Khái niệm và phân loại thị trường vốn

Khái niệm và phân loại thị trường vốn được VnDoc sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp các bạn nắm bắt kiến thức lý thuyết đầy đủ của môn Tài chính tiền tệ để hoàn thành bài thi môn học một cách hiệu quả

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

1. Khái niệm

Thị trường vốn là thị trường giao dịch của các công cụ tài chính có kỳ hạn trên một năm, là thị trường cung ứng vốn đầu tư dài hạn cho nền kinh tế.

Tại các nước có nền kinh tế thị trường lâu đời, các quan hệ giao lưu vốn được phân định và xác lập với nhiều hình thức phong phú nên kết cấu của thị trường vốn cũng đa dạng hơn. Song nhìn chung, thị trường vốn bao gồm:

* Thị trường vay nợ dài hạn biểu hiện qua hoạt động của hai dạng thị trường phổ biến là thị trường tín dụng thuê mua và thị trường vay thế chấp.

* Thị trường chứng khoán.

Trong đó, thị trường chứng khoán là hình thức vận động điển hình của thị trường vốn với khối lượng giao dịch và sức thu hút mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư; thị trường này luôn giữ vị trí chủ yếu trong kết cấu của thị trường vốn các nước.

Mặt khác, nếu nhìn trên góc độ bao quát về những hình thức giao dịch vốn trong nền kinh tế, thị trường vốn và thị trường chứng khoán chỉ là hai tên gọi khác nhau của cùng một định nghĩa chung về thị trường tư bản, trong đó thị trường vốn biểu hiện quan hệ bản chất bên trong của quá trình giao dịch chứng khoán và thị trường chứng khoán là biểu hiện bên ngoài của hình thức giao lưu vốn đầu tư. Vì những phân tích trên, trong phần này chúng tôi chỉ giới thiệu về thị trường chứng khoán và sẽ thống nhất sử dụng một thuật ngữ là thị trường vốn.

2.Phân loại thị trường vốn

Căn cứ vào cơ cấu tổ chức, thị trường vốn

* Thị trường sơ cấp là thị trường mua bán các loại chứng khoán mới phát hành. Thị trường sơ cấp tạo điều kiện tăng quy mô vốn đầu tư và là nơi cung ứng chứng khoán vào lưu thông.

* Thị trường thứ cấp là thị trường chuyển nhượng quyền sở hữu các loại chứng khoán đã phát hành và đang lưu thông trên thị trường. Thị trường thứ cấp không làm thay đổi quy mô vốn đầu tư trong nền kinh tế. Thị trường thứ cấp là điều kiện để thị trường sơ cấp phát triển, ngược lại thị trường sơ cấp là cơ sở để hình thành thị trường thứ cấp. Riêng đối với thị trường thứ cấp, trong thực tế thường được tổ chức theo hai cách đó là thị trường tập trung và thị trường phi tập trung.

* Thị trường tập trung

Nơi mà các hoạt động giao dịch được thực hiện tại các sở giao dịch, chứng khoán được mua bán tại đây phải thỏa mãn các tiêu chuẩn niêm yết, hay các loại hàng hóa (thường là hàng nông sản) được đưa vào thị trường tập trung phải nằm trong danh mục như thị trường giao dịch lúa mì, cà phê, bò sữa…

Sở giao dịch chứng khoán được tổ chức tốt sẽ thật sự là trung tâm thu hút vốn đầu tư dài hạn cho nền kinh tế, đồng thời là nơi đảm bảo cho các hoạt động mua bán chứng khoán diễn ra an toàn – công bằng và đúng pháp luật, từ đó củng cố niềm tin đối với người đầu tư. Về phương diện pháp lý, sở giao dịch chứng khoán là một tổ chức có tư cách pháp nhân, có vốn pháp định như các doanh nghiệp khác. Tùy theo luật của mỗi nước các sở giao dịch chứng khoán trung tâm với quy mô lớn có thể hoạt động dưới dạng một công ty cổ phần hoặc dưới dạng một viện công lập thuộc sở hữu nhà nước. Ngoài ra, các sở giao dịch chứng khoán ở địa phương, vùng có quy mô hoạt động nhỏ hơn còn có thể tồn tại dưới dạng một doanh nghiệp tư nhân. Các thành viên tham gia sở giao dịch chứng khoán thường là các công ty môi giới và hình thức tổ chức quản lý tại các Sở giao dịch bao gồm: Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát do Đại hội cổ đông bầu ra, trong đó Hội đồng quản trị chịu trách nhiệm điều hành toàn bộ hoạt động của Sở và Ban kiểm soát sẽ thực hiện giám sát, kiểm tra hoạt động của Hội đồng quản trị trong quá trình thực hiện kế hoạch của Sở Giao dịch.

* Thị trường phi tập trung

Khác với thị trường tập trung có địa điểm cố định để tiến hành giao dịch, thị trường phi tập trung thường được thực hiện ở mọi nơi, việc mua bán được thực hiện thông qua đường dây viễn thông hoặc hệ thống máy tính, tại đây thực hiện phương thức mua bán thẳng cho bất kỳ ai chấp nhận giá được đưa ra nên còn gọi là thị trường trao tay. Các chứng khoán được phép phát hành là có thể giao dịch tại thị trường phi tập trung, vì vậy, hầu như tất cả các chứng khoán không được niêm yết tại thị trường tập trung đều giao dịch tại đây thậm chí một số chứng khoán không muốn đăng ký niêm yết tại sở giao dịch cũng tham gia mua bán tại thị trường này. Do nằm rải rác khắp nơi nên khối lượng giao dịch trên thị trường phi tập trung lớn hơn tại Sở giao dịch. Mặc dù vậy, độ tín nhiệm của những mặt hàng trên thị trường tập trung vẫn cao hơn.

Căn cứ vào các công cụ tham gia trên thị trường vốn

Thị trường chứng khoán nhà nước là thị trường mua bán các loại giấy ghi nợ do nhà nước phát hành để huy động vốn trong xã hội như công trái, trái phiếu chính phủ, chứng chỉ đầu tư…Thị trường này hoạt động tương đối ổn định vì thông thường các chứng khoán nhà nước có mức lãi suất cố định. Thị trường chứng khoán nhà nước là một trong những căn cứ giúp chúng ta đánh giá về những khoản nợ của Chính phủ.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tổ chức mua bán trái phiếu do các doanh nghiệp phát hành để huy động vốn. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng ít biến động, một phần vì trái phiếu là loại chứng khoán có lãi suất cố định, mặt khác, trái phiếu là hình thức đầu tư ít rủi ro vì nó được đảm bảo hoàn lại vốn khi đến hạn và ngay trong trường hợp tài sản công ty bị thanh lý, trái phiếu cũng được ưu tiên thanh toán trước.

Thị trường cổ phiếu là một bộ phận cơ bản của thị trường chứng khoán. Vì cổ phiếu là loại chứng khoán có lãi suất thường phụ thuộc vào hiệu quả hoạt động của công ty, do đó những nhân tố có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến tình hình hoạt động của công ty như khủng hoảng giá dầu, giá USD, lạm phát, đình công, thất nghiệp, chiến tranh…đều ảnh hưởng đến giá cả của thị trường cổ phiếu. Có thể nói nó là bức tranh toàn cảnh phản ánh mọi cung bậc thăng trầm của đời sống kinh tế, chính trị và xã hội. Vì vậy, khi đề cập đến thị trường chứng khoán có nghĩa là muốn nói đến hạt nhân cơ bản của nó – thị trường cổ phiếu.

---------------------------------------

Chúng tôi đã giới thiệu nội dung bài Khái niệm và phân loại thị trường vốn về quan hệ giao lưu vốn được phân định và xác lập với nhiều hình thức phong phú nên kết cấu của thị trường vốn cũng đa dạng hơn...

Trên đây, VnDoc đã giới thiệu tới các bạn lý thuyết bài Khái niệm và phân loại thị trường vốn. Các bạn có thể tham khảo thêm một số tài liệu thuộc nhiều ngành nghề khác của Cao đẳng - Đại học cũng như Cao học để phục vụ quá trình nghiên cứu hiệu quả hơn.