Bài tập về Cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ Có đáp án
Cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ
Cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ - Bài tập rèn luyện và củng cố được biên soạn nhằm giúp các em HS nắm rõ hơn về 3 loại cụm từ này. Từ đó học tập tốt hơn bộ môn Ngữ Văn lớp 6. Mời các bạn học sinh, các thầy cô giáo và các vị phụ huynh tham khảo.
Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc.
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép với mục đích thương mại.
A. Cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ
Chú ý: tuy các cụm từ (cụm động từ, cụm tính từ, cụm danh từ) có ý nghĩa đầy đủ và phức tạp hơn từ loại nhưng khi ở trong câu chúng vẫn hoạt động như từ loại.
1. Cụm danh từ
- Khái niệm: Cụm danh từ (CDT) là loại tổ hợp từ do danh từ cùng với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
- Cấu tạo:
Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau | |||
t2 | t1 | T1 | T2 | s1 | s2 |
(bổ sung ý nghĩa về số và lượng cho Danh từ) | (bổ sung ý nghĩa về đặc điểm, vị trí, không gian, thời gian cho Danh từ) | ||||
→ Lưu ý: Các bộ phận trước và sau (t1, t2, s1, s2) không bắt buộc phải luôn xuất hiện cùng nhau, chỉ cần ít nhất 1 trong 4 thành phần ấy xuất hiện thì sẽ tạo nên Cụm danh từ.
- Ví dụ:
STT | Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau | |||
t2 | t1 | T1 | T2 | s1 | s2 | |
VD1 | x | các | con | gà | x | kia |
→ Cụm danh từ: các con gà kia | ||||||
VD2 | tất cả | những | bông | hoa | x | x |
→ Cụm danh từ: tất cả những bông hoa | ||||||
2. Cụm động từ
- Khái niệm: Cụm động từ (CĐT) là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
- Cấu tạo:
Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau | |
Phụ ngữ trước | Động từ | Phụ ngữ sau | |
(bổ sung ý nghĩa về: thời gian, sự tiếp diễn, sự khuyến khích hoặc ngăn cản, sự khẳng định hoặc phủ định… đối với Động từ chính) | (bổ sung ý nghĩa về đối tượng, địa điểm, thời gian, mục đích, nguyên nhân, phương tiện, cách thức… của Động từ chính) | ||
→ Lưu ý: Cụm động từ có thể cùng lúc có cả phận trước và phần sau, nhưng cũng có thể chỉ có một trong 2 bộ phận này.
- Ví dụ:
STT | Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau |
VD1 | x | học | môn Toán |
(bổ sung ý nghĩa về đối tượng của Động từ) | |||
→ Cụm động từ: học môn Toán | |||
VD2 | đang | chạy | x |
(bổ sung ý nghĩa về sự tiếp diễn của động từ) | |||
→ Cụm động từ: đang chạy | |||
3. Cụm tính từ
- Khái niệm: Cụm tính từ (CTT) là loại tổ hợp từ do tính từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
- Cấu tạo:
Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau |
Phụ ngữ trước | Tính từ | Phụ ngữ sau |
(bổ sung ý nghĩa về thời gian, sự tiếp diễn, mức độ của đặc điểm, tính chất, sự khẳng định hoặc phủ định… về tính từ) | (bổ sung ý nghĩa về vị trí, sự so sánh, mức độ, phạm vi, nguyên nhân… của tính từ) |
→ Lưu ý: Trong cụm động từ, có thể chỉ có 1 trong 2 bộ phận (phụ ngữ trước hoặc phụ ngữ sau), hoặc đồng thời xuất hiện cả 2.
- Ví dụ:
STT | Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau |
VD1 | rất | xinh đẹp | x |
(bổ sung ý nghĩa về mức độ cho tính từ) | |||
→ Cụm tính từ: rất xinh đẹp | |||
VD2 | x | tròn trịa | như quả bóng |
(bổ sung ý nghĩa về sự so sánh cho tính từ) | |||
→ Cụm tính từ: tròn trịa như quả bóng | |||
B. Luyện tập cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ
Câu 1: Cho đoạn văn sau:
Một sớm chủ nhật đầu xuân, khi mặt trời vừa hé mây nhìn xuống, Thu phát hiện ra chú chim lông xanh biếc sà xuống cành lựu. Nó săm soi, mổ mổ mấy con sâu rồi thản nhiên rỉa cánh, hót lên mấy tiếng líu ríu.
(trích Chuyện một khu vườn nhỏ)
a) Phân tích cấu tạo của các câu văn trong đoạn văn trê.
b) Chủ ngữ của các câu văn thuộc từ loại gì?
c) Chọn 1 chủ ngữ đã tìm được để phát triển thành 1- 2 cụm từ (tương ứng với từ loại đã xác định ở câu b)
Câu 2: Cho đoạn văn sau:
Trong vườn lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt treo lơ lửng. Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở ra cánh vàng tươi. Buồng chuối đốm quả chín vàng. Những tàu lá chuối vàng ối xoã xuống như những đuôi áo, vạt áo. Nắng vườn chuối đang có gió lần với lá vàng như những vạt áo nắng.
(trích Quang cảnh làng mạc ngày mùa)
a) Phân tích cấu tạo của các câu văn có trong đoạn văn trên.
b) Phân tích cấu tạo của các cụm danh từ làm chủ ngữ đã tìm được ở câu a.
c) Rút gọn các cụm từ làm chủ ngữ đã tìm được ở câu a thành danh từ.
Câu 3: Cho đoạn văn sau:
Ông Nhụ bước ra võng. Cái võng làm bằng lưới đáy vẫn buộc lưu cữu ở ngoài hàng hiên. Ông ngồi xuống võng vặn mình. Ông đã hiểu những ý tưởng hình thành trong suy tính của người con trai ông quan trọng nhường nào.
(trích Lập làng giữ biển)
a) Phân tích cấu tạo các câu văn có trong đoạn văn trên.
b) Phát triển các chủ ngữ vừa tìm được ở câu a là danh từ thành cụm danh từ (không bắt buộc phải liên quan đến nội dung gốc của câu văn)
c) Chọn 1-2 cụm danh từ ở câu b để đặt câu.
Câu 4: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Nhưng những hàng cau làng Dạ thì bất chấp tất cả sức mạnh tàn bạo của mùa đông. Chúng vẫn còn y nguyên những tàu lá vắt vẻo mềm mại như cái đuôi én. Trên nền đất rắn lại vì giá lạnh, những đọt lá non vẫn đang xoè, vàng nhạt và những cây cau vẫn duyên dáng, rung rinh thân mình, tưởng như chúng sinh ra là để trang điểm cho làng Dạ thêm vẻ thanh tú, nhẹ nhàng.
(theo Ma Văn Kháng)
1. Tìm câu chủ đề của đoạn văn trên.
2. Tìm các danh từ xuất hiện trong đoạn văn.
3. Chọn ra 5 danh từ trong các danh từ em vừa tìm được ở câu 2, phát triển thành các cụm danh từ tương ứng.
4. Phân tích cấu tạo các cụm danh từ tạo được ở câu 3.
Câu 5. Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu ở dưới:
Nghe nói, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, để biết đích xác hơn nữa, vua sai thử lại. Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
(trích từ Sách giáo khoa Ngữ văn 6 - Tập 1)
1. Liệt kê các danh từ từ có xuất hiện trong đoạn văn.
2. Tìm các cụm danh từ có trong đoạn văn trên.
3. Phân tích cấu tạo của các cụm danh từ vừa tìm được.
Câu 6. Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu ở dưới:
Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẹ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ.
(trích từ Sách giáo khoa Ngữ văn 6 - Tập 1)
1. Tìm cụm động từ xuất hiện trong đoạn văn.
2. Tìm các tính từ có trong đoạn văn trên. Chọn 3 trong các tính từ vừa tìm được để phát triển thành cụm tính từ.
Câu 7. Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu ở dưới:
Người ta kể rằng, những bụi tre ngà ở huyện Gia Bình vì bị ngựa phun lửa cháy mới ngả màu vàng óng như thế, còn những vết chân ngựa nay thành những ao hồ liên tiếp.
(trích từ Sách giáo khoa Ngữ văn 6 - Tập 1)
1. Các cụm từ in đậm trong đoạn văn trên thuộc loại cụm từ nào?
2. Phân tích cấu tạo của các cụm từ in đậm trong đoạn văn.
Câu 8: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu ở dưới:
Tâm đã bước xa rồi, hàng tre vi vút thêm, trời lại lấm tấm mưa lạnh rơi xuống mặt. Cô đi qua nhà bà cụ Nhiêu rồi về đến ngõ. Cánh cửa gỗ chưa đóng. Cô xoay đầu đòn gánh đẩy cửa rồi bước vào. Tất cả cái tối tăm rét mướt, và cánh đồng hoang vắng cô để lại ở ngoài. Ðây là nhà rồi.
(Cô hàng xén - Thạch Lam)
1. Em hãy chỉ ra phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên.
2. Em hãy phân tích cấu tạo của câu “Cánh cửa gỗ chưa đóng”.
3. Em hãy phát triển danh từ “cánh cửa” thành một cụm danh từ.
4. Em hãy cho biết “đã bước xa rồi” là loại cụm từ gì? Hãy phân tích cấu tạo của cụm từ này.
Câu 9: Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu ở dưới:
Những chiếc khăn màu thổn thức bay
Những bàn tay vẫy những bàn tay
Những đôi mắt ướt nhìn đôi mắt,
Buồn ở đâu hơn ở chốn này?
(Những bóng người trên sân ga - Nguyễn Bính)
1. Em hãy chỉ ra phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ trên.
2. Em hãy chỉ ra các cụm danh từ có trong đoạn thơ trên và phân tích cấu tạo của các cụm danh từ đó.
3. Em hãy chỉ ra một đặc sắc nghệ thuật được sử dụng ở câu cuối của đoạn thơ.
Câu 10: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu ở dưới:
Khí lạnh bắt đầu bao vây cả người tôi. Tôi mặc thêm cái áo đen dài nữa. Cắm thuyền xong tôi liền bước chân lên một tảng đá lớn. Nước lấp lánh trong khe đá như thủy tinh. Sau một làn sóng dội, nước trong mấy lạch đá cùng một lần hòa nhịp phập phồng theo.
(Làng - Thanh Tịnh)
1. Em hãy xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên.
2. Em hãy cho biết các cụm từ sau đây là loại cụm từ nào: “cái áo đen dài”, “một tảng đá lớn”, “một làn sóng”. Hãy phân tích cấu tạo các cụm từ đó.
3. Em hãy chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn trên và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.
C. Đáp án bài tập cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ
Để xem đáp án chi tiết, mời các bạn tải file về máy!
---------------------------------------------------------------------------------
Ngoài bài Cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ - Bài tập rèn luyện và củng cố trên đây, chúng tôi còn sưu tầm và chọn lọc nhiều đề thi giữa kì 2 lớp 6, đề thi học kì 2 lớp 6 tất cả các môn. Mời quý thầy cô, phụ huynh và học sinh tham khảo.
