Nghị luận xã hội về quan điểm một cuộc tranh luận có văn hóa

VnDoc.com xin gửi tới bạn đọc bài viết Nghị luận xã hội về quan điểm một cuộc tranh luận có văn hóa để bạn đọc cùng tham khảo và có thêm tài liệu học tập nhé. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết và tải về tại đây.

• Nghị luận xã hội về điều cần làm để tiêu diệt ba kẻ thù do dự, nghi ngờ và sợ hãi
• Nghị luận xã hội về vấn đề cá nhân và tập thể trong cuộc sống

1. Nghị luận về quan điểm một cuộc tranh luận có văn hóa mẫu 1

Thời gian qua, mấy cuộc tranh luận gữa hai ứng viên tổng thống Mỹ trên truyền hình không chỉ có người Mỹ xem, mà hầu như cả thế giới cũng bị thu hút do tò mò về những cuộc tranh luận có phần xấu xí này.

“Xấu xí” là từ mà một số báo Mỹ viết, bởi ba cuộc tranh luận của hai người, mà một sẽ trở thành lãnh đạo tối cao của cường quốc số một thế giới, lại bới móc đời tư, bôi xấu nhau đủ cách.

Ở Việt Nam ta không có chuyện tranh luận khi tranh cử như ở Mỹ nhưng chúng ta có những cuộc tranh luận tại… các quán cà phê, quán nhậu. Trong những cuộc tranh luận trà dư tửu hậu này, nhiều khi kết quả là những ẩu đả u đầu sứt trán bởi thiếu văn hóa tranh luận. Những cuộc tranh luận trên các diễn đàn mạng nhiều khi còn đọc được không ít lời lẽ nặng nề, thậm chí mạt sát nhau.

Lại nhớ đến thời những năm 30, 40 của thế kỷ trước. Những cuộc tranh luận về học thuật của cây đại thụ hai trường phái: Nghệ thuật vị nghệ thuật của nhà thơ-nhà báo Phan Khôi và Nghệ thuật vị nhân sinh của nhà văn hóa Hải Triều Nguyễn Khoa Văn. Hai bên mặc dù tranh luận đôi khi gay gắt nhưng cả hai cụ vẫn dành cho nhau sự tôn trọng. Cuộc tranh luận còn có sự tham gia của các nhà văn hóa, nhà văn, nhà thơ khác nhưng không khí tranh luận rất học thuật và dĩ nhiên rất văn hóa. Trong kháng chiến chống Pháp ở chiến khu Việt Bắc, cuối những năm 1940, các nhà văn hóa Nguyễn Hữu Đang, Nguyễn Mạnh Tường, nhạc sĩ Văn Cao, nhà thơ Trương Tửu, các họa sĩ Tô Ngọc Vân, Sỹ Ngọc… vẫn tranh luận với Tổng Bí thư Trường Chinh và nhà thơ Tố Hữu về đường lối văn nghệ. Ngay cả sau năm 1954, Hiệp định Genève chia cắt đất nước, ở miền Bắc vẫn còn tiếp tục nổ ra những tranh luận về tự do sáng tác của nhóm Nhân Văn Giai phẩm với Phan Khôi, Nguyễn Hữu Đang, Nguyễn Mạnh Tường, Trần Đức Thảo, Trần Dần, Hoàng Cầm, Lê Đạt… Năm 1956, cả báo Trăm Hoa (bộ mới) của Nguyễn Bính cũng tham gia tranh luận được 11 số thì phải đình bản. Ở miền Nam những năm cuối 1950 đầu những năm 1960 cũng đã nổ ra các cuộc tranh luận về thơ tự do, về văn chương dấn thân… của nhóm Sáng Tạo với các nhà thơ Thanh Tâm Tuyền, Tô Thùy Yên, Trần Thanh Hiệp… và những người bảo vệ thơ có vần hoặc thơ mới. Những cuộc tranh luận tuy gay gắt nhưng vẫn có cái biên độ văn hóa, không đi quá đà. Các cuộc tranh luận dù không đưa đến chung cuộc nhưng lại rất bổ ích cho người đọc, giúp họ có được cái nhìn toàn cục và khắc họa được những người tranh luận.

Hiện nay Quốc hội đang khuyến khích những cuộc tranh luận của các đại biểu (chứ không chỉ thảo luận và biểu quyết) về các chính sách, văn bản pháp luật để có thể đem lại những điều tốt đẹp hơn cho cuộc sống người dân, các văn bản luật sẽ hoàn chỉnh hơn. Muốn có được những điều này, cần phải quen dần với việc nghe những phản biện, đa chiều. Ngày 25-6 vừa qua, GS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên đại biểu Quốc hội, trả lời phỏng vấn của một tờ báo đã nói: “Cần phải quen với việc có những ý kiến đa dạng, những ý kiến khác với mình, thậm chí khác với cấp trên”. Ông Thuyết nói tiếp: “Không nên quy chụp tư tưởng, cũng không nên xúc phạm người phát ngôn trái chiều một cách nặng nề. Bởi sự tôn trọng trong trao đổi mới là xã hội dân chủ”. Tôi nghĩ đó mới là tranh luận có văn hóa.

2. Nghị luận về quan điểm một cuộc tranh luận có văn hóa mẫu 2

Thật không cảm thấy dễ dàng hay thoải mái gì khi có một người nói trái ý bạn ở đâu đó. Nhưng hãy khoan phiền lòng nếu thấy có người nói trái ý bạn. Bởi vì người góp ý xuất thân từ một văn hóa khác, lớn lên trong môi trường khác, và đơn giản hơn là anh ta hay cô ta không phải là bạn, nên hẳn góc nhìn có phần khác.

Vì vậy mà tiếp nhận một ý kiến khác chiều trong tranh luận trước hết không phải là việc đồng ý hay không đồng ý với người ta, mà đó là một cơ hội để hiểu thêm một góc nhìn, một quan điểm hay cảm xúc từ người góp ý.

Nhiều bạn sẽ cho rằng nói dễ hơn làm. Đúng. Đặc biệt là khi những góp ý không còn tập trung vào đề tài thảo luận mà hướng đến các chỉ trích cá nhân. Vì vậy mà chúng ta cần phải trao đổi với nhau về một văn hóa tranh luận.

Trước hết, tranh luận không phải để thắng thua, mà để hiểu nhau và hiểu rõ hơn về vấn đề. Vì vậy hãy tập trung vào các luận điểm để giải thích và phản biện bằng các ví dụ và lập luận thay vì hướng đến các chỉ trích cá nhân. Các chỉ trích cá nhân chỉ có làm mất thêm hòa khí và làm tệ hơn không gian tranh luận.

Một xã hội không có tranh luận là một xã hội không còn suy nghĩ. Bởi vì nếu một xã hội có suy nghĩ thì tất nhiên các cá nhân khác nhau sẽ có những suy nghĩ khác nhau và sẽ có tranh luận giữa các suy nghĩ khác nhau. Đừng ngại tranh luận, vì đó là cội nguồn của phát triển. Chẳng phải các tiến bộ về khoa học, kỹ thuật và xã hội mà chúng ta đạt được ngày nay là nhờ ở sự tranh luận và cạnh tranh không ngừng giữa các ý kiến? Bằng cách đặt sự nghi ngờ và tranh luận về tính đúng đắn hay tối ưu của các phát kiến trước mà những người đi sau luôn tìm cách cải thiện nên những điều tốt đẹp hơn.

Ở một khía cạnh vi mô hơn, có một văn hóa tranh luận nghiêm túc sẽ giúp cho xã hội hài hòa và phát triển. Những ai có dịp làm việc nhóm trong các tổ chức hay công ty sẽ hiểu rằng trong một cuộc họp để đưa ra quyết định thì có tới 90 phần trăm thời gian là dùng để thảo luận và tranh luận. Nhờ những thảo luận và tranh luận mà mọi người hiểu rõ hơn về các quyết định và chính sách cũng như giúp các quyết định đưa ra được thảo luận kỹ hơn.

Có thể rằng quyết định được đưa ra bởi một người thì nhanh hơn là cả nhóm, nhưng về lâu về dài, những thành tựu lớn lao đa phần đều là công sức của một tập thể, mà sự thành công của nó sẽ không thể đạt được nếu thiếu một văn hóa tranh luận trong các quyết định

Nói như vậy để thấy một điều rằng kỹ năng làm việc nhóm và văn hóa tranh luận luôn đi song song với nhau. Không thể nào có thể làm việc nhóm cùng nhau mà giữa chúng ta không có một văn hóa tranh luận đúng đắn. Và nghĩ như vậy mới thấy rằng người Việt mình chưa tự tổ chức thành công các hội đoàn độc lập cũng bởi vì chưa được làm quen nhiều với văn hóa tranh luận này. Một khi chưa quen với văn hóa tranh luận, thay vì tranh luận để tìm ra hướng đi tốt đẹp hơn cho nhóm thì các cuộc tranh luận lại diễn biến thành các chỉ trích, thù hằn cá nhân làm mất đi sự đoàn kết và cuối cùng dẫn đến tan rã nhóm.

Bất cứ một văn hóa nào cũng cần phải học, tranh luận và làm việc nhóm cũng vậy. Ở Singapore, hầu như học kỳ nào ở cấp đại học cũng có những dự án nhóm và thầy cô luôn bắt các sinh viên tự chọn nhóm cho mình để làm dự án. Các buổi họp để thi hành dự án luôn luôn là các tranh luận và tranh cãi, chỉ để cuối cùng tìm ra một giải pháp tối ưu và khả thi. Đó là cách mà giáo dục của Singapore dạy sinh viên mình cách làm việc nhóm và tranh luận.

Giáo dục Việt Nam không có được điều đó, và đó là một thiệt thòi lớn cho sinh viên Việt Nam. Vì vậy mà nhiều người Việt không quen với cả hai văn hóa tranh luận và làm việc nhóm.

Liệu rằng mạng xã hội có giúp hình thành nên một văn hóa tranh luận hay không? Mình nghĩ là có. Hãy bắt đầu bằng việc thể hiện các quan điểm tranh luận và phản biện nghiêm túc. Từ một người, vài người, và từ từ sẽ hình thành nên một văn hóa.

3. Nghị luận về quan điểm một cuộc tranh luận có văn hóa mẫu 3

Những năm gần đây, khi mạng xã hội trở thành một kênh giao tiếp quan trọng trong đời sống, chúng ta thường xuyên chứng kiến những cuộc tranh luận không có hồi kết của nhiều nhóm cư dân trên cộng đồng mạng.

Đó có thể là những tranh luận xoay quanh chủ trương của một bộ, ngành, tổ chức nào đó. Như vụ tích hợp môn Sử của ngành giáo dục, vụ đại học Kinh công mở đào tạo ngành Y, vụ thay cây xanh của Hà Nội, hay gần đây nhất là cuộc tranh luận về chủ trương xây dựng đường phố kiểu mẫu ở thủ đô, việc ông Bob Kerrey đứng đầu đại học Fulbrihgt…

Đó cũng có thể là những cuộc tranh luận xoay quanh các danh hiệu, giải thưởng… của Nhà nước, của các hội nghề nghiệp như Hội Nhà văn, Hội Nghệ sĩ sân khấu, Hội Âm nhạc… thậm chí cả những cuộc tranh luận diễn ra như cơm bữa về những chuyện như hành xử xấc lấc của ca sĩ A với nhạc sĩ già B, hay chuyện đi với chồng người khác của ngôi sao C v.v. và v.v.

Chúng ta đều hiểu, tranh luận, theo cách đơn giản nhất là dùng những lý lẽ, quan điểm cá nhân để cùng nhau làm sáng tỏ sự thật, đúng sai về một vấn đề, một sự việc… Nó là một sinh hoạt bình thường trong cuộc sống. Những cuộc tranh luận lành mạnh tạo ra những góc nhìn, tiếng nói đa chiều, thúc đẩy sự tiến bộ.

Tuy nhiên điều thường thấy trong cuộc sống chúng ta, đặc biệt là trên báo chí và trên các trang mạng xã hội, các cuộc tranh luận thường nhanh chóng biến thành những cuộc cãi vã, thậm chí thành những xung đột.

Cuộc thì người tranh luận thiếu nhất quán trong lập trường quan điểm, đánh tráo khái niệm, khi không đủ lý lẽ để chiến thắng thì quay sang quy kết đối phương, nhân danh uy tín cá nhân người khác, nhân danh quyền lực tinh thần cộng đồng chụp mũ, quy kết biến những cuộc tranh luận trở thành những cuộc chỉ trích, đấu tố.

Cuộc thì thay vì việc nhằm vào lý lẽ của nhau để tranh luận, người ta lại nhằm vào nhau, dùng ngôn từ công kích, chì chiết, miệt thị nhau nhằm hạ thấp quan điểm của người đang tranh luận với mình, “Cả vú lấp miệng em”, biến cuộc tranh luận thành cuộc cãi vã, đụng độ cá nhân.

Thậm chí có cuộc, người tham gia tranh luận không thực sự hiểu vấn đề mình đang tranh luận, lý lẽ mơ hồ, “Ông nói gà bà nói vịt” dần dần dẫn đến xuyên tạc, bóp méo, vu khống người đang tranh luận với mình.

Không ít cuộc tranh luận đã trở thành những cuộc ẩu đả ngôn từ, gây “sát thương” cho người trong cuộc. Hậu quả là không những không làm sáng tỏ được vấn đề mà còn đem đến sự thù hận, những cuộc chia rẽ, tẩy chay nhau.

Một chủ trương gây tranh cãi xuất hiện, thay vì dùng lý lẽ, kiến thức để chỉ ra những thiếu sót, bất cập của nó, người ta lại quay ra chửi bới, miệt thị không chỉ những người đưa ra hoặc thực hiện chủ trương mà cả những người đang cùng tranh luận, kiểu “Cùng loài ăn hại thuế của dân nên mới nói thế!” .

Một vấn đề liên quan đến một cá nhân gây tranh luận, thay vì tìm lý lẽ riêng mà bàn luận một cách logic để làm sáng tỏ vấn đề, người ta lại quay sang suy luận cảm tính, chế diễu, mỉa mai, thậm chí bới móc quá khứ đời tư, những điều không liên quan đến chủ đề tranh luận, nhằm hạ thấp nhân cách, làm lu mờ quan điểm của đối tượng và của nhau.

Những kiểu tranh luận “ăn gian”, “đánh tráo” như khi người này nói “Tham nhũng là mặt trái của quyền lực”, lập tức người kia nói “nghĩa là theo ông làm quan thì được phép tham nhũng?”; Hay những câu nói kiểu “phán như Thánh!”, “Lại một anh hùng bàn phím!”, “Làm gì được cho đất nước mà to mồm thế?”, “Đừng nói nữa, cứ đi mà làm xem có được không!”… nhan nhản trong các cuộc tranh luận.

Tư duy cảm tính, ngụy biện, thói quen chỉ trích người khác, luôn mặc định là mình đúng… hay sự thiếu thiện chí, không đủ tôn trọng đối với người cùng tranh luận, không có khả năng lắng nghe và chấp nhận những ý kiến bất đồng với mình… Tất cả, đang làm nên một thứ văn hóa tranh luận đáng báo động hiện nay.

Trên đây VnDoc.com vừa giới thiệu tới bạn đọc bài viết Nghị luận xã hội về quan điểm một cuộc tranh luận có văn hóa, mong rằng đây là tài liệu hữu ích giúp bạn đọc ôn tập tốt hơn môn Ngữ văn 12. Ngoài ra bạn đọc có thể tham khảo thêm kiến thức các môn Toán 12, Tiếng Anh 12, đề thi học kì 1 lớp 12, đề thi học kì 2 lớp 12...