Đề thi thử THPT Quốc gia môn Ngữ văn năm 2016 trường THPT Nguyễn Huệ, Phú Yên (Lần 1)

Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ báo chí

- Nội dung: Ô nhiễm môi trường ở các thành phố lớn, các khu công nghiệp, khu đô thị đang ở mức báo động.
- Nhan đề;Học sinh có thể đăth nhan đề khác nhau miễn là thâu tóm được chủ đề

Đoạn trích, tác giả sử dụng thao tác lập luận chứng minh.

Viết đoạn đưa ra một vài biện pháp bảo vệ môi trường: không vứt rác bừa bãi, thu gom đổ rác đúng nơi quy định; tham gia trồng cây xanh góp phần giảm ô nhiễm môi trường và tao cảnh quan…

Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ: biểu cảm

Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ “Mẹ Tổ quốc vẫn luôn ở bên ta/ Như máu ấm trong màu cờ nước Việt’’
Biện pháp tu từ ẩn dụ “Mẹ Tổ quốc ”, so sánh “Như máu ấm’’…
Tác dụng: Nhấn mạnh Tổ quốc luôn ở trong tim như dòng máu ấm luôn tồn tại trong mỗi người Việt Nam.

Tác giả đã tái hiện lại tinh thần “vì nước quên thân” của những chiến sĩ ở đảo Gạc Ma qua những cụm từ: vạn người con quyết tử, vẫn ngày đêm bám biển…

Nêu trách nhiệm tuổi trẻ trong giữ gìn biển đảo quê hương: Gửi thư đến các lính Hải đảo để chia sẻ động viên và tiếp sức cho các anh thêm nghị lực để trông giữ biển đảo.Sẵn sàng chuẩn bị tinh thần tham gia trực tiếp vào công cuộc giữ gìn biển đảo quê hương bằng tất cả những gì mình có thể…

I. Yêu cầu về kĩ năng:
- Biết kết hợp các thao tác nghị luận để làm bài văn nghị luận xã hội.
- Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt sáng rõ, lưu loát.
II. Yêu cầu về nội dung:
Giới thiệu khái quát vấn đề
Giải thích ý kiến:
- Tài năng: Khả năng đặc biệt, sự khéo léo hơn người, trí sáng tạo vượt bậc.
- Lòng tốt: Tấm lòng vị tha, khoan dung và nhân hậu.
- Cúi đầu thán phục và quỳ gối tôn trọng là cách nói hình ảnh thể hiện thái độ đánh giá cao nhất đối với những phẩm chất quí giá và trí tuệ con người .
=> Đề cao, coi trọng tôn vinh những gì đẹp đẽ, có giá trị trong trí tuệ và phẩm cách của con người, coi đó là cái duy nhất đáng coi trọng, ngưỡng mộ.
Bàn luận, chứng minh
- Vì sao phải cúi đầu thán phục đối với tài năng: Vì tài năng là biểu hiện cao nhất của khả năng trí tuệ của con người, là điều kiện tốt nhất để con người khẳng định giá trị của bản thân và đóng góp cho cuộc sống chung của cả cộng đồng. Đối diện với tài năng, ta không chỉ được chiêm ngưỡng, thán phục mà còn được mở rộng tầm hiểu biết, nâng cao nhận thức để tự hoàn thiện bản thân. (dẫn chứng)
- Vì sao phải quỳ gối tôn trọng đối với lòng tốt: Vì lòng tốt xét đến cùng là sự hy sinh, dâng hiến cho người, cho đời trên cơ sở của tinh thần nhân đạo. Để tốt với người, với đời, mỗi cá nhân cần biết vượt qua những nhu cầu cá nhân ích kỷ, biết đứng cao hơn chính bản thân mình để có thể yêu thương thật lòng, giúp đỡ chân tình, tha thứ thực sự. Những nỗ lực vì người khác xuất phát từ lòng tốt luôn đáng để tôn vinh (dẫn chứng)
- Tuy nhiên không nên tuyệt đối hoá vị trí của tài năng và lòng tốt vì trong cuộc sống, trong con người vẫn còn có nhiều phẩm chất khác cần được coi trọng.
- Cần xác lập mối quan hệ giữa tài năng và lòng tốt (liên hệ với quan điểm của Hồ Chí Minh: Có tài mà không có đức là vô dụng. Có đức mà không có tài không làm được việc gì).
- Phê phán những hiện tượng sống ích kỉ, vô cảm, không chịu rèn luyện để nâng cao kiến thức.
Bài học nhận thức và hành động:
- Đề cao những điều tốt đẹp có giá trị trong trí tuệ và phẩm chất của con người.
- Cần rèn luyện tri thức, phải biết yêu thương, sự quan tâm chia sẻ để cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn.

I. Yêu cầu về kĩ năng:
- Nắm vững phương pháp làm bài văn nghị luận văn học
- Bố cục chặt chẽ, văn lưu loát, có cảm xúc.
II. Yêu cầu về nội dung:
Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm và giới hạn đề.
* Cảm nhận về đất nước qua các phương diện: Phương diện hình thành và phát triển với chiều sâu văn hóa, không gian địa lí, thời gian lịch sử
- Đất nước đã có từ lâu đời.
- Đất nước phát triển gắn liền với
+ Những câu chuyện cổ tích, ca dao
+ Truyền thống văn hoá, quá trình hình thành phong tục tập quán (ăn trầu, bới tóc..)
+ Cuộc sống lao động vất vả để chinh phục thiên nhiên và những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm (hạt gạo, cái cột, cái kèo; cây tre,…)
+ Những con người sống ân nghĩa, thuỷ chung.
- Trong không gian địa lý bao la, tất cả đều trở nên gần gũi thiêng liêng. Gần gũi và thân thương như con đường rợp bóng hàng cây mà hằng ngày anh đi học, gần gũi như dòng nước trong xanh, mát lành nơi em tắm, gần gũi như cây đa, giếng nước, mái đình nơi ta hò hẹn.
-> Giọng thơ trầm lắng, trang nghiêm vừa tâm tình tha thiết qua những chất liệu văn hoá dân gian quen thuộc, hình ảnh thơ gần gũi, gợi được chiều sâu của không gian, thời gian lịch sử với những thăng trầm của dân tộc, cấu trúc thơ tăng tiến (đã có và bắt đầu và lớn lên…)… từ đó khẳng định Đất nước không xa xôi, trừu tượng mà luôn hiện hữu trong những gì gần gũi, thiêng liêng nhất của cuộc sống, tâm hồn mỗi người.
* Làm sáng tỏ ý kiến
- Hình thức biểu hiện: Vận dụng chất liệu văn hóa dân gian
+ Hình ảnh Đất Nước vừa hiện lên vừa giản dị gần gũi, vừa thiêng liêng sâu lắng,gắn liền với câu chuyện cổ tích …
+ Phong tục người Việt (Hình ảnh người phụ nữ với mái tóc bới sau đầu)
+ Lối sống trọn nghĩa, trọn tình, thuỷ chung “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn”
+ Cuộc sống sinh hoạt của nhân dân lao động (“Cái kèo, cái cột thành tên”, “Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng” …)
+ Tâm hồn, tình cảm của con người Việt Nam (Nước … nhớ thầm)
- Đất Nước hiện lên gắn liền với những phong tục tập quán với lối sống, nếp nghĩ qua kho tàng văn học dân gian, qua bản sắc văn hoá ….chứa đựng mơ ước, khát vọng, quan niệm về vẻ đẹp phẩm chất của tâm hồn dân tộc. Gương mặt Đất Nước hiên lên thật sống động, lung linh: trong cuộc sống, trong lao động và trong chiến đấu -> góp phần khẳng định Đất Nước của nhân dân.
Đánh giá chung
Tác giả vận dụng khéo léo chất liệu văn hóa dân gian. Nhà thơ luôn viết hoa hai từ Đất Nước tạo nên sự thành kính, thiêng liêng… Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, lời thơ nhẹ nhàng. Qua đoạn thơ, nhà thơ đã mang đến cho người đọc vẻ đẹp của một Đất Nước giàu văn hóa cổ truyền. Đất Nước của truyền thống, phong tục tươi đẹp mang đậm dấu ấn của tư tưởng Đất Nước của nhân dân.