Bài thu hoạch tập huấn Mô đun 3 môn Ngữ văn THCS

HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG (5 phút)

a. Mục tiêu: (9), (1), (13), (14)

b. Nội dung: Chuẩn bị tâm thế tiếp nhận kiến thức mới

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện:

Chuẩn bị:

- Giáo viên chuẩn bị trình chiếu trò chơi đuổi hình bắt chữ

- Giáo viên chuẩn bị rubric đánh giá kết quả

Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

* Trực quan:

Gv tổ chức trò chơi: Đuổi hình bắt chữ. Có 4 hình ảnh tương ứng với 4 câu chuyện/ tác phẩm. Em hãy đoán đó là tác phẩm nào?

- Thực hiện nhiệm vụ học tập:

* Động não: HS quan sát, đoán tên văn bản tương ứng với các hình ảnh

? ? Văn học Việt Namm từ đầu TK 20 đến năm 1945 có gì đặc biệt?

- ? Nhìn những hình ảnh sau em có cảm nhận gì

Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- Giáo viên gọi học sinh bất kì để trả lời câu hỏi

- Giáo viên nhận xét, bổ sung ý kiến

Phương án đánh giá: đánh giá qua hỏi đáp với công cụ là rubric, do GV đánh giá

• GV dẫn dắt vào bài:

Những năm đầu thế kỷ XX, đặc biệt giai đoạn (1932 – 1942) xuất hiện 1 phong trào thơ với sự cách tân về nội dung và nghệ thuật, làm say lòng người - đó là phong trào thơ mới. Nó như 1 luồng gió thổi mát cả 1 nền văn học. Và nói đến phong trào thơ mới ta không thể không kể đến tên tuổi của nhà thơ Thế Lữ - người đã góp phần làm nên chiến thắng vẻ vang cho thơ mới. Bài thơ tiêu biểu của ông mà chúng ta học hôm nay là bài thơ Nhớ rừng, tác giả đã mượn lời của con hổ ở vườn bách thú để bộc lộ rõ tâm trạng của mình và tâm trạng đó như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay.

- GV phát phiếu học tập (theo kĩ thuật KWL), yêu cầu HS điền thông tin vào cột thứ nhất và cột thứ hai, lưu ý HS chỉ điền thông tin vào cột thứ ba sau khi đã đọc hiểu văn bản.

Phiếu học tập số 1

HOẠT ĐỘNG 2. KHÁM PHÁ KIẾN THỨC (40 phút)

HOẠT ĐỘNG 2.1 GVHDHS đọc hiểu nội dung khái quát văn bản “Nhớ rừng”

a. Mục tiêu: 2, 3,4

- Nhận biết được đề tài (thông qua việc tìm hiểu nhan đề), tìm hiểu một số thông tin về tác giả, tác phẩm

- Nhận biết được thể thơ, chỉ ra những đặc điểm về số câu, số chữ, vần, nhịp, hình ảnh, giọng điệu của bài thơ

b. Nội dung: HS làm việc cá nhân, đọc bài thơ, tìm hiểu một số thông tin về tác giả, tác phẩm, đặc điểm của thể thơ.

c. Sản phẩm học tập: Phiếu bài tập đã hoàn thành của HS

d. Tổ chức thực hiện:

Chuẩn bị:

- Giáo viên chuẩn bị phiếu bài tập theo nhóm

- Giáo viên chuẩn bị rubric đánh giá kết quả

Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

GVHDHS đọc hiểu nội dung khái quát văn bản “Nhớ rừng”.

1. Trưc quan: HS xem, nghe bài giới thiệu về nhà thơ Thế Lữ

2. Dạy học hợp tác: HS thảo luận nhóm (5 phút), đọc bài thơ, tìm hiểu một số thông tin về tác giả, tác phẩm.

- GV nhận xét, hướng dẫn HS chốt các ý sau:

- Thế Lữ (1907 - 1989)

- Tên khai sinh là Nguyễn Thứ Lễ - Quê ở Bắc Ninh.

- Là nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào thơ mới.

- Hồn thơ dồi dào, giàu cảm xúc lãng mạn.

=> Thế Lữ là người cắm ngọn cờ chiến thắng cho thơ mới.

Gv tổ chức cho học sinh tìm hiểu về tác phẩm Nhớ rừng thông qua:

PHT số 1

Phiếu học tập số 2

Hướng dẫn tìm hiểu tác phẩm

Thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh suy nghĩ theo những câu hỏi gợi mở của giáo viên và hoàn thành phiếu bài tập theo từng nội dung cụ thể

HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- GV mời các nhóm trình bày kết quả thảo luận

- GV trình chiếu kết quả phiếu học tập

- GV nhận xét, hướng dẫn HS chốt các ý sau:

* Xuất xứ, hoàn cảnh ra đời

- Viết năm 1934, in trong tập “Mấy vần thơ” xuất bản 1935.

- Bài thơ được khơi nguồn từ 1 lần đi chơi vườn bách thú (HN). Tác giả mượn lời con Hổ bị nhốt trong vườn bách thú để nói đầy đủ tam sự u uất của 1 lớp người, 1 thế hệ những năm 1930, bất hòa với cuộc sống thực tại

-> Là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ, góp phần mở đường cho sự thắng lợi của thơ mới.

- PTBĐ: biểu cảm

- Thể thơ: 8 chữ

Phương án đánh giá: đánh giá qua hỏi đáp với công cụ là rubric, do GV đánh giá

HOẠT ĐỘNG 2.2 GVHDHS đọc hiểu nội dung chi tiết văn bản “Nhớ rừng”

a. Mục tiêu:

- (2) Nhận biết được thông điệp mà bài thơ muốn gửi đến người đọc

- (3) Nhận biết được tình cảm xúc của người viết thể hiện qua ngôn ngữ bài thơ

b. Nội dung: Tìm hiểu nội dung bài thơ và nghệ thuật của bài thơ.

c. Sản phẩm học tập: Phiếu bài tập đã hoàn thành của HS, câu trả lời của HS

d. Tổ chức thực hiện:

Chuẩn bị:

- Giáo viên chuẩn bị phiếu bài tập theo nhóm

- Giáo viên chuẩn bị rubric đánh giá kết quả

Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Dạy học hợp tác: Gv yêu cầu Hs đọc lại đoạn 1 + 4 và hướng dẫn học sinh đọc hiểu bằng câu hỏi gợi mở:

- Đoạn thơ thể hiện điều gì?

Gv tổ chức cho hs thảo luận theo nhóm bàn:

Nhóm 1: Đọc hai câu thơ đầu và hoàn thành PHT số 3

Phiếu học tập số 3

Thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh suy nghĩ theo những câu hỏi gợi mở của giáo viên và hoàn thành phiếu bài tập theo từng nội dung cụ thể

HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- GV mời các nhóm trình bày kết quả thảo luận

- GV trình chiếu kết quả phiếu học tập

- GV nhận xét, hướng dẫn HS chốt các ý sau:

- NT: đối lập giọng điệu chán chường, sử dụng ĐT mạnh, danh từ hóa tính từ

=>

- Hoàn cảnh: bị giam cầm trong cũi sắt.

- Tâm trạng: uất ức, sự buông xuôi, bất lực.

Thấy khinh ghét, nhục nhã, đau xót.

Phương án đánh giá: đánh giá qua sản phẩm khăn trải bàn với công cụ là rubric, do GV đánh giá

- Dạy học hợp tác, đàm thoại gợi mở: GV yêu cầu học sinh đọc tiếp đoạn 4 làm việc nhóm để thực hiện các yêu cầu sau:

Phiếu học tập số 4

Điền từ ngữ phù hợp chỉ đặc điểm của cảnh vật trong vườn bách dưới mắt của con hổ:

Thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh suy nghĩ theo những câu hỏi gợi mở của giáo viên và hoàn thành phiếu bài tập theo từng nội dung cụ thể

HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- GV mời các nhóm trình bày kết quả thảo luận

- GV trình chiếu kết quả phiếu học tập

- GV nhận xét, hướng dẫn HS chốt các ý sau:

+ Giọng giễu nhại, cách ngắn nhịp ngắn, dồn dập, từ ngữ liệt kê liên tiếp.

=> + Cảnh vườn bách thú: đơn điệu, nhàm tẻ, tầm thường, giả dối, tù túng.

+ Sự khinh ghét, chán chường thực tại đến mức cao độ.

Phương án đánh giá: đánh giá qua hỏi đáp với công cụ là rubric, do GV đánh giá

- GV yêu cầu học sinh đọc đoạn 2, hoạt động cá nhân, nhóm để thực hiện các yêu cầu:

? Trong hoàn cảnh bị nhốt ở vườn bách thú, con hổ nhớ tới điều gì?

? Cảnh sơn lâm được gợi tả qua những chi tiết nào?

? Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và nghệ thuật của tác giả? Tác dụng của nghệ thuật (Cảnh thiên nhiên hiện lên ntn)?

? Giữa không gian hoang vu, hùng vĩ ấy hình ảnh chúa tể của muôn loài hiện lên ntn?

? Em hiểu từ “quắc” như thế nào? (từ lọai, tác dụng)

? Em có nhận xét gì về nghệ thuật và cách sử dụng từ ngữ, giọng điệu của khổ thơ?

Thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh suy nghĩ theo những câu hỏi gợi mở của giáo viên và trả lời cá nhân, nhóm – cặp đôi

HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- GV mời các nhóm trình bày kết quả thảo luận

- GV nhận xét, hướng dẫn HS chốt các ý sau:

- Sử dụng: động từ, tính từ, danh từ, điệp ngữ “với”

=> Cảnh đại ngàn xưa kia lớn lao, phi thường, mạnh mẽ và hoang vu, bí ẩn.

- NT: so sánh, từ ngữ gợi tả hả, nhịp thơ…, động từ mạnh.

-> Chúa sơn lâm oai phong, lẫm liệt.

Phương án đánh giá: đánh giá qua hỏi đáp với công cụ là rubric, do GV đánh giá

Dạy học hợp tác, đàm thoại gợi mở : GV yêu cầu học sinh theo dõi khổ 3 làm việc nhóm để thực hiện các yêu cầu sau:

? Ở đoạn thơ này con hổ nhớ lại những kỉ niệm gì về chốn rừng xưa ?

THẢO LUẬN NHÓM (5’)

? Có ý kiến cho rằng đoạn thơ như “bộ tranh tứ bình độc đáo” về chúa sơn lâm? Ý kiến của em ntn?

? Tìm và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật sử dụng trong khổ thơ?

? Các biện pháp nghệ thuật đó góp phần diễn tả tâm trạng của con hổ ntn?

Phiếu bài tập số 5

Bức tranh tứ bình

Thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh suy nghĩ theo những câu hỏi gợi mở của giáo viên và hoàn thành phiếu bài tập theo từng nội dung cụ thể

HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- GV mời các nhóm trình bày kết quả thảo luận

- GV trình chiếu kết quả phiếu học tập

- GV nhận xét, hướng dẫn HS chốt các ý sau:

- Giọng điệu hùng tráng, tha thiết, dồn dập. Điệp ngữ: “Đâu”, “nào đâu”, “ta”; ẩn dụ, câu hỏi tu từ

=> Diễn tả thấm thía nỗi nuối tiếc quá khứ vàng son.

Phương án đánh giá: đánh giá qua hỏi đáp với công cụ là rubric, do GV đánh giá

Giáo viên Yêu cầu hs đọc đoạn 4, 5, hoạt động cá nhân, thực hiện các yêu cầu sau:

? Tìm chi tiết miêu tả tâm trạng con hổ? Vì sao hổ lại có tâm trạng như vậy

? Đoạn cuối con hổ nhắn gửi tới ai

? Qua lời nhắn gửi em hiểu được điều gì về mãnh hổ

Thực hiện nhiệm vụ học tập: Học sinh suy nghĩ theo những câu hỏi gợi mở của giáo viên và trả lời cá nhân

HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- GV mời các nhóm trình bày kết quả thảo luận

- GV nhận xét, hướng dẫn HS chốt các ý sau:

- Mở đầu và kết thúc bằng hai câu cảm thán, bắt đầu bằng từ “hỡi”.

-> Bộc lộ trực tiếp nỗi tiếc nhớ cuộc sống chân thật, tự do. Đó là một bi kịch lớn.

=> Thể hiện khát vọng được sống chân thật cuộc sống của mình, trong xứ sở của mình. Đó là khát vọng giải phóng, khát vọng tự do.

HOẠT ĐỘNG 3. LUYỆN TẬP (20 phút)

a. Mục tiêu:

- (10) Nhận ra và điều chỉnh được những sai sót, hạn chế của bản thân khi được giáo viên, bạn bè góp ý

- (6) Biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với hình ảnh để trình bày ý tưởng

- (11) Làm việc nhóm, trình bày ý kiến của cá nhân

b. Nội dung:

- Tổng kết những vấn đề trọng tâm tác phẩm (nội dung và nghệ thuật)

c. Sản phẩm: Sơ đồ tư duy đã hoàn chỉnh và phần thuyết trình của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Chuẩn bị:

- Giấy A0, bút lông

- Giáo viên chuẩn bị rubric đánh giá kết quả

Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Giải quyết vấn đề: GV yêu cầu các nhóm học sinh (4-5 HS) dùng sơ đồ tư duy để tổng kết những vấn đề trọng tâm tác phẩm (nội dung và nghệ thuật)

Thực hiện nhiệm vụ học tập:

Học sinh tổng hợp phần kiến thức trọng tâm và những biện pháp nghệ thuật đặc sắc thể hiện qua sơ đồ tư duy

Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- Giáo viên gọi 1- 2 nhóm để trình bày kết quả

- GV tổ chức cho các nhóm nhận xét lẫn nhau và tự nhận xét

- Giáo viên bổ sung hướng dẫn học sinh chốt ý

Phương án đánh giá: đánh giá qua hỏi đáp với công cụ là rubric, (HS đánh giá HS, HS tự đánh giá, GV đánh giá bổ sung)

HOẠT ĐỘNG 4. VẬN DỤNG (25 phút)

a. Mục tiêu:

- (5) Nêu được những trải nghiệm của bản thân khi đọc, tìm hiểu những văn bản thơ mới khác của các tác giả khác

- (7) Thể hiện được đồng tình với tình cảm và thông điệp của tác giả, nêu được lí do

- (8) Đọc mở rộng một bài thơ với dụng lượng tương đương, học thuộc lòng một khổ thơ yêu thích.

b. Nội dung:

- Liên hệ với thực tế đời sống để làm rõ thông điệp tác giả gửi gắm trong tác phẩm

- Liên hệ mở rộng với những tác phẩm khác để củng cố, hệ thống hóa kiến thức trong chương trình.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức thực hiện:

Chuẩn bị:

- Bài thơ Tràng giang của Huy Cận

- Video ngâm thơ Tràng Giang

- Giáo viên chuẩn bị rubric đánh giá kết quả

Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Dạy học hợp tác, trực quan:

- GV cho HS nghe video ngâm thơ bài thơ Tràng Giang, chiếu bài thơ và yêu cầu các nhóm học sinh (4-5 HS) đọc bài thơ Tràng giang của Huy Cận

- Về nhà sưu tầm thêm những bài thơ mới về tình yêu quê hương đất nước

Thực hiện nhiệm vụ học tập:

? Em hãy nhận xét điểm giống và khác nhau giữa hai bài thơ Nhớ rừng (Thế Lữ) và Tràng giang (Huy Cận). Em thích đoạn thơ nào? Vì sao?

? Ngoài việc bộc lộ nỗi sầu của cái tôi cô đơn trước thiên nhiên rộng lớn và tình yêu nước thầm kín, nhà thơ còn nhắn gửi khát vọng gì?

Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:

- Giáo viên gọi 1- 2 nhóm để trình bày kết quả

- GV tổ chức cho các nhóm nhận xét lẫn nhau và tự nhận xét

- Giáo viên bổ sung hướng dẫn học sinh chốt ý

• Giống: cùng nói về tình yêu nước thầm kín, tha thiết.

• Khác: + Tâm trạng u uất, bất hòa với thực tại xã hội giả dối, tù túng, ngột ngạt đương thời và niềm khao khát được khẳng định và sống trong cuộc sống tự do.

+ Nỗi buồn cô độc, hiu quạnh, vô định trước không gian tịch liêu hoang vu…

- (HS lí giải được cảm xúc của bản thân, trình bày phù hợp)

• Ngoài nỗi cô đơn, nỗi buồn vô định, bài thơ còn thắm đượm tình đời, tình người, đặc biệt là tình yêu quê hương đất nước sâu nặng, tha thiết, thầm kín của Huy Cận.

Phương án đánh giá: đánh giá qua hỏi đáp với công cụ là rubric, (HS đánh giá HS, HS tự đánh giá, GV đánh giá bổ sung)

K

Điều tôi đã biết về Thế Lữ và Nhớ rừng

W

Điều tôi muốn biết về Thế Lữ và Nhớ rừng

L

Điều tôi đã học được về Thế Lữ và Nhớ rừng

Gậm mội nỗi căm hờn trong cũi sắt

Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua

- Lũ người:

……………………………………………………………………

- Cặp báo chuồng bên:

……………………………………………………………………

- Những cảnh vật:

+ Hoa, cỏ, cây, lối đi:

…………………………………………………………………….

+ Dải nước đen:

…………………………………………………………………

+ Dăm vừng lá

………………………………………………………………….

Nhận xét của em về bứa tranh cảnh vật hiện lên trong mắt con hổ:

…………………………………………………………………..

Nghệ thuật:

…………………………………………………………………..

Trả lời được 4 tác phẩm tương ứng với 4 hình ảnh

Nêu được một số hiểu biết về văn học VN giai đoạn đầu TK XX đến năm 1945

Nêu cảm nhận về hình ảnh con hổ bị nhốt trong lồng

HS trả lời được 1/4 câu hỏi của PHT

HS trả lời được 2/4 câu hỏi của PHT hoặc trả lời đúng được 3/4 câu hỏi nhưng nội dung trả lời sơ sài

HS trả lời được 4/4 câu hỏi của PHT

(khuyến khích các cách trả lời sáng tạo ngoài đáp án)

HS tìm được các biện pháp nghệ thuật, chưa nêu được đầy đủ minh chứng.

HS tìm được các biện pháp nghệ thuật và chỉ ra được minh chứng cụ thể; chưa nhận xét đầy đủ về hiệu quả diễn đạt.

HS tìm được các biện pháp nghệ thuật và chỉ ra được minh chứng; nhận xét chính xác về hiệu quả diễn đạt.

HS chưa xác định được

HS xác định được cách sử dụng từ ngữ, các biện pháp nghệ thuật đặc sắc của tác giả

HS làm nổi bật được hình ảnh chúa sơn lâm oai phong, hung vĩ giữa chốn hoang vu.

HS chưa xác định được

HS xác định được cách sử dụng từ ngữ, các biện pháp nghệ thuật đặc sắc của tác giả

HS diễn tả thấm thía nỗi nhớ tiếc da diết, đau đớn, của con hổ đối với những quá khứ huy hoàng của nó.

Đáp ứng 1/3 yêu cầu của điểm giống và khác nhau giữa hai bài thơ

Đáp ứng 2/3 yêu cầu của điểm giống và khác nhau giữa hai bài thơ

Đầy đủ nội dung theo yêu cầu của điểm giống và khác nhau giữa hai bài thơ

Đặc điểm thơ mới – thể thư tự do

(số chữ, số câu trong khổ, gieo vần, ngắt nhịp, giọng điệu)

Chưa xác định đặc điểm cơ bản

Xác định được một vài đặc điểm

Xác định được đặc điểm của thể thơ

Nội dung

Chưa xác định nội dung chính của tác phẩm

Xác định được một phần nội dung chính của tác phẩm

Xác định nội dung chính của tác phẩm

Nghệ thuật

(các phép tu từ, từ ngữ, hình ảnh, giọng điệu, nhịp thơ)

Chưa xác định được nghệ thuật của bài thơ

Chưa xác định được đầy đủ các nét nghệ thuật tiêu biêu

Xác định được nghệ thuật tiêu biểu

Đặc điểm của thơ mới – thể thơ tự do

Không đúng đặc điểm thể thơ

Đúng đặc điểm thể thơ

Đáp ứng đầy đủ các đặc điểm của thể thơ

Nội dung

Nội dung chưa rõ ràng

Có nội dung

Nội dung có ý nghĩa sâu sắc

Trình bày

Chữ viết không rõ ràng, vài chỗ gạch xóa

Chữ viết rõ ràng, vài chỗ gạch xóa

Chữ viết rõ ràng, không gạch xóa

2. Nội dung của bài thơ có chủ đề

Nội dung của bài thơ chưa có chủ đề

Nội dung có đủ chi tiết để người nghe hiểu được câu chuyện.

Nội dung có đủ chi tiết để người nghe hiểu được câu chuyện và hấp dẫn, thú vị.

3. Giọng nói rõ ràng, truyền cảm, trôi chảy

Giọng nhỏ, khó nghe, nói lặp lại, ngập ngừng nhiều lần.

Giọng nói to, rõ ràng; có thể nói lại hoặc ngập ngừng một vài câu.

Giọng nói to, rõ ràng, trôi chảy, truyền cảm.

4. Sử dụng yếu tố phi ngôn ngữ phù hợp

Điệu bộ thiếu tự tin, mắt chưa nhìn về người nghe, nét mặt chưa biểu cảm hoặc biểu cảm không phù hợp.

Điệu bộ tự tin, nhìn vào người nghe, biểu cảm phù hợp với nội dung câu chuyện.

Điệu bộ rất tự tin, mắt nhìn vào người nghe, nét mặt sinh động.

5. Mở đầu và kết thúc hợp lí

Không chào hỏi hoặc không có lời kết thúc bài nói.

Có lời chào hỏi và có lời kết thúc bài nói.

Chào hỏi và kết thúc hấp dẫn, ấn tượng.

THANG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG TRÌNH BÀY MỘT VẤN ĐỀ

Tên học sinh:

Lớp:

Trường:

Bài học:

Trình bày

Chào và tự giới thiệu về nội dung bài thơ

Giọng nói to rõ ràng

Kết hợp điệu bộ cử chỉ và biểu cảm qua nét mặt, ánh mắt, giọng điệu

ĐỌC

- Phương pháp hỏi đáp

- Phương pháp đánh giá qua sản phẩm học tập

- Câu hỏi đọc hiểu

- rubric đánh giá kĩ năng đọc

- Công cụ KWL

- rubric đánh giá PHT 1,2,3,4,5,6,7

Trong dạy học đọc văn bản qua các hoạt động học cụ thể

VIẾT

- Phương pháp

kiểm tra viết

- Đánh giá qua sản phẩm học tập

- Sản phẩm học tập (bài thơ tự do do học HS tự sáng tác)

- rubric đánh giá kĩ năng viết

Trong dạy học viết

NÓI VÀ NGHE

Phương pháp quan sát

Phương pháp đánh giá qua sản phẩm học tập

- Sản phẩm học tập (bài thuyết trình)

- Thang đo kĩ năng trình bày

- Thang đánh giá kĩ năng nói

- Thang đánh giá kĩ năng nghe

Trong dạy học nói và nghe