Giải SBT Khoa học tự nhiên 9 Bài 5: Khúc xạ ánh sáng
Giải SBT KHTN 9 bài 5: Khúc xạ ánh sáng
Giải SBT KHTN 9 bài 5: Khúc xạ ánh sáng hướng dẫn trả lời câu hỏi trong sách bài tập Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức, giúp các em học sinh củng cố kiến thức được học môn KHTN 9. Sau đây mời các bạn tham khảo.
Bài 5.1
Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về hiện tượng khúc xạ ánh sáng?
A. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường.
B. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng truyền theo đường cong từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác.
C. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng truyền thẳng từ mô trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác.
D. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác.
Hướng dẫn giải:
Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường.
Đáp án: A
Bài 5.2
Trường hợp nào dưới đây tia sáng truyền tới mắt là tia khúc xạ?
A. Khi ta nhìn thấy ảnh mình trên mặt hồ phẳng lặng.
B. Khi ta nhìn thấy viên sỏi dưới đáy một chậu nước.
C. Khi ta nhìn thấy hàng chữ trên bảng của lớp học.
D. Khi ta nhìn thấy cảnh vật trên màn hình ti vi.
Hướng dẫn giải:
Khi ta nhìn thấy viên sỏi dưới đáy một chậu nước thì tia sáng truyền tới mắt là tia khúc xạ. Môi trường trong suốt thứ nhất là nước. Môi trường trong suốt thứ hai là không khí
Đáp án: B
Bài 5.3
Căn cứ vào Hình Bài 5.1, hãy ghép các ký hiệu ở cột bên trái và tên gọi ở cột bên phải sao cho phù hợp.
Kí hiệu | Tên gọi |  |
i | Góc phản xạ | |
r | Góc tới | |
i’ | Góc khúc xạ | |
SI | Pháp tuyến | |
IR | Tia phản xạ | |
IS’ | Tia khúc xạ | |
NN’ | Tia tới |
Hướng dẫn giải:
Kí hiệu | Tên gọi |
i | Góc tới |
r | Góc khúc xạ |
i’ | Góc phản xạ |
SI | Tia tới |
IR | Tia khúc xạ |
IS’ | Tia phản xạ |
NN’ | Pháp tuyến |
Bài 5.4
Tỉ số nào sau đây có giá trị bằng chiết suất tỉ đối n12 của môi trường (1) có chiết suất n1 đối với môi trường (2) có chiết suất n2 (với i là góc tới, r là góc khúc xạ)?
A. 
\(\frac{{{n_2}}}{{{n_1}}}\)
B. \(\frac{1}{{{n_{21}}}}\)
C. \(\frac{1}{{{n_2}.{n_1}}}\)
D. \(\frac{{\sin i}}{{{\mathop{\rm s}\nolimits} {\rm{inr}}}}\)
Hướng dẫn giải:
Tỉ số có giá trị bằng chiết suất tỉ đối n12 của môi trường (1) có chiết suất n1 đối với môi trường (2) có chiết suất n2 là: \(\frac{1}{{{n_{21}}}}\)
Đáp án: B
Bài 5.5
Gọi v1 và v2 lần lượt là tốc độ của ánh sáng đi trong môi trường (1) và môi trường (2), c là tốc độ ánh sáng trong chân không. Chiết suất tỉ đối của môi trường (2) đối với môi trường (1) bằng:
A. \(\frac{{{v_2}}}{{{v_1}}}\)
B. \(\frac{c}{{{v_1}}}\)
C. \(\frac{{{v_1}}}{{{v_2}}}\)
D. \(\frac{c}{{{v_2}}}\)
Hướng dẫn giải:
Chiết suất tỉ đối của môi trường (2) đối với môi trường (1) bằng: \(\frac{{{v_1}}}{{{v_2}}}\)
Đáp án: C
Bài 5.6
Tìm câu sai.
A. Chiết suất tuyệt đối của chân không bằng 1.
B. Chiết suất tuyệt đối cho biết tốc độ truyền ánh sáng trong môi trường nhỏ hơn trong chân không bao nhiêu lần.
C. Chiết suất tỉ đối giữa hai môi trường luôn lớn hơn 1.
D. Chiết suất tuyệt đối của mọi môi trường trong suốt đều lớn hơn 1.
Hướng dẫn giải:
Chiết suất tỉ đối giữa hai môi trường bằng tỉ số giữa chiết suất tuyệt đối của môi trường khúc xạ so với chiết suất tuyệt đối của môi trường tới.
Đáp án: C
Bài 5.7
Có khi nào tia sáng đi từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác mà không bị khúc xạ không? Cho ví dụ.
Hướng dẫn giải:
Có. Khi góc tới i = 0 (tia sáng tới vuông góc với mặt phân cách) nên góc khúc xạ cũng bằng 0 (r = 0). Do vậy, tia sáng sẽ truyền thẳng mà không bị khúc xạ tại mặt phân cách.
Bài 5.8
Một tia sáng đi từ khối chất trong suốt ra ngoài không khí với góc tới là 30° thì góc khúc xạ là 45°. Khi tia sáng đi từ không khí vào khối chất trong suốt đó với góc tới là 45° thì góc khúc xạ bằng bao nhiêu?
Hướng dẫn giải:
Ta có: \({n_1}\sin i = {n_2}{\mathop{\rm s}\nolimits} {\rm{inr}} \Rightarrow {n_1} = \frac{{{n_2}{\mathop{\rm s}\nolimits} {\rm{inr}}}}{{\sin i}} = \frac{{1.\sin {{45}^o}}}{{\sin {{30}^o}}} = \sqrt 2\)
Nên khi tia sáng đi từ không khí vào khối chất trong suốt đó với góc tới là 45° thì góc khúc xạ bằng: \({n_1}\sin i = {n_2}{\mathop{\rm s}\nolimits} {\rm{inr}} \Rightarrow {\mathop{\rm s}\nolimits} {\rm{inr}} = \frac{{{n_1}{\mathop{\rm s}\nolimits} {\rm{ini}}}}{{{n_2}}} = \frac{{1.\sin {{45}^o}}}{{\sqrt 2 }} = 0,5 \to r = {30^o}\)
Bài 5.9
Chiếu tia sáng đơn sắc từ một khối chất lỏng ra không khí với góc tới 40° thì góc khúc xạ là 60°. Tính chiết suất của chất lỏng. Cho sin 40° ~ 0,64; sin 60°≈ 0,87.
Hướng dẫn giải:
Chiết suất của chất lỏng là: \({n_1} = \frac{{{n_2}\sin r}}{{{\mathop{\rm s}\nolimits} {\rm{ini}}}} = \frac{{1.0,87}}{{0,64}} \approx 1,35\)
Bài 5.10
Một người nhìn thấy đáy hồ bơi gần mặt nước hơn so với thực tế. Hãy dùng hình vẽ để giải thích hiện tượng này.
Bài 5.11
Một tia sáng SI đi từ không khí (môi trường 1) vào một khối trong suốt (môi trường 2) theo phương IJ, sau đó cho tia khúc xạ JK nằm trong môi trường (3) có phương song song với tia tới SI như Hình Bài 5.2. Có thể kết luận môi trường 3 là môi trường gì?
Hướng dẫn giải:
Dựa vào tính thuận nghịch của chiều truyền ánh sáng: nếu tia khúc xạ JK (trong môi trường 3) song song với tia tới SI (trong môi trường 1) thì góc tới a bằng góc khúc xạ b. Như vậy, môi trường 3 trùng với môi trường 1. Tức là môi trường 3 cũng là môi trường không khí.
Bài 5.12
Một chiếc cọc cắm thẳng đứng xuống hồ nước, phần đầu cọc nhô khỏi mặt nước một đoạn AC = 60 cm. Ánh nắng chiếu xiên in bóng đầu cọc trên mặt nước đoạn CI = 80 cm và bóng cọc dưới đáy hồ là BM = 170 cm, nước có chiết suất n = \(\frac{4}{3}\) (Hình Bài 5.3). Tính độ sâu CB của hồ nước. Cho biết tan 53,1° ≈ \(\frac{4}{3}\); tan 36,87° ≈ 0,75; sin 53,1° ≈ 0,8; sin 36,87° ≈ 0,6.
