Những ngôi sao xa xôi
Bài: Những ngôi sao xa xôi
Những ngôi sao xa xôi là một trong những truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Lê Minh Khuê. Tác phẩm được đưa vào giảng dạy trong chương trình Ngữ văn lớp 9 tập 2. Để giúp các em học sinh nắm được những kiến thức về tác phẩm, VnDoc gửi tới các bạn Lý thuyết Ngữ văn 9: Những ngôi sao xa xôi bao gồm các thông tin về tác giả, tác phẩm, dàn ý phân tích tác phẩm, dàn ý phân tích nhân vật Phương Định... Mời các bạn tham khảo để học tập tốt Ngữ văn lớp 9.
I. Tìm hiểu chung bài Những ngôi sao xa xôi
1. Khái quát chung về tác giả Lê Minh Khuê
a. Tiểu sử tác giả Lê Minh Khuê
Lê Minh Khuê sinh ngày 6 tháng 12 năm 1949 tại quê ngoại Lan Châu, Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa. Cha mẹ mất sớm, bà lớn lên trong gia đình dì ruột, chú và dì đều là giáo viên trung học.
Năm 1965, Lê Minh Khuê tham gia lực lượng Thanh niên xung phong chống Mỹ. Năm 1967 bà có những bài báo đầu tiên và năm 1969 bắt đầu viết văn. Bên cạnh việc viết văn, Lê Minh Khuê từng là phóng viên báo Tiền phong, phóng viên Đài Phát thanh Giải phóng (đi B, về Đà Nẵng năm 1975 cùng đơn vị quân đội), phóng viên Đài Truyền hình Việt Nam, biên tập viên Nhà xuất bản Hội Nhà văn từ 1978 đến khi nghỉ hưu.
b. Sự nghiệp văn học của Lê Minh Khuê
Đề tài chính của thời kỳ chiến tranh trong sáng tác của bà là đời sống cuộc chiến, máu lửa nhưng con người được tinh thần lạc quan liên kết, là cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn.
Truyện của bà thay đổi đề tài từ những năm 1984 vì theo bà, người Việt Nam thay đổi ngay từ năm 1975 khi hết chiến tranh, do đó không còn viết như cũ. Tác phẩm của nhà văn trong thời kì này bám sát những biến chuyển của đời sống xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.
Lê Minh Khuê chuyên viết truyện ngắn và truyện vừa. Truyện của bà được dịch và xuất bản tại các nước Hoa Kỳ, Đức, Thụy Điển, Italia và Hàn Quốc.
Phong cách nghệ thuật: Bà viết truyện ngắn với một ngòi bút giàu nữ tính, miêu tả tinh tế, đặc sắc (đặc biệt là nhân vật nữ).
Bằng lối viết nhẹ nhàng mà đầy khắc khoải, những dòng văn của Lê Minh Khuê tuy giản dị nhưng chứa đựng trong đó biết bao ân tình đẹp đẽ.
2. Tác phẩm Những ngôi sao xa xôi
- Hoàn cảnh sáng tác: Được sáng tác năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra vô cùng gay go, ác liệt.
- Xuất xứ: Trích trong tập truyện ngắn có cùng nhan đề "Những ngôi sao xa xôi" (NXB Kim Đồng)
- Mạch truyện: phát triển theo dòng ý nghĩ, cảm xúc nhân vật đan xen hiện tại và quá khứ.
- Chủ đề: Ca ngợi tinh thần yêu nước của dân tộc mà đặc biệt là những tấm gương nữ anh hùng.
- Thể loại: truyện ngắn
- Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả, biểu cảm và nghị luận.
- Ngôi kể và người kể
+ Ngôi kể 1: "tôi", Nhân vật chính của truyện.
+ Người kể: Phương Định
→ Tạo thuận lợi để tác giả miêu tả nội tâm, cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật.
- Tóm tắt văn bản
+ Truyện kể về ba nữ thanh niên xung phong Nho, Thao và Phương Định làm thành một tổ trinh sát mặt được tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp, đánh dấu các quả bom chưa nổ và phá bom. Công việc hết sức nguy hiểm nhưng họ đều có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những phút giây thanh thản và mơ mộng. Họ yêu thích công việc, yêu thích những người đồng đội của mình.
+ Trong một lần phá bom, Nho bị thương; Thao và Phương Định hết lòng chăm sóc.
+ Một cơn mưa đá bất chợt rơi trên cao điểm khiến ba cô hết sức vui thích. Phương Định ngồi nhớ về thành phố quê nhà.
Các bạn có thể tham khảo thêm bài Tóm tắt truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi
- Bố cục: 3 phần
+ Phần 1 (Từ đầu...."ngôi sao trên mũ"): Hoàn cảnh sống, làm việc của tổ trinh sát
+ Phần 2 (Tiếp...."chị Thao bảo"): Một trận phá bom, Nho bị thương
+ Phần 3 (Còn lại): Mưa đá trên cao điểm.
- Tên tác phẩm mang ý nghĩa ẩn dụ: "Ngôi sao xa xôi" chính là những nữ thanh niên hồn nhiên, quả cảm.
II. Đọc - hiểu văn bản Những ngôi sao xa xôi
a/ Hoàn cảnh sống, công việc và tính cách của tổ trinh sát
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu
- Địa điểm: Họ ở trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
- Không gian sống và làm việc
+ Nơi làm việc: Mặt đường
+ Nơi sống: Trong hang đá
Hoàn cảnh sống và chiến đấu | Nơi làm việc | Nơi nghỉ ngơi |
Không gian | - Con đường + Bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn + Dẫn đi đến đâu đó, xa - Chỉ có + Thân cây bị tước khô cháy + Những tảng đá to + Thùng xăng méo mó. - Âm thanh + Bom nổ chậm, vắng lặng sau khi hết nổ. + Máy bay ầm ì → Không gian rộng lớn, bao trùm sự căng thẳng, ngột ngạt, ác liệt, nguy hiểm, đe dọa sự sống | - Ở trong một cái hang dưới chân cao điểm + Cảnh vật ẩm ướt + Không khí mát lạnh, yên tĩnh + Nơi ăn kẹo, uống nước - Uống nước suối pha đường + Nằm dài trên nền ẩm + Nghe nhạc mơ mộng → Không gian nhỏ bé, êm dịu, bình yên và thơ mộng |
Công việc | - Nhiệm vụ + Quan trọng, hiểm nguy, đối mặt với cái chết + Dũng cảm, bĩnh tĩnh, không quản ngại khó khăn - Cụ thể + Chạy trên cao điểm + Đếm bom + Phá bom + Đo khối lượng đất đá. - Khó khăn của công việc + Bị bom vùi luôn. + Khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh cười. Chạy trên cao điểm cả ban ngày. | |
Nhận xét chung | - Nghệ thuật đối lập: Hang đá (nơi bảo toàn sự sống) >< Con đường (nơi đe dọa sự sống) - Câu văn ngắn, miêu tả thực ⇒ Hoàn cảnh sống của các cô gái gian khổ, khó khăn, luôn đối mặt với nguy hiểm và ác liệt. => Hiện thực chiến tranh chống Mĩ ở Trường Sơn rất ác liệt, nguy hiểm và gian nan. Đó cũng là hiện thực của cuộc sống những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường đó. | |
* Vẻ đẹp của 3 cô gái thanh niên xung phong
Tính cách | Nét chung | Nét riêng |
Phương Định | - Là những cô gái trẻ đến từ Hà Nội - Tình nguyện vào chiến trường, gắn kết thành gia đình → Thương nhau như ruột thịt. - Dễ vui và cũng dễ trầm tư, nhiều mơ ước - Thích làm đẹp cho cuộc sống của mình ngay trên chiến trường - Nho: Thích thêu thùa - Chị Thao: Chăm chép bài hát - Phương Định + Thích ngắm mình trong gương + Ngồi bó gối, mơ mộng rồi hát - Là thanh niên xung phong: Ba cô gái thể hiện + Tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc + Tinh thần dũng cảm không sợ hy sinh. + Tình đồng đội gắn bó → Lòng yêu nước, dũng cảm, can trường, lạc quan, tin yêu cuộc sống ⇒ Vẻ đẹp tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước | - Cô em út - Hồn nhiên, hay mơ mộng - Hay nhớ quê nhà |
Nho | - Đáng yêu như một que kem trắng - Thích ăn kẹo - Mưa đá, nhổm dậy, môi hé mở, xin thêm mấy viên nữa - Thích thêu hoa lòe loẹt - Hay nói đùa: "Không chết đâu" → Ngây thơ, trong sáng, hồn nhiên, đáng yêu và dũng cảm. | |
Thao | - Nhiều tuổi nhất - Sợ máu, sợ vắt - Thích thêu chỉ màu len lên áo - Thích tỉa lông mày - Thích chép bài hát - Mưa đá, lúi húi hốt đá ở dưới đất → Từng trải, can đảm, dứt khoát, dũng cảm trong công việc nhưng vẫn tươi trẻ, yêu đời, mềm yếu trong tình cảm và thích làm đẹp |
Nhân vật Phương Định
- Giới thiệu khái quát
Phương Định | Hình dáng, hoàn cảnh xuất thân | Đời sống tâm hồn, tình cảm | Phẩm chất chiến sĩ |
Chi tiết chính | - Là con gái Hà Thành - Vào chiến trường 3 năm - Ngoại hình xinh đẹp: Bím tóc dày, mềm; cổ cao; ánh mắt xa xăm. - Luôn hồi tưởng về tuổi thơ | - Cẩn thận, biết chăm sóc bản thân, giữ nét đẹp của con gái Thủ đô. + Thích ngắm mình trong gương, rất điệu + Thích hát, thích ngồi bó gối mơ màng - Yêu thương đồng đội, biết chăm lo. + Bế Nho đặt lên đùi mình + Rửa vết thương Nho bằng nước đun sôi + Pha sữa cho Nho + Yêu quý những người có ngôi sao trên mũ | - Tuân lệnh chị Thao, thể hiện qua lần phá bom + Khung cảnh chiến trường im lặng đến phát sợ. - Sử dụng các câu đặc biệt, câu trần thuật ngắn |
Nhận xét | - Hình ảnh ẩn dụ: Đại diện cho lớp trẻ Hà Nội lúc bấy giờ + Nhận thức được trách nhiệm với Tổ quốc, họ ra chiến trường + Thành anh hùng. | - Con người chững chạc, tự tin - Biết tạo dựng cuộc sống. - Hồn nhiên, trong sáng, mơ mộng - Dũng cảm - Yêu mến đồng đội | Gan dạ, dũng cảm, nghiêm túc trong công việc |
Nhận xét chung | → Là cô gái duyên dáng, lãng mạn, dũng cảm, có tinh thần đồng đội cao ⇒ Tiêu biểu cho phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam: Trung hậu, đảm đang | ||
- Nét tính cách của nhân vật được thể hiện qua những sự việc cụ thể
+ Ở trong hang chờ Nho, Thao đi phá bom trở về
+ Trực tiếp tham gia phá bom nổ chậm
+ Nho bị thương
+ Cơn mưa đá bất ngờ ào đến
Nhân vật Phương Định | Ở trong hang chờ | Khi phá bom | Nho bị bom vùi | Cơn mưa đá bất ngờ |
Tâm trạng | - Tâm trạng + Căng thẳng, lo lắng cho đồng đội: ”Thời gian... quay về ”; Gắt gỏng với đội trưởng + Vô cùng sốt ruột: ”Không có gì cô đơn... vững vậy ” + Vui sướng, thích thú khi hai bạn được công binh chi viện: ”Bỗng dưng... thích thú ” | - Suy nghĩ: Có ánh mắt đồng đội dõi theo, tiếp thêm sức mạnh, không đi khom, đường hoàng bước - Hành động: Sắc nhọn hơn khi đào đất, đặt mìn dưới quả bom, rùng mình, thấy chậm, căng thẳng. - Tâm trạng: Hồi hộp, lo lắng quả bom nổ ở nơi ẩn nấp. | - Chăm sóc, lo lắng + Moi đất, bế Nho lên + Chăm sóc Nho + Cáu với chị Thao vì thương Nho. | - Tâm trạng + Vui thích cuống cuồng ”Những niềm vui...tràn đầy” + Gợi lên nỗi nhớ về tình thương và kỉ niệm: ” Mà tôi....trên đầu ” |
Nhận xét | - Tình đồng đội cao cả - Dồn tâm sức cho công việc. | Can đảm, gan dạ, dũng cảm vượt qua gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ. | Đỉnh cao của lòng tự trọng dâng trào: Không khóc, cứng cỏi | Không khí chiến trường như ám ảnh, đợi chờ con người từ trong cảm giác. |
Nhận xét chung | Vẻ đẹp của Phương Định trong công việc là vẻ đẹp "anh hùng, bất khuất" của phụ nữ Việt. | |||
* Tổng kết
Nghệ thuật
- Sử dụng phương thức trần thuật, với ngôi kể thứ nhất, lựa chọn nhân vật người kể chuyện đồng thời là nhân vật trong truyện.
- Nghệ thuật khắc họa nhân vật đặc sắc bằng miêu tả tâm lí và ngôn ngữ nhân vật.
- Có lời trần thuật, lời đối thoại tự nhiên, phù hợp với nhân vật kể chuyện.
- Câu văn ngắn, nhịp nhanh, hình ảnh so sánh được sử dụng nhiều
Nội dung
- Họ đều trẻ, có tinh thần trách nhiệm trong công việc
- Có lòng dũng cảm, không sợ hy sinh
- Tình đồng đội gắn bó
- Dễ xúc động, nhiều mộng mơ
- Ý nghĩa văn bản: Truyện ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thanh niên xung phong trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt.
Dàn ý phân tích Những ngôi sao xa
I. Mở bài
- Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi
- Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng mơ mộng và tinh thần dũng cảm lạc quan trong cuộc chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn
II. Thân bài
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu
- Ba cô gái Thao, Phương Định, Nho làm ở tổ trinh sát mặt đường
- Họ sống trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung bom đạn nguy hiểm
- Công việc nguy hiểm phải chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình giữa vùng trọng điểm bắn phá của máy bay địch, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất đá, đánh dấu bom chưa nổ, phá bom
→ Công việc, hoàn cảnh sống nguy hiểm đòi hỏi sự gan dạ, bình tĩnh
2. Phân tích những nét chung và nét riêng của ba cô gái thanh niên xung phong
- Họ đều là những cô gái thanh niên xung phong còn trẻ, phải xa nhà, xa mái trường đi chiến đấu
* Nét chung
- Phẩm chất cao đẹp: tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không sợ cái chết
- Dũng cảm, gan dạ: Sẵn sàng nhận nhiệm vụ, dám đối mặt với cái chết mà không nao núng dù nhiều lần họ bị bom vùi và làm bị thương
- Họ có tinh thần đồng đội gắn bó, thân thiết: thể hiện ở tính tình, sự quan tâm chăm sóc chu đáo khi đồng đội bị thương
- Nêu bật vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thanh niên xung phong
+ Là những cô gái trẻ dễ vui, mơ mộng nhưng cũng trầm tư sâu lắng
+ Họ nữ tính, thích làm đẹp cho cuộc sống ở chiến trường khói lửa
+ Bình tĩnh, chủ động, lạc quan luôn nghĩ về tương lai
* Nét riêng
- Nho là em út tính nết trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng, nhưng rất bản lĩnh, rắn rỏi
- Chị Thao là người thích làm dáng nhất, ở chị có những nét tính cách tưởng trái ngược nhau:
+ Thích hát bài hát do Phương Định bịa ra nhưng lại không hát trôi chảy bài nào
+ Rất dũng cảm táo bạo nhưng lại sợ máu, sợ vắt
+ Trong cô có sự nhút nhát mềm yếu của cô gái, là cô gái bản lĩnh trong chiến đấu
- Nhân vật Phương Định
+ Là cô gái Hà Nội vào chiến trường 3 năm, hay hoài niệm về quê hương, mẹ, mái trường...
+ Là cô gái hồn nhiên mơ mộng với nhiều nét tính cách thể hiện rất rõ ràng: thích hát, thuộc nhiều bài hát, say sưa tận hưởng cơn mưa hồn nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom đạn nổ
→ Đó là vẻ đẹp trong sáng hồn nhiên, thật đáng yêu
+ Chăm sóc chu đáo cho đồng đội
+ Là cô gái nhạy cảm, duyên dáng nhưng không biểu lộ tình cảm, tỏ ra kín đáo trước đám đông, tưởng như kiêu kì nhưng lại tạo nên một sức hút tự nhiên
+ Nổi bật nhất phẩm chất anh hùng: có tinh thần trách nhiệm với công việc, gan dạ tự tin, thận trọng khi làm nhiệm vụ
→ Qua hành động và dòng suy tư của nhân vật tác giả Lê Minh Khuê cho người đọc thấy được thế giới nội tâm phong phú cùng phẩm chất anh hùng của nhân vật
3. Thành công nghệ thuật
- Phương thức trần thuật: kể bằng ngôi thứ nhất chân thực, miêu tả thế giới nội tâm phong phú sâu sắc
- Ngôn ngữ giọng điệu: lời kể linh hoạt, câu văn ngắn, câu đặc biệt tạo được sự nhịp nhàng phù hợp không khí chiến đấu
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý và tính cách nhân vật đa dạng, sinh động
III. Kết bài
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi là thành công của tác giả khi xây dựng thành công hình tượng tiêu biểu về những người trẻ trong thời kì kháng chiến chống Mỹ kiên cường, anh dũng nhưng cũng mơ mộng, hồn nhiên.
Dàn ý Cảm nhận về tình đồng chí đồng đội của các cô gái thanh niên xung phong trong Những ngôi sao xa xôi
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Lê Minh Khuê, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi và ba nhân vật chính.
Lưu ý: học sinh được tự lựa chọn cách dẫn mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào năng lực của bản thân.
2. Thân bài
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu
Ba cô gái Thao, Phương Định, Nho làm ở tổ trinh sát mặt đường.
Họ sống trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung bom đạn nguy hiểm.
Công việc nguy hiểm phải chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình giữa vùng trọng điểm bắn phá của máy bay địch, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất đá, đánh dấu bom chưa nổ, phá bom.
→ Công việc, hoàn cảnh sống nguy hiểm đòi hỏi sự gan dạ, bình tĩnh.
b. Những nét chung và nét riêng của ba cô gái thanh niên xung phong
* Nét chung của ba nữ thanh niên xung phong
Họ đều là những cô gái thanh niên xung phong còn trẻ, phải xa nhà, xa mái trường đi chiến đấu.
Phẩm chất cao đẹp: tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không sợ cái chết.
Dũng cảm, gan dạ: Sẵn sàng nhận nhiệm vụ, dám đối mặt với cái chết mà không nao núng dù nhiều lần họ bị bom vùi và làm bị thương.
Họ có tinh thần đồng đội gắn bó, thân thiết: thể hiện ở tính tình, sự quan tâm chăm sóc chu đáo khi đồng đội bị thương.
Vẻ đẹp tâm hồn: là những cô gái trẻ dễ vui, mơ mộng nhưng cũng trầm tư sâu lắng; nữ tính thích làm đẹp cho cuộc sống ở chiến trường khói lửa, bình tĩnh, chủ động, lạc quan luôn nghĩ về tương lai.
* Nét riêng
- Nho là em út tính nết trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng, nhưng rất bản lĩnh, rắn rỏi.
- Chị Thao là người thích làm dáng nhất, ở chị có những nét tính cách tưởng trái ngược nhau: Thích hát bài hát do Phương Định bịa ra nhưng lại không hát trôi chảy bài nào; rất dũng cảm táo bạo nhưng lại sợ máu, sợ vắt; trong cô có sự nhút nhát mềm yếu của cô gái là cô gái bản lĩnh trong chiến đấu.
- Nhân vật Phương Định: Là cô gái Hà Nội vào chiến trường 3 năm, hay hoài niệm về quê hương, mẹ, mái trường…, hồn nhiên mơ mộng với nhiều nét tính cách thể hiện rất rõ ràng: thích hát, thuộc nhiều bài hát, say sưa tận hưởng cơn mưa hồn nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom đạn nổ. Chăm sóc chu đáo cho đồng đội. Phương Định còn là cô gái nhạy cảm, duyên dáng nhưng không biểu lộ tình cảm, tỏ ra kín đáo trước đám đông, tưởng như kiêu kì nhưng lại tạo nên một sức hút tự nhiên.
→ Qua hành động và dòng suy tư của nhân vật tác giả Lê Minh Khuê cho người đọc thấy được thế giới nội tâm phong phú cùng phẩm chất anh hùng của nhân vật.
3. Kết bài
Khái quát lại ba nhân vật đồng thời nêu lên giá trị nội dung, ý nghĩa của tác phẩm.
Dàn ý Phân tích nhân vật Phương Định
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Lê Minh Khuê, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi và nhân vật Phương Định.
Lưu ý: học sinh được tự lựa chọn cách dẫn mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào năng lực của bản thân.
2. Thân bài
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu
Ba cô gái Thao, Phương Định, Nho làm ở tổ trinh sát mặt đường.
Họ sống trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung bom đạn nguy hiểm.
Công việc nguy hiểm phải chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình giữa vùng trọng điểm bắn phá của máy bay địch, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất đá, đánh dấu bom chưa nổ, phá bom.
→ Công việc, hoàn cảnh sống nguy hiểm đòi hỏi sự gan dạ, bình tĩnh.
b. Nhân vật Phương Định
Phương Định là cô gái Hà Nội vào chiến trường 3 năm, hay hoài niệm về quê hương, mẹ, mái trường…, hồn nhiên mơ mộng với nhiều nét tính cách thể hiện rất rõ ràng: thích hát, thuộc nhiều bài hát, say sưa tận hưởng cơn mưa hồn nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom đạn nổ → cô gái thanh niên xung phong còn trẻ, phải xa nhà, xa mái trường đi chiến đấu.
Phẩm chất cao đẹp: tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không sợ cái chết. Dũng cảm, gan dạ, sẵn sàng nhận nhiệm vụ, dám đối mặt với cái chết mà không nao núng dù nhiều lần họ bị bom vùi và làm bị thương.
Vẻ đẹp tâm hồn: là cô gái trẻ dễ vui, mơ mộng nhưng cũng trầm tư sâu lắng; nữ tính thích làm đẹp cho cuộc sống ở chiến trường khói lửa, bình tĩnh, chủ động, lạc quan luôn nghĩ về tương lai.
Phương Định còn là cô gái nhạy cảm, duyên dáng nhưng không biểu lộ tình cảm, tỏ ra kín đáo trước đám đông, tưởng như kiêu kì nhưng lại tạo nên một sức hút tự nhiên.
→ Qua hành động và dòng suy tư của nhân vật tác giả Lê Minh Khuê cho người đọc thấy được thế giới nội tâm phong phú cùng phẩm chất anh hùng của nhân vật.
3. Kết bài
Khái quát lại ba nhân vật đồng thời nêu lên giá trị nội dung, ý nghĩa của tác phẩm.
