Các bước xử lý tình huống sư phạm tiểu học
Xử lý tình huống sư phạm là một trong số các kỹ năng quan trọng mà giáo viên cần có để xử lý kịp thời những vấn đề xảy ra trong lớp và mối quan hệ giữa các thành viên. Nhiều tình huống giáo viên có thể biết nhưng nhiều tình huống bất ngờ chưa bao giờ xảy ra vì vậy giáo viên cần nắm được quy trình các bước xử lý tình huống sư phạm tiểu học để giải quyết nhiều vấn đề khác nhau.
Kỹ năng xử lý tình huống sư phạm
1. Tình huống sư phạm là gì
Tình huống là những sự kiện, sự việc và hoàn cảnh có vấn đề phát sinh trong hoạt động và quan hệ giữa con người với tự nhiên, xã hội, giữa các cá nhân với nhau buộc người ta phải giải quyết, ứng xử kịp thời để không xảy ra mâu thuẫn hoặc hậu quả xấu
Tình huống sư phạm tiểu học là tính tình huống có mâu thuẫn xảy ra trong hoạt động sư phạm của giáo viên. Mâu thuẫn đó có thể là:
Yêu cầu giáo dục đối với trình độ phát triển hiện tại của học sinh chưa phù hợp
Mâu thuẫn giữa yêu cầu phát triển của học sinh với điều kiện sống và giáo dục
Mâu thuẫn giữa yêu cầu phát triển của học sinh với khả năng sư phạm của nhà giáo dục
Giữa yêu cầu phát triển của học sinh với khả năng và trình độ đạt được của chính học sinh
2. Nguyên tắc xử lý tình huống sư phạm tiểu học
Tìm hiểu kỹ về từng học sinh: hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm lý, tính cách, sở thích, thói quen…để có biện pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng
Luôn bình tĩnh trước mọi tình huống để tìm hiểu thấu đáo nguyên nhân từ đó có cách xử lý tình huống thông minh, hợp tình hợp lý
Luôn tôn trọng học sinh ngay cả khi học sinh đó vi phạm. Giáo viên nên tự kiềm chế để không bao giờ được phép xúc phạm hoặc sử dụng vũ lực đối với học sinh
Luôn đặt mình vào vị trí của học sinh và hoàn cảnh của các em để có sự đồng cảm và chân thành
Biết khích lệ và biểu dương các em kịp thời vì đây là động lực để các em cố gắng phát huy những mặt tốt
Luôn thể hiện niềm tin vào sự hướng thiện của các em
Góp ý với học sinh về những thiếu sót với thái độ chân thành và giàu lòng yêu thương
3. Quy trình các bước xử lý tình huống sư phạm tiểu học
Quy trình xử lý tình huống sư phạm tiểu học gồm 4 bước
Bước 1: Xác định vấn đề
Thực chất bước này là nhà sư phạm cần nhận thức rõ mâu thuẫn chứa đựng trong tình huống sư phạm, ý thức được giải quyết vấn đề gì trong tình huống đó, giải quyết theo hướng nào
Bước 2: Thu thập thông tin
Xem xét các thông tin và dữ kiện có sẵn, thu thập thêm dữ liệu mới qua khảo sát
Sắp xếp và phân tích dữ liệu
Bước 3: Nêu các giả thiết
Đây là bước đề ra những giả thiết dựa trên cơ sở vấn đề cần giải quyết đã được ý thức rõ ràng và biểu đạt bằng ngôn ngữ. Bước này óc tưởng tượng sư phạm và khả năng linh hoạt của trí tuệ được phát huy, nhà sư phạm có thể hình dung ra tất cả các cách giải quyết có thể có, kể cả các cách giải quyết được coi là thiếu tính sư phạm
Bước 4: Lựa chọn giải pháp
Tìm kiếm các mối quan hệ có liên quan trong tình huống, tìm điểm giống và khác nhau giữa các giải pháp và lựa chọn giải pháp tốt nhất
4. Một số tình huống sư phạm tiểu học thường gặp
Tình huống học sinh phá hoại tài sản của nhà trường
Học sinh giả mạo chữ ký trong sổ liên lạc hoặc bản kiểm điểm
Tình huống học sinh đánh nhau
Học sinh bị trêu chọc, dè bỉu khiến các em tự ti
Phụ huynh học sinh xin cho con thôi học (đa phần xảy ra ở vùng núi)
Chủ nhiệm phải lớp trầm
Nhận thấy học sinh có học lực trung bình lại có điểm cao bất thường
Trên đây là một số kỹ năng xử lý tình huống sư phạm tiểu học VnDoc đã đăng tải để các bạn cùng tham khảo. Để biết thêm nhiều kinh nghiệm dạy học hay khác mời các bạn tham khảo chuyên mục Dành cho giáo viên của VnDoc.
