Giáo án Sinh học 12 bài 17: Cấu trúc di truyền của quần thể (tiếp theo)

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

* Hoạt động 1: Tìm hiểu về quần thể giao phối ngẫu nhiên.

GV: Quần thể sinh vật như thế nào được coi là quần thể giao phối ngẫu nhiên?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK để trả lời.

GV: giải thích thêm: 1 QT được coi là ngẫu phối hay không còn tùy thuộc vào TT mà ta xem xét.

GV: Quần thể ngẫu phối có những đặc điểm gì?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK để trả lời.

GV thuyết trình về những đặc trưng của quần thể giao phối, đặc biệt nhấn mạnh quan hệ về mặt sinh sản là nguyên nhân tạo cho QT tồn tại trong một không gian nhất định và theo thời gian.

* Hoạt động 2: Trạng thái cân bằng di truyền của quần thể.

GV nêu VD trong SGK và yêu cầu HS:

+ Xác định tần số tương đối của các alen A và a ở thế hệ xuất phát và cấu trúc di truyền ở thế hệ tiếp theo qua ngẫu phối?

+ Em có nhận xét gì về tần số tương đối của các alen và KG ở thế hệ F₁ so với thế hệ xuất phát?

+ Nếu thế hệ xuất phát của một QT không ở TTCB di truyền thì phải qua bao nhiêu thế hệ ngẫu phối QT đó mới đạt TTCB di truyền?

HS: Thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi.

GV: Yêu cầu HS khái quát phát biểu nội dung định luật Hacđi-Vanbec?

GV: Định luật Hacđi-Vanbec đúng trong những điều kiện nào?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK trả lời câu hỏi.

GV giải thích về các điều kiện nghiệm đúng của định luật.

GV: Định luật Hacđi-Vanbec có ý nghĩa gì?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK để trả lời.

GV: Nhận xét, bổ sung để hoạn thiện kiến thức.

III. CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ NGẪU PHỐI.

1. Quần thể nguẫ phối

- Quần thể sinh vật được gọi là ngẫu phối (giao phối ngẫu nhiên) khi các cá thể trong quần thể lựa chọn bạn tình để giao phối một cách hoàn toàn ngẫu nhiên.

- Đặc điểm di truyền của quần thể ngẫu phối:

+ Trong quần thể ngẫu phối, các cá thể có kiểu gen khác nhau kết đôi với nhau một cách ngẫu nhiên tạo nên một lượng biến dị tổ hợp rất lớn → Làm nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống.

+ Quần thể ngẫu phối có thể di trùy tần số các kiểu gen khác nhau trong những điều kiện nhất định → Duy trì được sự đa dạng di truyền của quần thể.

2. Trạng thái cân bằng di truyền của quần thể (đinh luật Hacdi-Vanbec).

a. Khái niệm:

- Một quần thể được coi là ở trạng thái cân bằng di truyền khi tỉ lệ các kiểu gen (thành phần kiểu gen) của quần thể tuân theo công thức: p² +2pq + q² = 1

Trong đó: p là tần số alen trội, q là tần số alen lặn, p² là tần số kiểu gen đồng hợp trội, 2pq là tần số kiểu gen dị hợp và q² là tần số kiểu gen đồng hợp lặn.

- Ví dụ: 0.16AA+0.48Aa+0.36aa=1

b. Định luận Hacđi-Vanbec.

- Nội dung định luật: Trông một quần thể ngẫu phối, nếu không có các yếu tố làm thay đổi tần số alen thì thành phần kiểu gen và tần số tương đối của các alen của quần thể sẽ duy trì không đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác theo đẳng thức: p² +2pq + q² = 1

- Điều kiện nghiệm đúng của định luật Hacđi-Vanbec.

+ Số lượng cá thể lớn.

+ Diễn ra sự ngẫu phối.

+ Các loại giao tử đều có sức sống và thụ tinh như nhau. Các loại hợp tử đều có sức sống như nhau.

+ Không có đột biến và chọn lọc

+Không có sự di nhập gen.

- Ý nghĩa của đinh luật Hac đi-Vanbec: Từ tần số các cá thể có kiểu hình lặn có thể tính tần số của alen lặn và alen trội cung như tần số các loại kiểu gen của quần thể..