Giáo án Tiếng Việt 5 tuần 23: Phân xử tài tình

Hoạt động dạy

Hoạt động học

Giới thiệu bài:

Trong tiết KC tuần trước, các em đã được nghe kể về tài xét xử, tài bắt cướp của ông Nguyễn Khoa Đăng. Bài học hôm nay sẽ cho các em biết thêm về tài xét xử của một vị quan tòa thông minh, chính trực khác.

Hướng dẫn HS luyện đọc và tìm hiểu bài:

a)Luyện đọc:

- GV yêu cầu:

+ Một HS giỏi đọc toàn bài.

- HS đọc lượt 1, tìm từ khó, hoặc từ dễ đọc sai.

- HS đọc lượt 2, tìm từ khó, hoặc từ dễ đọc sai.

+ Một HS đọc phần chú thích và giải nghĩa sau bài (quan án, vãn cảnh, biện lễ, sư vãi, đàn, chạy đàn,…); GV giải nghĩa thêm các từ: công đường (nơi làm việc của quan lại), khung cửi (công cụ dệt vải thô sơ, đóng bằng gỗ), niệm Phật (đọc kinh lầm rầm để khấn Phật).

- GV cho HS luyện đọc theo cặp.

- GV gọi một, hai HS đọc toàn bộ bài văn.

- GV đọc diễn cảm toàn bài - giọng nhẹ nhàng, chậm rãi, thể hiện niềm khâm phục trí thông minh, tài xử kiện của viên quan án; chuyển giọng linh hoạt cho phù hợp với đặc điểm của từng đoạn: kể, đối thoại; đọc phân biệt các lời nhân vật.

b) Tìm hiểu bài:

GV hỏi:

- Hai người đàn bà đến công trường nhờ quan phân xử việc gì?

- Quan án đã dùng những biện pháp nào để tìm ra người lấy cắp tấm vải?

- Vì sao quan cho rằng người không khóc chính là người lấy cắp?

GV: Quan án thông minh, hiểu tâm lí con người nên đã nghĩ ra một phép thử đặc biệt - xé đôi tấm vải là vật hai người đàn bà cùng tranh chấp để buộc họ tự bộc lộ thái độ thật, làm cho vụ án tưởng như đi vào ngõ cụt, bất ngờ được phá nhanh chóng.

- Kể lại cách quan án tìm kẻ lấy trộm tiền nhà chùa.

- Vì sao quan án lại dùng cách trên?

GV: Quan án thông minh, nắm được đặc điểm tâm lí của những người ở chùa là tin vào sự linh thiêng của Đức Phật, lại hiểu kẻ có tật thường hay giật mình nên đã nghĩ ra cách trên để tìm ra kẻ gian một cách nhanh chóng, không cần tra khảo.

- Quan án phá được các vụ án nhờ đâu?

c) Hướng dẫn HS đọc diễn cảm:

- GV yêu cầu HS đọc lại toàn truyện theo cách phân vai. GV hướng dẫn HS đọc đúng thể hiện đúng lời các nhân vật.

- GV chọn và hướng dẫn cả lớp luyện đọc diễn cảm đoạn 3.

- GV tổ chức cho HS thi đọc diễn cảm đoạn 3.

- HS quan sát tranh minh họa trong SGK/46.

- 1 HS giỏi đọc, cả lớp theo dõi và quan sát tranh minh họa bài đọc trong SGK.

- HS đọc nối tiếp

HS đọc từ.

+ Đoạn 1: Từ đầu đến Bà này lấy trộm.

+ Đoạn 2: Tiếp theo đến kẻ kia phải cúi đầu nhận tội.

+ Đoạn 3: Phần còn lại của bài văn.

- 1, 2 HS đọc.

- HS lắng nghe và chú ý giọng đọc của GV.

- Về việc mình bị mất cắp vải. Người nọ tố cáo người kia lấy trộm vải của mình và nhờ quan phân xử.

- Quan đã dùng nhiều cách khác nhau:

+ Cho đòi người làm chứng nhưng không có người làm chứng.

+ Cho lính về nhà hai người đàn bà để xem xét, cũng không tìm được chứng cứ.

+ Sai xé tấm vải làm đôi cho mỗi người một mảnh. Thấy một trong hai người bật khóc, quan sai lính trả tấm vải cho người này rồi thét trói người kia.

- Vì quan hiểu người tự tay làm ra tấm vải, đặt hi vọng bán tấm vải sẽ kiếm được ít tiền mới đau xót, bật khóc khi tấm vải bị xé./ Vì quan hiểu người dửng dưng khi tấm vải bị xé đôi không phải là người đã đổ mồ hôi, công sức dệt nên tấm vải.

- Quan án đã thực hiện các việc sau:

(1) Cho gọi hết sư sãi, kẻ ăn người ở trong chùa ra, giao cho mỗi người một nắm thóc đã ngâm nước, bảo họ cầm nắm thóc đó, vừa chạy đàn vừa niệm Phật.

(2) Tiến hành “đánh đòn” tâm lí: “Đức Phật rất thiêng. Ai gian Phật sẽ làm cho thóc trong tay người đó nảy mầm”.

(3) Đứng quan sát những người chạy đàn, thấy một chú tiểu thỉnh thoảng hé bàn tay cầm thóc ra xem, lập tức cho bắt vì chỉ kẻ

có tật mới hay giật mình.

- Vì biết kẻ gian thường lo lắng nên sẽ lộ mặt.

- Quan án phá được các vụ án là nhờ thông minh, quyết đoán./ Nắm vững đặc điểm tâm lí của kẻ phạm tội.

- Cả lớp luyện đọc.

- HS thi đọc diễn cảm.