Ngô gia văn phái gồm những ai

"Ngô gia văn phái" là nhóm tác giả nổi tiếng trong lịch sử văn học Việt Nam. Những tác giả này thuộc dòng họ Ngô Thì, có nguồn gốc từ làng Tả Thanh Oai (Hà Tây trước kia, Hà Nội ngày nay). "Ngô gia văn phái" do Ngô Chi Thất và Ngô Trân khởi xướng, về sau tập hợp khoảng 15 tác giả thuộc 9 thế hệ, lịch sử trên dưới dưới 200 năm, từ đầu thế kỷ thứ 17 đến đầu thế kỷ 20.

Ngô gia văn phái tùng thư là tên bộ sách tập hợp các tác phẩm của những thành viên trong "Ngô gia văn phái". Bộ sách do Ngô Thì Chí đề xướng, khởi công biên soạn tập đầu tiên, Ngô Thì Điển biên tập. Trong sách có 2 bài tựa, một do Phan Huy Ích, một do Ngô Thì Trí biên soạn. Đây là bộ sách có tính chất sưu tập, nhằm nêu cao truyền thống văn hóa, văn học của dòng họ Ngô Thì.

Bộ Ngô gia văn phái tùng thư ban đầu chỉ gồm các tác giả từ Ngô Thì Ức đến Ngô Thì Điển biên soạn, về sau được bổ sung cho đến tác giả cuối cùng là Ngô Thì Giai, tổng cộng 15 người. Trong đó, nhiều tác giả nổi bật như Ngô Thì Sĩ, Ngô Thì Nhậm, Ngô Thì Hương tiếp tục góp công biên soạn... Các tác phẩm đều bằng chữ Hán, bao gồm đủ thể loại, nhiều nhất là thơ, phú, truyện ký, tự, bạt, khải, biểu, tấu, sớ. Tác phẩm nổi tiếng của dòng họ này là Hoàng Lê nhất thống chí.

Theo Từ điển văn học, nhóm “Ngô gia văn phái có khoảng 15 thành viên, trải dài qua các đời, gồm: Ngô Thì Ức, Ngô Thì Sỹ, Ngô Thì Đạo, Ngô Thì Nhậm, Ngô Thì Chí, Ngô Thì Trí, Ngô Thì Điển, Ngô Thì Hoàng, Ngô Thì Du, Ngô Thì Hương, Ngô Thì Hiệu, Ngô Thì Giai, Ngô Thì Thập, Ngô Thì Lữ, Ngô Giáp Dậu.

Tác giả Nguyễn Lộc, trong Từ điển văn học, cho biết: "Ngô gia văn phái đã phản ánh được rất nhiều mặt, như tình hình đời sống xã hội, chính trị, văn hóa, văn học của Việt Nam, trải qua các triều đại nhà Hậu Lê, Tây Sơn, Nguyễn. Cùng thời với họ Ngô Thì ở Tả Thanh Oai, có thể kể đến họ Nguyễn ở Tiên Điền (Nghi Xuân, Hà Tĩnh), họ Nguyễn Huy ở Trường Lưu (Hà Tĩnh). Nhưng có lẽ, không họ nào ở nước Việt có đông đảo người sáng tác, trước tác với quy mô rộng lớn và phong phú như họ Ngô Thì”.

Tuyết trai cư sĩ là biệt hiệu của Ngô Thì Ức (1709-1736), tác giả đầu tiên có tên trong "Ngô gia văn phái". Ngô Thì Ức có những tác phẩm chính như: Nam trình liên vịnh tập (tập thơ ngâm nối vần cùng bạn trên hành trình về phía Nam) và Nghi vịnh thi tập (tập thơ vịnh thú sông Nghi).

Ngô Thì Nhậm là đại thần số một của nhà Tây Sơn, vị quân sư hiến kế giúp vua Quang Trung đánh lui quân Thanh xâm lược năm 1789. Ngô Thì Nhậm tự là Hy Doãn, hiệu Đạt Hiên, con trai trưởng của Ngô Thì Sĩ. Tác phẩm chính của ông gồm: Hàn các anh hoa, Doãn thi văn tập, Yên đài thu vịnh, Hoàng hoa đồ phả, Cúc đường bách vịnh... Tranh minh họa: Sỹ Hòa/Báo Bình Phước.