Giáo án Tiếng Việt 5 tuần 3: Tập làm văn - Luyện tập tả cảnh

Hoạt động dạy

Hoạt động học

A. Kiểm tra bài cũ

- Yêu cầu HS đọc lại đoạn văn tả cảnh (Bài tập 2) tiết Tập làm văn trước mà HS đã hoàn thiện ở nhà.

- Một đến hai HS lên bảng thực hiện theo yêu cầu của GV.

- GV nhận xét, cho điểm.

B. Bài mới

1. Giới thiệu bài

- Để hiểu thêm về quan sát và chọn lọc chi tiết trong một bài văn tả cảnh, chuyển những điều đã quan sát được về một cơn mưa thành một dàn ý thể hiện sự quan sát của riêng mình, hôm nay chúng ta cùng học bài Luyện tập tả cảnh.

- HS lắng nghe.

- GV ghi tên bài lên bảng.

- HS nhắc lại tên đầu bài và ghi vào vở.

2. Hướng dẫn HS luyện tập

Bài tập 1

- Gọi một HS đọc to toàn bộ nội dung bài tập.

- Một HS đọc to toàn bộ bài tập. Cả lớp theo dõi đọc thầm trong SGK.

- GV yêu cầu HS đọc thầm, làm bài vào vở nháp, sau đó trao đổi với bạn theo nhóm đôi kết quả bài làm của mình.

- HS đọc thầm, ghi ra vở nháp những câu trả lời cho các ý a, b, c, d sau đó trao đổi với bạn.

- Gọi HS trình bày.

- HS lần lượt trình bày từng ý một. Một HS trình bày cả lớp theo dõi, nhận xét.

+ Những dấu hiệu nào báo hiệu cơn mưa sắp đến.

+ Những dấu hiệu cơn mưa sắp đến là:

* Mây: bay về, mây lớn, nặng, đặc xịt, lổm ngổm đầy trời; mây tản ra rồi san đều trên một nền đen xám xịt.

* Gió: thổi giật, đổi mát lạnh, nhuốm hơi nước; khi mưa xuống, gió càng mạnh mặc sức điên đảo trên cành cây...

+ Tìm những từ ngữ tả tiếng mưa và hạt mưa từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc cơn mưa.

+ Những từ ngữ tả tiếng mưa và hạt mưa là:

* Tiếng mưa: Lúc đầu lẹt đẹt...lẹt đẹt, lách tách. Về sau mưa ù xuống, rào rào, sầm sập, đồm độp, đập bùng bùng vào lòng lá chuối; giọt gianh đổ ồ ồ...

* Hạt mưa: Những giọt nước lăn xuống mái phên nứa rồi tuôn rào rào; mưa xiên xuống, lao xuống, lao vào bụi cây; hạt mưa giọt ngã, giọt bay, tỏa bụi nước trắng xóa.

+ Cây cối, con vật, bầu trời trong và sau trận mưa được miêu tả thế nào?

+ Cây cối, con vật, bầu trời trong và sau trận mưa:

* Trong mưa:

Cây cối: lá đào, lá na, lá sói vẫy tai run rẩy.

Con vật: Con gà trống ướt lướt thướt ngật ngưỡng tìm chỗ trú.

Bầu trời: Cuối cơn mưa, vòm trời tối thẫm vang lên một hồi ục ục ì ầm những tiếng sấm.

* Sau cơn mưa:

Con vật: Chim chào mào hót râm ran.

Cây cối: Vòm lá bưởi lấp lánh.

Bầu trời: Trời rạng dần, mặt trời ló ra chói lọi.

+ Tác giả đã quan sát cơn mưa bằng những giác quan nào?

+ Tác giả đã quan sát cơn mưa bằng những giác quan:

* Bằng mắt nhìn (thị giác) nên thấy những đám mây biến đổi trước cơn mưa; thấy mưa rơi; những đổi thay của cây cối, con vật, bầu trời, cảnh tượng xung quanh khi mưa tuôn, lúc mưa ngớt.

* Bằng tai nghe (thính giác) nên nghe thấy tiếng gió thổi, sự biến đổi của tiếng mưa, nghe tiếng sấm, tiếng hót của chào mào.

* Bằng cảm giác của làm da (xúc giác) nên cảm thấy sự mát lạnh của làn gió nhuốm hơi nước trước cơn mưa.

* Bằng mũi ngửi (khứu giác) nên biết được mùi nồng ngái ngái, xa lạ man mác của những trận mưa mới đầu mùa.

- GV nói thêm: Tác giả đã miêu tả cơn mưa theo một trình tự từ khi cơn mưa bắt đầu cho đến khi kết thúc với tất cả các giác quan. Sự quan sát của tác giả rất tinh tế. Quan sát cơn mưa từ lúc có dấu hiệu báo mưa cho đến khi mưa tạnh, tác giả đã nhìn thấy, nghe thấy, ngửi và cảm thấy sự biến đổi của cảnh vật, âm thanh, không khí, tiếng mưa,... Nhờ khả năng quan sát tinh tế, cách dùng từ ngữ miêu tả chính xác và độc đáo, tác giả đã viết được một bài văn miêu tả cơn mưa rào đầu mùa rất chân thực và thú vị, khiến cho người đọc, người nghe như cảm thấy cơn mưa đang hiển hiện trước mắt.

- HS lắng nghe.

Bài tập 2

- Gọi HS đọc bài tập.

- Một HS đọc bài tập, cả lớp theo dõi trong SGK.

- GV gọi một vài HS đọc lại kết quả quan sát một cơn mưa. Cả lớp mở vở ghi để GV kiểm tra.

- HS thực hiện theo yêu cầu của GV.

- Yêu cầu HS làm bài cá nhân. GV phát bút dạ, giấy khổ to, cho một vài HS khá giỏi làm bài.

- HS làm việc cá nhân làm bài vào vở nháp, một vài HS làm bài lên giấy khổ to.

- Yêu cầu HS trình bày kết quả. GV và cả lớp nhận xét, đánh giá cao những HS có khả năng quan sát tinh tế, phát hiện được nét độc đáo; biết trình bày theo một dàn ý hợp lí những gì mình đã quan sát được một cách rõ ràng ấn tượng.

- HS lần lượt đứng dậy trình bày bài làm của mình. Những HS làm bài trên giấy khổ to dán kết quả bài làm trên bảng lớp. Cả lớp theo dõi nhận xét.

- GV chốt lại bằng cách lựa một bài HS làm bài tốt nhất trên giấy khổ to đang dán trên bảng lớp, hướng dẫn HS nhận xét, bổ sung, xem như là một dàn ý mẫu để cả lớp tham khảo.

- HS thực hiện theo yêu cầu của GV. Sau khi nghe các bạn trình bày và đóng góp ý kiến, mỗi HS tự sửa lại dàn ý của mình

3. Củng cố, dặn dò

- GV nhận xét giờ học, tuyên dương những bạn có dàn ý hay nhất.

- HS lắng nghe.

- Dặn HS về nhà hoàn chỉnh lại dàn ý và chọn trước một phần dàn ý để chuyển thành một đoạn văn hoàn chỉnh trong tiết học tới.

- HS lắng nghe và về nhà thực hiện theo yêu cầu của GV.