Giáo án Sinh học lớp 11 bài 17: Tuần hoàn máu

Hoạt động của thầy - trò

Nội dung kiến thức

* Hoạt động 1: Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn.

TT1: GV yêu cầu HS quan sát tranh hình 18.1 - 18.4, trả lời câu hỏi:

- Hệ tuần hoàn ở động vật có cấu tạo như thế nào?

- Chức năng của hệ tuần hoàn?

TT2: HS nghiên cứu SGK → trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.

* Hoạt động 2: Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật .

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK mục II.1, quan sát hình 18.1 trả lời câu hỏi:

- Hệ tuần hở có ở động vật nào?

- Đặc điểm của hệ tuần hoàn hở?

- Hãy chỉ ra đường đi của máu (bắt đầu từ tim) trên sơ đồ hệ tuần hở hình 18.1.

TT2: HS nghiên cứu SGK → trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK mục II.2, quan sát hình 18.2, 18.3, 18.4 trả lời câu hỏi:

- Hệ tuần kín có ở động vật nào?

- Đặc điểm của hệ tuần hoàn kín?

- Cho biết vai trò của tim trong tuần hoàn máu?

- Hãy chỉ ra đường đi của máu (bắt đầu từ tim) trên sơ đồ hệ tuần kín, hệ tuần hoàn đơn và kép hình 18.2, 18.3, 18.4.

TT5: HS nghiên cứu SGK, quan sát tranh → trả lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.

I. Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn.

1. Cấu tạo chung:

- Hệ tuần hoàn được cấu tạo bởi các bộ phận sau:

+ Dịch tuần hoàn.

+ Tim.

+ Hệ thống mạch máu.

2. Chức năng của hệ tuần hoàn:

- Vận chuyển các chất từ bộ phận này đến bộ phận khác để đáp ứng cho các hoạt động sống của cơ thể.

II. Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật:

1. Hệ tuần hoàn hở:

- Có ở đa số động vật thân mềm và chân khớp

- Đặc điểm:

+ Máu được tim bơm vào động mạch và sau đó tràn vào khoang cơ thể. Ở đây máu được trộn lẫn với dịch mô tạo thành hỗn hợp máu - dịch mô. Máu tiếp xúc và trao đổi chất trực tiếp với các tế bào, sau đó trở về tim.

+ Máu chảy trong động mạch dưới áp lực thấp, tốc độ máu chảy chậm.

2. Hệ tuần hoàn kín:

- Có ở mực ống, bạch tuộc, giun đốt, chân đầu và động vật có xương sống.

- Hệ tuần hoàn kín gồm: hệ tuần hoàn đơn (cá) hoặc hệ tuần hoàn kép (động vật có phổi).

- Đặc điểm:

+ Máu được tim bơm đi lưu thông liên tục trong mạch kín, từ động mạch qua mao mạch, tĩnh mạch và sau đó về tim. Máu trao đổi chất với tế bào qua thành mao mạch.

+ Máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy nhanh.