Khái niệm hàng hóa là gì? Hai thuộc tính của hàng hóa

Khái niệm hàng hóa là gì? Hai thuộc tính của hàng hóa được VnDoc tổng hợp và chia sẻ. Sự ra đời của hàng hóa gắn liền với sự phát triển của xã hội loài người. Đánh dấu sự ra đời của hàng hóa là sự hình thành các bộ lạc. Con người không thể tự sản xuất tất cả mọi thứ để đáp ứng nhu cầu của mình và họ bắt đầu trao đổi với nhau để đảm bảo sự sinh tồn. Chỉnh bởi tính cấp thiết của hàng hóa trong xã hội, từ trước Mác, đến Mác và sau Mác đã có rất nhiều lý luận ra đời nhằm nghiên cứu cho loại vật chất mang tên “hàng hoá”. Vậy hàng hóa là gì? Hai thuộc tính của hàng hóa là gì? Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết này nhé!

Hàng hóa là gì?

Theo định nghĩa của Karl Marx, hàng hóa là sản phẩm của lao động, thông qua trao đổi, mua bán có thể thỏa mãn một số nhu cầu nhất định của con người. Hàng hóa có thể đáp ứng nhu cầu cá nhân hoặc nhu cầu sản xuất.

Khái niệm hàng hóa là gì?

Hàng hóa có thể tồn tại dưới dạng vật thể hoặc phi vật thể. Từ khái niệm này, ta có thể rút ra kết luận một đồ vật muốn trở thành hàng hoá cần phải thỏa mãn 3 yếu tố:

• Hàng hóa là sản phẩm của lao động
• Hàng hóa có thể thỏa mãn một nhu cầu nào đó của con người
• Thông qua trao đổi, mua bán

Hàng hóa có thể được phân thành nhiều loại như:

• Hàng hóa đặc biệt
• Hàng hóa thông thường
• Hàng hóa thứ cấp
• Hàng hóa hữu hình
• Hàng hóa vô hình
• Hàng hóa công cộng
• Hàng hóa tư nhân
• …

Hai thuộc tính của hàng hóa là gì?

Trình bày hai thuộc tính của hàng hóa

Giá trị sử dụng

Giá trị sử dụng là công dụng của hàng hóa có thể thỏa mãn một số nhu cầu nào đó của con người. (có thể là nhu cầu về vật chất hoặc tinh thần, nhu cầu cá nhân, nhu cầu tiêu dùng cho sản xuất…). Đối với giá trị sử dụng, hàng hóa có các đặc điểm như sau:

• Giá trị sử dụng do thuộc tính tự nhiên của hàng hóa quyết định
• Hàng hóa không nhất thiết chỉ có một giá trị sử dụng duy nhất. Khi khoa học kỹ thuật càng phát triển người ta càng phát hiện ra nhiều thuộc tính mới của hàng hóa và sử dụng chúng cho nhiều mục đích khác nhau.
• Giá trị sử dụng là phạm trù vĩnh viễn vì nó tồn tại trong mọi phương thức hoặc mọi kiểu tổ chức sản xuất.
• Giá trị sử dụng không dành cho bản thân người sản xuất hàng hóa mà cho người tiêu dùng hàng hóa (xã hội). Người mua có quyền sở hữu và sử dụng hàng hóa theo mục đích của họ. Hay nói cách khác, sản phẩm hàng hóa đáp ứng nhu cầu của xã hội.

Giá trị hàng hóa

Trước tiên, để bạn đọc có thể hình dung rõ hơn về khái niệm này, chúng ta sẽ cùng xét một ví dụ đơn giản như sau:

Giả sử một con gà có thể được đổi lấy 10kg táo. Có nghĩa là gà và táo là vật mang giá trị trao đổi. Trong trường hợp này, có hai câu hỏi đặt ra:

Thứ nhất: Tại sao gà và táo là hai loại hàng hóa khác nhau, có giá trị sử dụng khác nhau lại có thể trao đổi với nhau?

Thứ hai: Tại sao chúng ta lại trao đổi theo tỷ lệ nhất định 1:10

=> Giá trị hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất hàng hóa kết tinh bên trong hàng hóa. Giá trị là nội dung bên trong của hàng hóa, nó được biểu hiện ra bên ngoài bằng việc hai hàng hóa có thể trao đổi được với nhau. Giá trị hàng hóa có những đặc trưng cơ bản như sau:

• Biểu hiện mối quan hệ giữa những người sản xuất hàng hóa
• Là phạm trù lịch sử chỉ tồn tại ở kinh tế hàng hóa

Mối quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hóa

Đề trả lời cho câu hỏi “Vì sao hàng hóa có hai thuộc tính” chúng ta sẽ đi vào phân tích mối quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hóa:

• Mặt thống nhất: Hai thuộc tính này tồn tại đồng thời trong một sản phẩm, hàng hóa. Phải có đủ hai thuộc tính này sản phẩm, vật phẩm đó mới được gọi là hàng hóa. Nếu thiếu một trong hai thuộc tính, thì sản phẩm, vật phẩm không được coi là hàng hóa.
• Mặt mâu thuẫn: Người sản xuất làm ra hàng hóa để bán, mục đích của họ là mặt giá trị (tức là lợi nhuận) chứ không phải là giá trị sử dụng. Trong tay người bán có giá trị sử dụng, tuy nhiên cái mà họ quan tâm là giá trị hàng hóa. Ngược lại, đối với người mua, họ lại rất cần giá trị sử dụng. Nhưng để có giá trị sử dụng, trước hết họ cần thực hiện giá trị hàng hóa sau đó mới có thể chi phối giá trị sử dụng. Vì vậy mâu thuẫn giữa hai thuộc tính này chính là quá trình thực hiện giá trị sử dụng và giá trị hàng hóa là hai quá trình khác nhau về thời gian và không gian. Quá trình thực hiện giá trị được thực hiện trước (trên thị trường), quá trình thực hiện giá trị sử dụng diễn ra sau (trong tiêu dùng). Nếu giá trị của hàng hóa không được thực hiện thì sẽ dẫn đến khủng hoảng sản xuất.

Mặt mâu thuẫn trong quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hóa

Nói tóm lại, giá trị sử dụng và giá trị hàng hóa vừa thống nhất vừa mâu thuẫn với nhau.

Tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa là gì?

Như đã đề cập ở phần trên, hàng hóa có hai thuộc tính là giá trị sử dụng và giá trị. Hai thuộc tính này tồn tại trong bất kỳ một loại hàng hóa nào, thiếu một trong hai thuộc tính này sản phẩm sẽ không được coi là hàng hóa. Cũng theo lý thuyết của Mác, sở dĩ hàng hóa có hai thuộc tính đó không phải do hai lao động tạo ra mà bởi vì lao động của người sản xuất hàng hóa có tính hai mặt. Cụ thể tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa là lao động cụ thể và lao động trừu tượng.

Lao động cụ thể

Trong cuộc sống của chúng ta có rất nhiều các loại hình lao động khác nhau cùng tồn tại song song. Ví dụ như làm nông nghiệp, lái xe, bán hàng, thợ thủ công... đó là những lao động có ích dưới một hình thức cụ thể của những nghề nghiệp chuyên môn nhất định. Các loại lao động này tạo ra một loại sản phẩm cụ thể và những loại sản phẩm này là khác nhau. Các Mác gọi đó là lao động cụ thể.

Đặc trưng của lao động cụ thể:

Thứ nhất, mỗi lao động cụ thể tạo ra một giá trị sử dụng nhất định bởi mỗi lao động cụ thể sẽ có một mục đích riêng, công cụ lao động riêng, đối tượng lao động riêng. Chính những cái riêng đó đã làm cho lao động cụ thể này khác với lao động cụ thể kia.

Ví dụ:

• Lao động cụ thể của người thợ may cần các nguyên vật liệu là vải vóc, kim chỉ, máy may... mục đích là để tạo ra những sản phẩm may mặc như quần áo,...
• Lao động cụ thể của người thợ xây cần các nguyên vật liệu là gạch, đá, xi măng, sắt, thép... để tạo ra các công trình xây dựng.
• Lao động cụ thể của người thợ cơ khí để tạo ra các sản phẩm bằng kim loại.
• Lao động cụ thể của người thợ mộc để tạo ra các sản phẩm bằng gỗ...

Thứ hai, lao động cụ thể phản ánh trình độ phân công lao động xã hội. Trong xã hội, không một ai có thể đảm nhận toàn bộ các công việc, người ta chỉ có thể đảm nhiệm một công việc, một lao động cụ thể nhất định. Bởi vậy cần có sự phân công lao động xã hội. Hay nói cách khác, càng xuất hiện nhiều lao động cụ thể thì phân công lao động xã hội càng chi tiết, sản xuất hàng hóa càng phát triển.

Thứ ba, lao động cụ thể là phạm trù vĩnh viễn. Lao động cụ thể tồn tại độc lập và không phụ thuộc vào bất kỳ hình thái kinh tế xã hội nào.

Ví dụ:

Lao động cụ thể của người thợ làm bánh là tạo ra các loại bánh và chắc chắn nó không thể tạo ra quần áo, sản phẩm kim loại khi ở các hình thái kinh tế xã hội khác.

Thứ tư, lao động cụ thể ngày càng trở nên đa dạng, phong phú và có tính chuyên môn hóa cao.

Lao động trừu tượng

Lao động trừu tượng chỉ xét về mặt hao phí lao động nói chung. Bao gồm có hao phí về cơ bắp, về thần kinh và về sức lực của người sản xuất hàng hóa. Có nghĩa là chúng ta gạt bỏ đi mọi hình thức cụ thể của sản xuất lao động hàng hóa và chỉ xét ở góc độ hao phí lao động. Chẳng hạn như, lao động của người thợ may, thợ xây, thợ mộc hay thợ làm bánh ta không xét đến việc họ sản xuất sản phẩm gì, sản xuất cho ai, với mục đích gì mà chỉ cần quan tâm đến hao phí lao động trong công việc của họ như thế nào mà thôi.

Đặc trưng của lao động trừu tượng:

Thứ nhất, lao động trừu tượng tạo ra giá trị của hàng hóa. Khi xét về mặt lao động trừu tượng, người ta có thể so sánh giá trị của hàng hóa này với các hàng hóa khác. Ví dụ lao động trừu tượng của người sản xuất tivi sẽ cao hơn lao động trừu tượng của người nuôi gà do hao phí lao động xã hội để làm ra một chiếc tivi sẽ cao hơn đối với việc nuôi một con gà. Và vì thế, giá cả của chiếc tivi cũng sẽ cao hơn so với giá của một con gà.

Thứ hai, lao đông trừu tượng là một phạm trù lịch sử chỉ tồn tại trong nền kinh tế hàng hóa. Do lao động trừu tượng tạo ra giá trị của hàng hóa cho nên khi hai hàng hóa khác nhau trao đổi với nhau thì cần căn cứ theo nguyên tắc trao đổi ngang giá. Ví dụ như 1 con gà có thể đổi lấy 5kg gạo do có cùng hao phí lao động như nhau. Lao động trừu tượng tạo ra giá trị, là cơ sở cho sự ngang bằng trong việc trao đổi. Nếu không có sản xuất hàng hóa, không có trao đổi thì không cần phải quy các lao động cụ thể về lao động trừu tượng.

Mối quan hệ giữa lao động cụ thể và lao động trừu tượng

Xét về lao động cụ thể, mỗi người sản xuất hàng hóa sản xuất cái gì, sản xuất cho ai, sản xuất như thế nào và việc riêng của họ. Vì vậy, lao động cụ thể mang tính chất tư nhân.

Xét về lao động trừu tượng, khi gạt bỏ các hình thức cụ thể thì lao động của người sản xuất hàng hóa chỉ được xét là một bộ phận của toàn bộ lao động xã hội nên nó có tính chất xã hội.

Phân công lao động xã hội sẽ tạo ra sự phụ thuộc lẫn nhau giữa những người sản xuất hàng hóa, họ làm việc cho nhau thông qua trao đổi hàng hóa. Từ đó, tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa sẽ phản ánh tính chất tư nhân và tính chất xã hội của lao động của người sản xuất hàng hóa. Tính chất tư nhân và tính chất xã hội có tính mâu thuẫn:

• Sản phẩm của người sản xuất hàng hóa tư nhân tạo ra có thể không ăn khớp với nhu cầu của xã hội.
• Mức tiêu hao hao phí lao động cá biệt cao hơn mức tiêu hao mà xã hội có thể chấp nhận được.

Hậu quả của việc mâu thuẫn giữa lao động tư nhân và lao động xã hội là cuộc khủng hoảng sản xuất thừa. Đây có thể được coi là mầm mống của mọi mâu thuẫn trong nền sản xuất hàng hóa. Chính vì những mâu thuẫn đó mà sản xuất hàng hóa vừa vận động vừa tiềm ẩn khả năng khủng hoảng.

Khái niệm hàng hóa là gì? Hai thuộc tính của hàng hóa được VnDoc chia sẻ trên đây. Hy vọng với tài liệu này sẽ giúp ích cho bạn đọc hiểu về khái niệm hàng hóa là gì, thuộc tính của hàng hóa, hiểu được nền tảng cơ sở đề giải quyết các vấn đề trong kinh tế chính trị khác như: Tính hai mặt của lao động sản xuất, nguồn gốc của tiền tệ, sản xuất giá trị thặng dư

	Đặt câu hỏi về học tập, giáo dục, giải bài tập của bạn tại chuyên mục Hỏi đáp của VnDoc
Hỏi - Đáp	Truy cập ngay: Hỏi - Đáp học tập