Hóa thạch là gì?

Hóa thạch là gì? Lịch sử nghiên cứu hóa thạch như thế nào? Để giúp bạn đọc có thể giải được những thắc mắc này, VnDoc.com mời bạn đọc cùng tham khảo chi tiết bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn nhé.

Câu hỏi: Hóa thạch là gì?

Trả lời câu hỏi:

Hoá thạch là di tích của các sinh vật để lại trong các lớp đất đá của vỏ Trái Đất dưới dạng bộ xương, dấu vết để lại trên đá (vết chân, hình dáng…), xác sinh vật…

1. Tìm hiểu sơ lược về hóa thạch

Trải qua một thời gian dài tồn tại của Trái Đất, đã có rất nhiều sinh vật từng sinh sống . Những sinh vật này sau khi chết, xác hoặc những dấu vết của các hoạt động sống là những chứng cứ được lưu giữ lại, theo sau một thời gian xác của chúng bị phân hủy (thối rữa), chỉ những bộ phần cứng như vỏ xương hoặc cành cây... được bao bọc bởi các trầm tích vật và trải qua quá trình hóa thạch để trở thành đá, nhưng vẫn giữ lại được những hình thái kết cấu (thậm chí một vài chi tiết nhỏ cấu tạo bên trong) đồng thời những dấu vết hoạt động của những sinh vật thời kỳ đó cũng được bảo lưu như vậy .

Nguồn gốc tên gọi "hóa thạch" trong tiếng Anh, từ "fossil" bắt nguồn từ latinh "fossilis" với nghĩa là "đào lên".

2. Lịch sử nghiên cứu hóa thạch

Hóa thạch một loài bọ ba thùy (tên khoa học: Pseudoasaphus praecurrens), niên đại: Đại Cổ Sinh, Kỷ Ordovic (468 – 460 triệu năm trước), phát hiện tại bãi trầm tích sông Koporka, Sankt-Peterburg, Nga. Hiện vật hiện trưng bày tại Bảo tàng Toulouse.

Trong những ghi chép còn để lại từ xa xưa, có một nhóm học giả người Hy Lạp đã rất ngạc nhiên trước những di tích tồn tại của cá, vỏ sò và một vài dạng sinh vật biển được tìm thấy ở trên núi và sa mạc. Năm 450 trước công nguyên Herodotus đã đề cập tới sa mạc Ai Cập và cũng khẳng định rằng ở đó trước đây một phần bị bao phủ bởi biển Địa Trung Hải, năm 400 trước công nguyên Aristoteles tuyên bố: "hóa thạch là do vật chất hữu cơ tạo thành, nhưng hóa thạch bị ép vào trong tầng đất đá là do một tác dụng làm mềm trong vỏ Trái Đất gây ra". Một học trò của ông là Theophrastus năm 350 trước công nguyên cũng đã đưa ra được một vài hóa thạch của các dạng sinh vật, nhưng lại cho rằng hóa thạch do trứng và hạt của cây trong lớp đá phát triển mà thành.…

Trong giai đoạn đen tối của thời kỳ trung cổ, con người có nhiều cách lý giải khác nhau về hóa thạch. Có người cho rằng đó là hiện tượng kỳ bí của thiên nhiên hoặc đó là sản phẩm của ma quỷ tạo ra để mê hoặc con người. Những lời đồn đại mê tín và sự cấm đoán của các tôn giáo đã cản trở việc nghiên cứu hóa thạch vài trăm năm.

Mãi cho đến vài năm trước, khi Turner nhìn thấy các nghiên cứu mô tả cấu trúc tương tự tìm thấy trong các tảng đá trẻ hơn nhiều - từ thời mà bọt biển được biết là đã tồn tại - cô mới tự tin công bố kết quả của mình. Nhưng những nghiên cứu đó cũng gây tranh cãi, với lý do các cấu trúc có thể không phải là hóa thạch của bọt biển thực sự.

David Gold, nhà địa sinh học tại Đại học California, Davis, cho biết: Nếu các cấu trúc Turner tìm thấy được chứng minh là hóa thạch bọt biển, “sẽ rất thú vị và giúp chúng ta tìm hiểu câu chuyện ban đầu về quá trình tiến hóa của động vật”, một chủ đề luôn gây tranh luận trong nhiều thập kỷ.

Nhưng mặc dù “rất dễ dàng tìm thấy những thứ trông giống như bọt biển hóa thạch”, Gold nói, rất khó để xác nhận chúng là hóa thạch bằng các bằng chứng bổ trợ khác.

Gold và một số nhà nghiên cứu khác từng xác nhận các mẫu là hóa thạch bằng cách chỉ ra dấu vết của các phân tử sinh học liên quan đến bọt biển. Nhưng không may, với niên đại quá lớn và loại mẫu đá của Turner, không thể chỉ ra các dấu vết như vậy, Gold cho biết.

Phoebe Cohen, nhà địa sinh vật học tại Đại học Williams, Williamstown, Massachusetts, thì cho rằng không thể có chuyện bọt biển có từ trước kỷ Cambri.

Cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19 đã hình thành lên được một cơ sở vững chắc cho việc nghiên cứu hóa thạch và tạo nên một môn khoa học. Từ đó đến nay hóa thạch thường phát hiện chủ yếu tại tầng đá trầm tích ngoài biển. Khi các trầm tích vật như đá vôi, vụn cát, vỏ xương của động vật bị đè nén rồi kết dính với nhau tạo thành đá, và tạo nên một phần trầm tích mặt biển (seafacies). Rất hiếm gặp hóa thạch xuất hiện trong các đá núi lửa và đá biến chất (metamorphic rock) bởi vì:

Còn đá biến chất đã trải qua những biến đổi rất lớn mà thành khiến cho hình dạng ban đầu của hóa thạch trong đó hầu như bị phá hủy và không còn lại nguyên vẹn. Tuy vậy nếu như may mắn còn được giữ lại trong lớp đá trầm tích một vài hóa thạch thì đó chỉ là một bộ phận rất nhỏ động thực vật thuộc thời kỳ đó mà thôi.

Bằng việc kiểm chứng những điều kiện khắc nghiệt trong quá trình hình thành lên hóa thạch cũng dễ hiểu vì sao những vết tích còn lưu lại trong lớp đá trầm tích (sedimentary rock) cũng chỉ là một bộ phận rất nhỏ còn sót lại từ những sinh vật thuộc thời kỳ trước.

Trên đây VnDoc.com vừa gửi tới bạn đọc bài viết Hóa thạch là gì? Chắc hẳn qua bài viết bạn đọc đã nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức của bài học rồi đúng không ạ? Bài viết cho chúng ta thấy được khái niệm của Hóa thạch, lịch sử nghiên cứu về hóa thạch. Mong rằng qua bài viết này bạn đọc có thêm nhiều tài liệu để học tập tốt hơn môn Sinh học lớp 12 nhé. Mời các bạn cùng tham khảo thêm tài liệu học tập các môn Ngữ văn lớp 12, Tiếng Anh lớp 12...