Lịch sử 7 Bài 15: Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Lý (1009-1226)

Soạn Sử 7 Bài 15: Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Lý (1009-1226) tổng hợp câu hỏi và đáp án cho các câu hỏi trong SGK Lịch sử 7 Chân trời sáng tạo. Lời giải Lịch sử 7 được biên soạn chi tiết cho từng câu hỏi, giúp các em nắm vững kiến thức được học trong bài, luyện giải bài tập Sử 7 hiệu quả. Sau đây mời các em tham khảo chi tiết.

1. Sự thành lập nhà Lý

Câu hỏi trang 57 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Dựa vào thông tin trong bài và tư liệu 15.2, em hãy:

- Cho biết nhà Lý được thành lập trong hoàn cảnh nào?

- Giải thích vì sao Lý Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La? Đánh giá ý nghĩa của sự kiện này

Hướng dẫn trả lời:

- Nhà Lý được thành lập trong hoàn cảnh: Năm 1009, Lê Long Đĩnh mất. Các nhà sư và đại thần trong triều tôn Lý Công Uẩn lên ngôi vua. Nhà Lý được thành lập

- Lý Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La vì:

- Kinh đô Hoa Lư không còn phù hợp với tình hình đất nước.

- Muốn chọn một nơi có địa thế thuận lợi (Đại La nằm trung tâm đồng bằng Bắc Bộ), để ổn định về chính trị làm cơ sở để phát triển kinh tế, đưa đất nước đi lên.

- “xem khắp đất Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội trọng yếu của bốn phương. Đúng là nơi thượng đô, kinh sư mãi muôn đời”.

2. Tình hình chính trị

Câu hỏi trang 58 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Nhà Lý đã làm gì để củng cố chế độ quân chủ?

Hướng dẫn trả lời:

Để củng cố chế độ quân chủ, nhà Lý đã:

- Đổi tên nước là Đại Việt (1054)

- Tổ chức bộ máy nhà nước gồm:

+ Trung ương: Vua đứng đầu, các chức vụ quan trọng cử người thân cận nắm giữ. Giúp việc vua có quan đại thần.

+ Địa phương: Cả nước có 24 lộ, phủ (châu), huyện, hương, xã.

- Ban hành bộ luật Hình thư (1042)

- Quân đội gồm: cấm quân và quân địa phương, thi hành chính sách “ngụ binh ư nông”.

- Ban chức tước, gả con gái cho tù trưởng miền núi.

- Giữ hòa hiếu với nhà Tống và Chăm -pa nhưng kiên quyết chống lại quân xâm lược.

3. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075-1077)

Câu hỏi trang 59 SGK Lịch sử và Địa lí 7

- Cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý (1075-1077) có những nét độc đáo gì?

- Lý Thường Kiệt có vai trò như thế nào trong kháng chiến chống Tống?

Hướng dẫn trả lời:

* Những nét độc đáo của cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý (1075-1077)

- Chủ động tiến công địch, đẩy địch vào thế bị động.

- Lựa chọn và xây dựng phòng tuyến phòng ngự vững chắc trên sông Như Nguyệt.

- Đánh vào tâm lí của địch bằng bài thơ thần “Nam quốc sơn hà”

- Chủ động tấn công quy mô lớn vào trận tuyến của địch khi thấy địch yếu.

- Chủ động kết thúc chiến sự, đề nghị “giảng hòa” để hạn chế tổn thất.

* Vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến chống Tống (1075-1077):

+ Tiêu diệt thủy quân của địch, không cho thủy quân tiến sâu vào hỗ trợ cánh quân đường bộ.

+ Nhận thấy quân địch đã suy yếu, hoang mang Lý Thường Kiệt mở cuộc tấn công quy mô lớn vào trận tuyến của địch.

+ Là người chỉ huy cuộc kháng chiến, giữ chức vụ chủ chốt trong quân đội

+ Đưa ra đường lối kháng chiến đúng đắn, dẹp tan quân Tống

4. Tình hình kinh tế, xã hội

Câu hỏi trang 61 SGK Lịch sử và Địa lí 7

- Nhà Lý đã có những biện pháp gì để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp?

- Trình bày những nét chính về tình hình phát triển thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Lý? Kể tên một số địa danh nổi tiếng về nghề thủ công và buôn bán thời kì này?

Hướng dẫn trả lời:

* Những biện pháp đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp thời Lý:

- Định ra luật bảo vệ sản xuất và sức kéo cho nông nghiệp.

- Nông dân nhận ruộng đất công cày cấy và nộp thuế cho nhà nước

- Chính sách “ngụ binh ư nông” để đảm bảo sức lao động trong nông nghiệp.

- Tổ chức làm thủy lợi và đắp đê. Khuyến khích khai khẩn đất hoang.

* Thủ công nghiệp và buôn bán thời Lý:

- Thủ công nghiêp: bao gồm hai bộ phận

+ Thủ công nghiệp nhà nước: đúc tiền, chế tạo vũ khí…

+ Thủ công nghiệp nhân dân: Chăn tằm, ươm tơ, dệt lụa, làm đồ gốm…

+ Nhiều làng nghề ra đời như làng gốm bát tràng, dệt Nhược Công…

- Thương nghiệp:

+ Việc buôn bán trong và ngoài nước được mở rộng

+ Tiền đồng được sử dụng phổ biến hơn trước

+ Thăng Long có chợ cửa Đông, chợ Tây Nhai, chợ cửa Nam

+ Nhiều chợ biên giới Việt - Tống được thành lập

+ Cảng biển Vân Đồn nhiều thuyền bè nước ngoài buôn bán tấp nập

- Một số địa danh nổi tiếng về nghề thủ công và buôn bán

+ Làng gốm Bát Tràng

+ Làng dệt Nhược Công

+ Làng trồng dâu nuôi tằm dệt lụa Nghi Tàm

+ Làng trồng cây thuốc nam và chế biến thảo dược Đại Yên

+ Cảng Vân Đồn

+ Chợ cửa Đông

+ Chợ cửa Nam

5. Những thành tựu tiêu biểu về văn hóa - giáo dục

Câu hỏi trang 63 SGK Lịch sử và Địa lí 7

- Trình bày những thành tựu văn hóa-giáo dục tiêu biểu thời Lý.

- Việc xây dựng Văn Miếu- QUốc Tử Giám và mở khoa thi đầu tiên có ý nghĩa như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Những thành tựu văn hóa-giáo dục tiêu biểu thời Lý.

- Văn hóa

+ Văn học chữ Hán bước đầu phát triển

+ Một số tác phẩm vẫn còn giá trị giáo dục đến hiện nay như Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn), Nam quốc sơn hà, Cáo tật thị chúng (Mãn Giác Thiền sư)…

+ Vua quan nhà Lý đều tôn sùng đạo Phật, Nho giáo bước đầu có vai trò trong xã hội

+ Nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng như: chuông Quy Điền, tháp Báo Thiên, chùa Một Cột, Hoàng thành Thăng Long

+ Nghệ thuật điêu khắc đa dạng, độc đáo, tinh tế thể hiện trên các tượng phật, các bệ đá hình hoa sen

- Giáo dục:

+ Năm 1070, Lý Thánh Tông xây dựng Văn Miếu ở Thăng Long

+ Năm 1075, triều đình tổ chức khoa thi đầu tiên

+ Năm 1076, mở Quốc Tử Giám để dạy học cho con em quan lại, quý tộc

Việc xây dựng Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã:

+ Chứng tỏ bước phát triển của nền giáo dục nước ta thời bấy giờ.

+ Thể hiện sự quan tâm của nhà Lý đối với nền giáo dục của nước nhà

Luyện tập & Vận dụng

Luyện tập trang 64 SGK Lịch sử và Địa lí 7

1. Từ thông tin bài học, hãy vẽ sơ đồ tư duy thể hiện những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa, giáo dục thời Lý.

Hướng dẫn trả lời:

Vận dụng trang 64 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Hãy sưu tập tư liệu và chọn giới thiệu một di sản lịch sử - văn hóa thời Lý mà em thích nhất. Giải thích vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Chùa Một Cột nằm trên phần đất thôn Phụ Bảo, tổng Yên Thành cũ. Chùa này xây vào khoảng tháng 10 năm Kỷ Sửu, tức vào tháng 9 năm 1049. Chùa hình vuông, mỗi chiều 3m, mái cong dựng trên cột đá hình trụ có đường kính 1,2m, cao 4m (chưa kể phần chìm dưới đất) gồm 2 trụ đá chồng lên nhau, gắn rất khéo, thoạt nhìn cứ tưởng là một khối đá liền. Tầng trên đỡ một hệ thống những thanh gỗ tạo thành bộ khung sườn kiên cố đỡ cho ngôi chùa dựng bên trên, nhìn chẳng khác nào một đoá hoa sen vươn thẳng lên từ một hồ nhỏ hình vuông có xây lan can bằng gạch chung quanh. Một cầu thang xây xinh xắn dẫn lên chùa. Trên cửa chùa có tấm biển đề "Liên hoa đài" (đài hoa sen).

......................

Trên đây là lời giải Lịch Sử 7 Bài 15: Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Lý (1009-1226). Hy vọng đây là tài liệu hữu ích giúp các em nâng cao kỹ năng giải Sử 7 và học tốt Sử 7 hơn. Để xem lời giải những bài tiếp theo, mời các bạn vào chuyên mục Giải Sử 7 trên VnDoc nhé. Chuyên mục tổng hợp lời giải bài tập Lịch sử 7 theo từng bài, giúp các em dễ dàng so sánh đối chiếu với bài làm của mình. Chúc các em học tốt.

Ngoài tài liệu trên, VnDoc cũng đã biên soạn lời giải cho các môn học khác Chân trời sáng tạo như: Toán lớp 7, Ngữ văn 7, Tin học 7... Mời các bạn tham khảo để có kiến thức tổng hợp tất cả các môn nhé.