, nàng sẽ thấy được chồng từ xa, rất xa.
Thật kì diệu tâm hồn Bác thật khéo tưởng tượng xiết bao. Còn đới với riêng Bác thì đó chính là cảnh nhân dân đang chờ đón Bác trở về quê hương trở về tổ quốc.
Người bạn tù thổi sáo chính là một bài thơ tiêu biểu trong tập nhật kí trong tù. Đó chính là nơi mà hai nhà tư tưởng yêu nước gặp nhau hài hòa trong sáng lung linh. Bìa thơ là một biểu tượng nghệ thuật đặc sắc và phong cách độc đáo trong thơ Bác. Lòng yêu nước yêu nhân loại đau thương và tinh thần quốc tế trong sáng của người bạn tù thổi sáo đã hòa thành một khối cao đẹp trong sáng lạ thường.
Bài thơ chính là một bức tranh tuyệt đẹp trong thơ ca. Một người bạn tù thổi sáo một người khách tri ân và một khuê nhân buồn đang trông ngóng chờ đợi mỏi mòn đó chính là những nhân vật xuất hiện một cách ngẫu nhiên trong thơ Bác. Tất cả mọi thứ đều được diễn ra một cách tự nhiên khiến bắt đầu từ người bạn tù thổi sáo. Bài thơ rất độc đáo khi mà trong tù giam tối tăm hai dòng tâm trạng giữa người yêu nước và yêu người gặp nhau thật tình cờ khiến cho người đọc như đang được chứng kiến cảnh tâm thông giữa hai tâm hồn đó thật tuyệt vời biết bao.
Trên đây VnDoc đã tổng hợp các bài văn mẫu Bình giảng về bài thơ Người bạn tù thổi sáo trong Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh cho các bạn tham khảo ý tưởng khi viết bài. Ngoài ra các bạn có thể xem thêm chuyên mục Soạn văn 11 mà VnDoc đã chuẩn bị để học tốt hơn môn Ngữ văn lớp 11 và biết cách soạn bài lớp 11 các bài trong sách Văn tập 1 và tập 2. Đồng thời các dạng đề thi học kì 1 lớp 11, đề thi học kì 2 lớp 11 mới nhất cũng sẽ được chúng tôi cập nhật. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo.
Các bài liên quan:
