Giáo án Sinh học 12 bài 9: Quy luật Menđen - Quy luật phân li độc lập

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức cơ bản

* Hoạt động 1: Tìm hiểu nội dung qui luật phân li độc lập của Menđen.

GV: Yêu cầu HS tóm tắt nội dung thí nghiệm của Menđen trong SGK trang 38.

Từ tỉ lệ kiểu hình thu được của mỗi cặp tính trạng ở F₂ cho phép chúng ta rút ra kết luận gì?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK mục I trang 38, phân tích kết quả TN để trả lời câu hỏi.

GV: Như vậy kết quả TN của Men đen cho thấy điều gì? Hay nói khác đi nội dung qui luật phân li độc lập của Men đen là gì?

HS: Đọc nội dung qui luật SGK trang 38.

GV: Hãy viết sơ đồ lai cho thí nghiệm lai 2 tính trạng của Men Đen.

HS: Viết sơ đồ theo nội dung SGk trang 38.

GV: Nhận xét đánh giá, bổ sung để hoàn thiện sơ đồ.

* Hoạt động 2: Giải thích cơ sở tế bào học qui luật phân li độc lập của Menđen.

GV thông báo: Trong TN trên, Menđen đã ngẫu nhiên chọn đúng 2 cặp TT qui định bởi 2 cặp gen nằm trên 2 cặp NST khác nhau, do đó mà 2 cặp TT đó đã di truyền độc lập.

GV: Yêu cầu HS phân tích hình 9 trang 39 SGK thông qua hệ thống câu hỏi: Có nhận xét gì về sự tương ứng giữa kiểu gen và kiểu hình ở F₂?

HS: Phân tích sơ đồ kết hợp nghiên cứu thông tin SGK trang 48 trả lời câu hỏi.

GV: Nhận xét, chính xác hóa kiến thức hoặc giải thích thêm.

GV: Điều kiện nghiệm đúng của qui luật phân li độc lập là gì?

HS: Phát biểu ý kiến -> lớp nhận xét bổ sung.

GV: Đánh giá, chính xác hóa kiến thức.

* Hoạt động 3 :Ý nghĩa của các qui luật Men đen.

GV: Các quy luật của Menđen có ý nghĩa gì?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK trả lời.

GV: Yêu cầu học sinh trả lời lệnh SGK mục III. Trang 40 và xây dựng công thức tổng quát.

HS: Thảo luận nhanh và điền thông tinh vào bảng 9, phát biểu công thức tổng quát.

GV: Nhận xét, bổ sung để hoàn thiện kiến thức.

I. THÍ NGHIỆM LAI HAI TÍNH TRẠNG.

1. Thí nghiệm:

* Lai thuận và lai nghịch cho kết quả như nhau:

Pt/c: Vàng trơn x xanh nhăn

F_1: 100% vàng trơn

F₂: 315 vàng trơn: 108 vàng nhăn: 101 xanh trơn: 32 xanh nhăn

* (Tỉ lệ kiểu hình 9:3:3:1)

2. Nhận xét:

- F2 xuất hiện 2 tổ hợp kiểu hình khác bố mẹ (vàng nhăn và xanh trơn).

- Xét riêng từng cặp tính trạng (màu sắc, vỏ hạt) đều có tỉ lệ 3:1 → tỉ lệ 9: 3:3 :1 = (3:1)x(3:1).

- Các cặp nhân tố di truyền qui định các tính trạng khác nhau phân li độc lập trong qua trình hình thành giao tử.(Nội dung định luật phân li độc lập)

3. Sơ đồ của pháp lai:

(SGK-trang 38, 39)

II. CƠ SỞ TẾ BÀO HỌC.

- Các gen qui định các tính trạng khác nhau nằm trên các NST tương đồng khác nhau thì phân li độc lập khi giảm phân:

+ Các cặp NST tương đồng phân li về các giao tử độc lập → sự phân li độc lập của các alen

+ Sự phân li cặp NST xảy ra với xác xuất như nhau → 4 loại giao tử với tỉ lệ ngang nhau (1AB, 1Ab, 1aB, 1ab).

- Các nhau tử kết hợp ngẫu nhiên trong quá trình thụ tinh → Xuất hiện các tổ hợp gen khác nhau (Biến dị tổ hợp)

* Điều kiện nghiệm đúng:

- Số lượng cá thể ở các thế hệ lai phải đủ lớn để số liệu thống kê được chính xác.

- Sự phân li NST như nhau khi tạo giao tử và sự kết hợp ngẫu nhiên của các kiểu giao tử khi thụ tinh.

- Các giao tử và các hợp tử có sức sống như nhau. Sự biểu hiện hoàn toàn của tính trạng

- Mỗi cặp gen nằm trên một cặp NST tương đồng.

III. Ý NGHĨA CỦA CÁC QUI LUẬT MEN ĐEN.

1. Ý nghĩa lí luận:

- Tạo ra số lượng lớn biến dị tổ hợp làm nguyên liệu cho tiến hóa, đa dạng phong phú sinh giới.

- Giúp sinh vật thích nghi với điều kiện sống thay đổi.

2. Ý nghĩa thực tiễn

- Dự đoán đc tỉ lệ phân li KH ở đời sau.

- Giúp con người tìm ra những tính trạng cho mình, lai giống, tạo giống mới có NS cao.

* Công thức tổng quát:

- Với n là số cặp gen dị hợp.

- Số loại giao tử F₁: 2ⁿ

- Số loại kiểu gen: 3ⁿ

- Số loại kiểu hình ở F₂: 2ⁿ

- Tỉ lệ phân li kiểu gen F₂: (1+2+1)ⁿ

- Tỉ lệ phân li kiểu hình F₂: (3+1)ⁿ