Đề thi chọn học sinh giỏi thành phố Hà Nội môn Sinh học lớp 12 năm học 2017-2018

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HÀ NỘI

KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THÀNH PHỐ

LỚP 12 THPT NĂM HỌC 2017 - 2018

Môn thi: SINH HỌC 12

Ngày thi: 15 tháng 9 năm 2017

Thời gian làm bài: 180 phút

(Đề thi gồm 02 trang)

1

Cấu trúc bậc 1

Cấu trúc bậc 2

Cấu trúc bậc 3

Cấu trúc bậc 4

0,25

0,25

0,25

Gồm 1 chuỗi polipeptit

Gồm 1 chuỗi polipeptit

Gồm 1 chuỗi polipeptit

Gồm 2 hay nhiều chuỗi polipeptit

Chuỗi polipeptit dạng thẳng không xoắn cuộn

Chuỗi polipeptit dạng xoắn lò xo (xoắn α) hay gấp nếp ( dạng β)

Chuỗi polipeptit xoắn cuộn tạo dạng khối cầu

Chuỗi polipeptit xoắn cuộn, phối hợp với nhau

Giữa các a.a chỉ có liên kết peptit

ngoài liên kết peptit giữa các a.a còn có các liên kết hidro

Giữa các a.a có liên kết peptit, liên kết hidro, liên kết kết đisunphua ( -S-S-), …

Giữa các a.a có liên kết peptit, liên kết hidro, liên kết kết đisunphua ( -S-S-),…

- Trong các bậc cấu trúc của prôtêin thì bậc 1 là quan trọng nhất.

- Vì cấu trúc bậc 1 của prôtêin chính là trình tự sắp xếp của các a.a trong chuỗi polipeptit, nó xác định tính đa dạng và đặc thù của prôtêin, đồng thời quy định các bậc cấu trúc khác của prôtêin

0,25

2

- ADN và riboxom của ti thể giống với vi khuẩn: ADN cấu tạo trần, dạng vòng, kích thước và trình tự Nu…; riboxom loại 70s.

- Ti thể có 2 lớp màng trong đó màng ngoài giống với màng tế bào nhân chuẩn, màng trong tương ứng với màng sinh chất của vi khuẩn bị thực bào.

- Ti thể có khả năng nhân đôi 1 cách độc lập trong tế bào.

- Cơ chế tổng hợp protein của ti thể và vi khuẩn có nhiều điểm giống nhau (aa mở đầu đều là foocmin metionin, sự tổng hợp protein bị đều ức chế bởi cloramphenicol)

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

Chức năng của màng trong là nơi thực hiện chuỗi truyền electron;

chất nền là nơi thực hiện chu trình Krebs

- Màng trong của ti thể ăn sâu vào chất nền tạo nên các mào làm tăng diện tích bề mặt của màng.

- Màng trong của ti thể có nhiều loại protein thực hiện các chức năng khác nhau: Phức hợp của dãy chuyền electron, Phức hợp ATP-synteaza, Prt màng và Prt kênh vận chuyển chủ động các chất qua màng

- Chất nền của ti thể chứa nhiều thành phần tham gia vào chu trình Kreb

3

- H⁺ không tích lại được trong xoang giữa hai lớp màng của ti thể, không có sự chênh lệch nồng độ H⁺ vì thế ATP không được tổng hợp.

- Quá trình phân giải các chất hữu cơ vẫn liên tục diễn ra mà ATP không được tạo thành vì thế trọng lượng cơ thể giảm.

- Nếu không dừng thuốc đúng thời điểmà cơ thể suy kiệt ATP, cơ thể không có năng lượng cho các hoạt động sống à gây chêt

0,25

0,25

0,25

1

- Những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim: nhiệt độ, độ pH, nồng độ cơ chất, nồng độ enzim, chất ức chế enzim, chất hoạt hóa enzim. (2 yếu tố = 0,25 điểm)

0,75

0,25

0,25

- Enzim có bản chất là protein;

Ở nhiệt độ cao hơn nhiệt độ tối ưu, các liên kết hóa học của enzim bị phá vỡ làm thay đổi cấu hình của enzim à trung tâm hoạt động của enzim bị biến đổi không còn phù hợp với cơ chất nên enzim giảm hoặc mất hoạt tính → tốc độ phản ứng giảm.

2

+ Màng sinh chất lõm xuống bao lấy thức ăn tạo thành bóng thực bào.

+ Mạng lưới nội chất hạt và Gôngi tạo ra lizoxom

+ Bóng thực bào được đưa đến kết hợp với lizôxôm. thức ăn được phân giải nhờ các enzim của lizôxôm.

0,25

0,25

0,25

3

- Màng sinh chất gấp nếp tạo mêzôxôm để định vị ADN trong quá trình phân chia tế bào.

- Màng sinh chất gấp nếp tạo thành túi chứa hệ nitrogenaza ở một số VK cố định đạm.

- Màng sinh chất gấp nếp tạo các tilacoit chứa sắc tố quang hợp ở vi khuẩn lam

- Màng sinh chất gấp nếp, là nơi định vị của hệ enzim hô hấp ở vi khuẩn hiếu khí.

0,25

0,25

0,25

0,25

1

- Dùng que cấy vô trùng lấy một ít nấm sợi trên mẩu bánh mì (hoặc vỏ cam...) đã bị mốc cho vào ống nghiệm đã có sẵn 5ml nước.

- Dùng que cấy lấy một giọt nước dung dịch này đưa lên một phiến kính sạch. Hong khô tự nhiên hoặc hơ nhẹ vài lượt phía trên cao ngọn lửa đèn cồn rồi đưa lên soi kính.

0,25

0,25

- Do nấm mốc là loại vi sinh vật ưa axit và hàm lượng đường cao.

- Trong dịch bào của rau quả thường có hàm lượng axit và đường cao không thích hợp cho vi khuẩn.

0,25

0,25

2

- Prôtêin gai vỏ ngoài của virut được tổng hợp tại ribôxôm của lưới nội chất hạt. Sau đó nó được đóng gói trong túi tiết rồi chuyển đến thể Golgi.

- Trong khoang thể Golgi, nó được gắn thêm gốc đường để tạo thành glicôprôtêin.

- Glicôprotein được đóng gói trong túi vận chuyển để đưa tới màng sinh chất rồi cài xen vào màng tế bào chủ.

- Khi virut HIV phóng thích ra khỏi TB chủ, màng tế bào chủ đã gắn sẵn glicoprotein gai của virut sẽ bị cuốn theo và hình thành vỏ ngoài của virut.

0,25

0,25

0,25

0,25

3

- Kị khí không bắt buộc vì:

+ Khi có oxi: E. coli có thể hô hấp hiếu khí, …

+ Khi không có oxi: E. coli có thể hô hấp kị khí như hô hấp nitrat (NO₃^- là chất nhận điện tử cuối cùng) và E. coli cũng có khả năng lên men (Quá trình lên men xảy ra trong tế bào chất, các chất cho và nhận điện tử đều là các chất hữu cơ).

0,25

0,25

0,25

0,25

1

Các giai đoạn

- Hấp phụ: phagơ T₂ bám đặc hiệu trên thành tế bào vi khuẩn qua thụ thể.

- Xâm nhập: enzim lizozim phá hủy thành tế bào vi khuẩn tại vị trí thụ thể liên kết phagơ. Virut "bơm" ADN vào tế bào chất của vi khuẩn.

- Sinh tổng hợp: nhờ bộ máy dịch mã và các nguyên liệu sẵn có của tế bào vi khuẩn, các gen của T₂ được dịch mã, ADN của phagơ được sao chép.

- Lắp ráp và giải phóng khỏi tế bào chủ: protein vỏ capsit lắp ráp với ADN của T₂ để tạo thành hạt virut (virion) hoàn chỉnh, rồi phóng thích khỏi tế bào chủ

0,25

0,25

0,25

0,25

2

- Trong quá trình lây nhiễm, chỉ có phân tử ADN được đưa vào trong tế bào, còn vỏ protein của T₂ không được đưa vào trong tế bào vi khuẩn nên vỏ protein sẽ không liên quan tới sự hình thành các vi rút mới.

- Để xác định được ADN là vật chất mang thông tin di truyền người ta phải đánh dấu phóng xạ cả protein vỏ và ADN.

- Vi rút mới được hình thành một số sẽ mang ADN có chứa chất đánh dấu phóng xạ nhưng tất cả đều có vỏ protein không bị đánh dấu phóng xạ.

Như vậy, ADN là vật chất mang thông tin di truyền của vi rút chứ không phải là protein vỏ.

0,25

0,25

0,25

0,25

3

-Thành phần hóa học: 90% là nước, polisaccarit,

ở một số vi khuẩn có thêm một ít lipoprotein.

-Tác dụng: Bảo vệ VK, tăng khả năng kết dính, tăng độc lực, hạn chế thực bào (02 ý = 0,25 điểm)

0,25

0,25

0,5

1

- đặc điểm của MT sống của TV C₄ và CAM

C₄ : Quang hợp trong điều kiện ánh sáng cao, nhiệt độ cao, nồng độ O₂ cao, nồng độ CO₂ thấp ở vùng nhiệt đới nóng ẩm kéo dài,

CAM : sống ở nơi khô hạn)

- Ở thực vật C₄ : có quá trình cố định CO₂ hai lần (tách biệt nhau về không gian)

+ Lần 1 xảy ra ở lục lạp của tế bào mô giậu để lấy nhanh CO₂

+ Lần 2 xảy ra ở tế bào bao quanh bó mạch để tổng hợp chất hữu cơ

→ tận dụng nguồn CO₂ thấp và tránh hô hấp sáng

- Ở thực vật CAM: có quá trình cố định CO₂ hai lần (tách biệt nhau về thời gian)

+ Cố định CO₂ đầu tiên diễn ra vào ban đêm khi khí khổng mở

+ Tái cố định CO₂ theo chu trình Calvin diễn ra vào ban ngày khi khí khổng đóng

→ tiết kiệm nước và tránh hô hấp sáng

1,0

2

+ Enzin Rubisco duy trì ái lực với O₂ từ thời khí quyển nguyên thủy có ít khí O₂ và hiện tại O₂ trong khí quyển tăng lên, hô hấp sáng xảy ra với lượng đáng kể.

+ Trong điều kiện khí khổng đóng. Hô hấp sáng giúp cây bảo toàn H₂O ;

+ sử dụng O_2, giải phóng CO₂ à khắc phục tình trạng CO₂ giảm và O₂ được giải phóng từ các phản ứng sáng tăng lên (có thể hư hại TB).

+ Trong 1 số trường hợp, hô hấp sáng đóng vai trò bảo vệ thực vật nhờ hoạt động trung hòa các sản phẩm gây tổn thương khác của phản ứng sáng tăng lên khi nồng độ CO₂ thấp, hạn chế sự tiến triển của chu trình Calvin

0,25

0,25

0,25

0,25

3

- Mặc dù không có ánh sáng trong hệ thống quang hợp nhân tạo như mô tả trong thí nghiệm, nhưng do hexachloro platinate là một tác nhân ôxi hoá mạnh nên nó kích hoạt điện tử của chlorophyl tại trung tâm quang hệ I từ trạng thái nền sang trạng thái cao năng, giống như photon kích hoạt các điện tử của diệp lục.

- Sau đó điện tử được truyền qua chuỗi truyền điện tử đến NADP⁺ cùng với H⁺ để tạo ra NADPH. Chuỗi truyền điện tử vẫn hoạt động được vì tilacoit vẫn còn nguyên vẹn không bị phá vỡ.

- Phản ứng sáng diễn ra tạo thành O₂

- Hexachloro platinate có điện tích âm (2^-) và màng tilacoit có điện tích dương nên chất này liên kết với màng nhờ lực hấp dẫn giữa các chất có điện tích trái dấu.

0,25

0,25

0,25

0,25

1

- Hướng trọng lực (Rễ cây hương trọng lực dương, thân cây hướng trọng lực âm)

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

- Có sự mẫn cảm với auxin khác nhau giữa rễ và thân:

+ Ở rễ, phân bố auxin ở mặt dưới nhiều hơn mặt trên của rễ nằm ngang. Auxin nồng độ cao ức chế sinh trưởng của các TB miền dãn dài ở phía dưới của rễ à đẩy rễ cong xuống dưới (rễ hướng trọng lực dương)

+ Ở thân, phân bố auxin ở mặt dưới nhiều hơn mặt trên của thân nằm ngang, Auxin kích thích sinh trưởng ở mặt dưới thân, đẩy thân hướng lên trên (thân hướng trọng lực âm)

- Trong thí nghiệm này cây được gắn với máy hồi chuyển để triệt tiêu ảnh hưởng của tính hướng trọng lực, thân và rễ tiếp tục mọc thẳng song song với mặt đất, không có uốn cong hướng trọng lực

2

Sinh trưởng sơ cấp

Sinh trưởng thứ cấp

- Mô phân sinh đỉnh ở phần thân non, đỉnh lá mầm, chóp thân, chóp rễ

-Mô phân sinh bên, tầng sinh vỏ, tầng sinh mạch ở thân cây trưởng thành

- Làm tăng chiều dài của thân và rễ, không tạo vòng gỗ hàng năm

- Làm cây to theo chiều ngang, tạo ra vòng gỗ hàng năm

3

- Hạt ngô: phơi khô và cất giữ ở nơi khô ráo.

Cơ sở khoa học: giảm độ ẩm của hạt -> giảm cường độ hô hấp -> tránh làm giảm sự tiêu hao chất hữu cơ trong hạt đồng thời hạn chế VSV xâm nhập, hạn chế sự nảy mầm của hạt

- Quả thanh long: bảo quản lạnh

- Cơ sở khoa học: ở điều kiện nhiệt độ thấp -> giảm cường độ hô hấp -> tránh làm giảm sự tiêu hao chất hữu cơ trong quả; ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật gây bệnh.

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

1

Thí nghiệm CM ( của Meselson và Stahl) :

• cho VK E.coli phát triển qua 1 số thế hệ trong môi trường N¹⁵-> kết quả ADN
• của nó chứa toàn N¹⁵ nặng hơn N¹⁴ bình thường, hai loại ADN này có thể phân biệt bằng cách cho li tâm trong gradien nồng độ của CsCl sẽ cho 2 vạch khác nhau.

- E.coli sau đó được đưa vào nuôi trong môi trường chỉ chứa N¹⁴, sau mỗi thế hệ đều tách ADN và cho li tâm, kết quả cho thấy:

+ Sau thế hệ thứ nhất: chỉ có 1 vạch trung bình do ADN mới hình thành có 1 sợi nặng và 1 sợi nhẹ

+ Sau thế hệ thứ 2: có 2 vạch (nhẹ và trung bình ) chứng tỏ có ADN 2 sợi nhẹ và có ADN trung bình

→ KL ADN tự sao theo nguyên tắc bán bảo tồn.

0,25

0,25

0,25

2

* Ta có N (2^x – 1) = 9000

A (2^x – 1) = 2700 → G (2^x – 1) = 1800

298 ≤ số aa của chuỗi pp hoàn chỉnh ≤ 498

→ 1800 ≤ N ≤ 3000

Biện luận → N = 3000 → A = T = 900 ; G = X = 600

* Gọi mạch gốc là mạch 1:

X₁ = rG = 15% = 225

rA = 20%. N/2 = 300, rU = 600, rX = 375

0,75