Giải bài tập Ngữ văn lớp 9 bài 25: Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)
Giải bài tập Ngữ văn bài 25: Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)
Giải bài tập Ngữ văn lớp 9 bài 25: Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo) là tài liệu tham khảo hay được VnDoc.com sưu tầm, giúp bạn thuận tiện hơn trong quá trình học bài và chuẩn bị cho bài học mới trên lớp. Mời các bạn tham khảo.
Giải bài tập Ngữ văn lớp 9 bài 24: Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Giải bài tập Ngữ văn lớp 9 bài 24: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Giải bài tập Ngữ văn lớp 9 bài 24: Nghĩa tường minh và hàm ý
Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)
I. Kiến thức cơ bản
• Để sử dụng hàm ý, cần có hai điều kiện sau đây:
- Người nói (người viết) có ý thức đưa ra hàm ý vào câu nói.
- Người nghe (người đọc) có năng lực giải đoán hàm ý.
II. Hướng dẫn trả lời câu hỏi phần bài học
Điều kiện sử dụng hàm ý
Câu 1.
+ Nêu hàm ý của câu in đậm:
- Con chỉ được ăn cơm ở nhà bữa nay nữa thôi → hàm ý: Từ hôm sau trở đi con phải ăn cơm ở nơi khác.
- Con sẽ ăn cơm ở nhà cụ Nghị thôn Đoài – hàm ý: Con không còn được ở nhà nữa mẹ buộc phải bán con cho nhà cụ Nghị ở thôn Đoài rồi.
+ Lí do: Chị Dậu không dám nói thẳng với con vì sự thật đau lòng quá, chị phải nói tránh đi.
Câu 2: Hàm ý trong câu thứ hai rõ hơn. Chị Dậu phải nói rõ hơn như vậy vì cái Tí không hiểu được hàm ý trong câu thứ nhất, đến câu thứ hai nó đã hiểu được hàm ý, chi tiết chứng tỏ là cái Tí “giảy nãy” và “khóc oà” lên.
III. Hướng dẫn luyện tập
Câu 1. Người nói, người nghe những câu in đậm dưới đây là ai? Xác định hàm ý của mỗi câu ấy. Theo em người nghe có hiểu hàm ý của người nói không? Những chi tiết nào chứng tỏ điều đó?
a. Chè đã ngấm rồi.
+ Người nói là anh thanh niên, nói với ông hoạ sĩ và cô kĩ sư.
+ Hàm ý: “Mời bác và cô vào nhà uống nước”.
+ Người nghe hiểu được hàm ý của câu nói: “Ông theo anh thanh niên vào nhà”.
b. Chúng tôi cần bán các thứ này để ...
+ Người nói là anh Tấn, nói với những người hàng xóm đến xin đồ đạc.
+ Hàm ý: “Chúng tôi không thể cho đi những thứ này”.
+ Người nghe đã không hiểu hàm ý của câu nói: “Anh bây giờ làm quan rồi mà lại bảo là không sang... Càng giàu có lại càng không dám rời một đồng xu”.
c. “Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây! Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều”
+ Người nói là Thuý Kiều, người nghe là Hoạn Thư.
+ Hàm ý: “Chắc bà không ngờ rằng mình lại có ngày hôm nay phải cúi đầu quỳ lạy trước Hoa Nô (đầy tớ) của mình ngày xưa”. Thể hiện sự mỉa mai chế giễu của Kiều đối với Hoạn Thư. Còn câu thứ hai hàm ý báo rằng cuộc báo oán sẽ diễn ra vô cùng khốc liệt, kẻ gây tội phải đền tội.
Câu 2. Hàm ý của câu in đậm dưới đây là gì? Vì sao em bé không nói thẳng được mà phải sử dụng hàm ý việc sử dụng hàm ý có thành công không? Vì sao?
- Cơm sôi rồi nhão bây giờ.
+ Hàm ý: Bé Thu muốn nhờ anh Sáu chắt nước khỏi nồi cơm bị nhão.
+ Lí do hàm ý: Vì bé không muốn thừa nhận ông Sáu là ba của mình, tránh gọi trực tiếp mà nói trống không.
+ Việc sử dụng hàm ý không thành công vì “anh Sáu vẫn ngồi im”.
Câu 3. Hãy điền vào lượt lời của B trong đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối.
A: Mai về quê với mình đi!
B: Ngày mai mình đã hứa dọn nhà giúp mẹ cuối tuần.
A: Đành vậy.
Câu 4. Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh “hi vọng” với “con đường” trong các câu sau:
Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hi vọng thì không thể nói rằng đâu là thực đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi.
Con người chúng ta muốn cho niềm hi vọng của mình trở thành hiện thực thì phải cố gắng, phải kiên trì phấn đấu và tin tưởng thì niềm hi vọng mới trở thành hiện thực. . .
Câu 5. Tìm những câu có hàm ý mời mọc hoặc từ chối trong các đoạn đối thoại giữa em bé với những người ở trên mây và sóng (trong bài thơ Mây và sóng của Ta-go). Hãy viết thêm vào mỗi đoạn một câu có hàm ý mời mọc rõ hơn.
+ Câu thơ chứa hàm ý từ chối:
- “Bọn tớ chơi từ lúc thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc”.
- “Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du từ nơi này sang nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao”.
+ Câu thơ có ý nghĩa từ chối:
- “Mẹ mình đang đợi mình ở nhà”- con bảo – “Làm sao có thể rời mẹ mà đến được.”
- “Buổi chiều mẹ mình luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?”
Mời các bạn tham khảo tài liệu liên quan
