Cảm nhận về truyện ngắn Vi Hành của Nguyễn Ái Quốc
Cảm nhận về truyện ngắn Vi Hành
Văn mẫu lớp 11: Cảm nhận về truyện ngắn Vi Hành của Nguyễn Ái Quốc gồm các bài văn mẫu hay cho các em học sinh tham khảo, củng cố kỹ năng cần thiết cho bài kiểm tra viết sắp tới đây của mình. Mời các em học sinh cùng tham khảo.
1. Dàn ý cảm nhận về truyện ngắn Vi hành
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả, tác phẩm
2. Thân bài
a. Ý nghĩa nhan đề:
- "Vi hành" chỉ việc làm có ý nghĩa tích cực, khi nhà vua chấp nhận rời xa cung cấm để hòa nhập vào cuộc sống trong dân gian để thấu hiểu được những bất công, những khổ cực của dân chúng.
- "vi hành" của Khải Định trong tác phẩm, ta lại nhận ra một sự châm biếm đầy sâu cay, Khải Định "vi hành" sang Pháp để ăn chơi hưởng thụ, một cách nhục nhã và đê hèn.
-Nhan đề tiếng Pháp mà dịch ra có nghĩa là "bí mật, không ai biết", cho thấy sự lố bịch và đớn hèn của tên vua bù nhìn trên đất Pháp, những tưởng mình cao sang, nhưng cũng chỉ là trò tiêu khiển cho ngoại quốc.
b. Hình tượng Khải Định trong mắt cư dân Pháp:
- Câu chuyện đã mở ra bằng việc tác giả đặt ra một tình huống khá hài hước: Trên một chuyến tàu điện, khi có một cặp đôi trẻ người Pháp nhận nhầm tác giả là vua Khải Định, sau đó họ đưa ra những lời bình phẩm một cách "trần trụi" thậm chí có chút xấu tính vì tưởng nhân vật "tôi" không biết tiếng Pháp.
- Khải Định có bộ dáng thật kỳ quặc và hài hước:
+ Đầu thì đội cả một "cái đèn chụp lên cái đầu quấn khăn, các ngón tay thì đeo đầy những nhẫn" quê mùa.
+ Khuôn mặt cũng không có gì gọi là sáng láng khi "mũi tẹt", "mắt xếch", "mặt bủng như vỏ chanh".
+ Hành vi, điệu bộ thì lấm lét, sợ sệt, "nhút nhát", "lúng túng", trông chẳng khác nào một kẻ có ý đồ ăn trộm xấu xa.
+ Hai vị khách tếu táo còn có một sự suy luận hài hước vì cái vị khách mà họ đang nhìn trộm, khi nghĩ rằng hôm nay ông vua An Nam không trong đầy vàng bạc, trang sức, cùng với cái đèn chụp bởi lẽ ông ta vì túng tiền nên đã đem chúng tống hết vào tiệm cầm đồ.
+ Tinh quái khi nhận định rằng "hắn còn làm mình bật cười hơn nữa lúc hắn đeo lên người hắn đầy đủ cả bộ lụa là, đủ cả bộ hạt cườm".
=> Vị vua An Nam so với những người dân An Nam khác chẳng có gì khác biệt và đáng chú ý, người Pháp không xem ông ta là vua, mà thay vào đó ông ta giống như một trò hề, một kẻ được đám nhà báo "săn đón", tìm ra những trò lố bịch để đưa tin.
c. Hình tượng Khải Định trên góc nhìn của tác giả:
- So sánh với các cuộc vi hành của các vị vua nổi tiếng trong lịch sử từ phương Đông sang phương Tây, với vua Thuấn, vua Pi-e cải trang vi hành để trào phúng chuyến "vi hành" của Khải Định.
- Ông vua này cũng vi hành thật đấy, nhưng không phải trên mảnh đất quê hương, mà là ở đất Pháp, có lẽ là để nhìn xem "mẫu quốc" có được "sung sướng, có được uống nhiều rượu và hút nhiều thuốc phiện bằng dân Nam, dưới quyền ngự trị của ngài hay không".
- Sự ngây ngốc, bất tài, vô dụng của Khải Định còn nằm ở việc ông ta ngu ngơ, yếu hèn ôm chân đế quốc vì sợ mất ngai vàng, cố bám víu để tiếp tục sống những ngày tháng cẩm y ngọc thực.
- Ông ta đã sống một cách nhục nhã, làm vua nhưng chỉ biết đến bản thân, để mặc cho nhân dân chịu cảnh lầm than với rượu, thuốc phiện, thuế sưu nặng nề.
- Chẳng hề biết rằng bản thân mình đang trở thành một tù nhân đặc biệt cần quản thúc và theo dõi chặt chẽ, khi được hẳn một đội mật thám "hộ giá" như hình với bóng, chỉ cần hề ông vua "da vàng" mất bóng một cái là họ lại nháo nhào lo lắng cho "an nguy" của vị vua đáng kính.
3. Kết bài
Nêu cảm nhận chung.
2. Cảm nhận về truyện ngắn Vi Hành của Nguyễn Ái Quốc mẫu 1
Muốn hiểu được giá trị của bất cứ tác phẩm văn học nào của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, trước hết phải nắm được quan điểm sáng tác của Người.
Trước khi đặt bút viết, bao giờ Người cũng tự đặt cho mình câu hỏi: Viết cho ai? (đối tượng viết) và Viết để làm gì? (mục đích viết). Từ đó mới xác định: Viết cái gì? (nội dung) và Viết thế nào? (hình thức).
Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh từng nói, suốt đời tôi chỉ có một "ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Vì thế, bất cứ một hoạt động nào của Người cũng đều là một hình thức của hoạt động cách mạng, hoạt động chính trị. Tất nhiên viết văn hay làm thơ cũng vậy, Người không bao giờ đặt mục đích văn chương lên trước hết. Cho nên khi Người tự hỏi: Viết cho ai? Viết để làm gì? thì cần phải hiểu Người muốn nói: Đối tượng vận động chính trị là ai ? Mục đích vận động chính trị là gì?
Đối với Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, quan điểm sáng tác này hết sức nhất quán, chi phối mọi tác phẩm của Người từ nội dung đến hình thức. Đến như một tập thơ viết cho chính mình để khuây khoả trong thời gian bị giam giữ trong nhà tù của chính quyền Quốc dân đảng Trung Quốc, Người cũng xác định rõ mục đích và đối tượng:
Ngâm thơ ta vốn không ham,
Nhưng vì trong ngục biết làm chi đây ;
Ngày dài ngâm ngợi cho khuây,
Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do.
(Mở đầu tập nhật kí)
Vậy truyện "Vi hành" viết cho ai và viết để làm gì?
Giữa năm 1922, thực dân Pháp đưa vua bù nhìn Khải Định sang Pháp dự cuộc đấu xảo thuộc địa (một thứ hội chợ, triển lãm các sản vật về kinh tế, văn hoá của các thuộc địa) ở Mác-xây. Âm mưu của chúng là để lừa gạt nhân dân Pháp, nhằm phục vụ cho việc khai thác thuộc địa của chúng: Vị quốc vương An Nam sang Pháp để tỏ thái độ hoàn toàn thần phục "Mẫu quốc", để cám ơn công khai hoá của "Mẫu quốc" và cầu xin "Mẫu quốc" tiếp tục dìu dắt dân tộc mình trên con đường văn minh tiến bộ. Như vậy tình hình thuộc địa Đông Dương đã ổn định, nhân dân Pháp nên ủng hộ cuộc đầu tư lớn của Chính phủ vào Đông Dương để khai thác tài nguyên giàu có ở xứ này và tiếp tục "khai hoá" cho dân bản xứ mông muội này.
Nguyễn Ái Quốc viết "Vi hành" vào đầu năm 1923 cùng với các tác phẩm khác như vở kịch Con rồng tre, truyện ngắn Lời than văn của bà Trưng Trắc, bài báo châm biếm Sở thích đặc biệt (tất cả được viết năm 1922) để lật tẩy âm mưu nổi trên. Nghĩa là vạch trần bản chất bù nhìn tay sai dơ dáy nhất của Khải Định, nhân tiện tố cáo luôn tính chất điêu trá, bịp bợm của những danh từ "văn minh, khai hoá" nơi cửa miệng của bọn thực dân ở thuộc địa.
Viết "Vi hành", Nguyễn Ái Quốc nhằm chủ yếu vào độc giả người Pháp, trước hết là dân Pa-ri. Vì thế phải viết bằng tiếng Pháp theo phong cách Âu châu hiện đại. Và phải viết sao cho hấp dẫn đối tượng này, nghĩa là có những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật, đồng thời phải cài vào được những chuyện thời sự nóng hổi đang được chú ý trong sinh hoạt giải trí của người Pa-ri.
Để có sức thuyết phục cao nhất đối với người Pháp, người viết phải giữ thái độ khách quan, tránh lối thoá mạ trực tiếp và lời lẽ mạt sát đao to búa lớn.
Lấy việc tố cáo, đả kích làm mục đích, truyện phải mài sắc vũ khí châm biếm. Bút pháp châm biếm độc đáo, linh hoạt, phong phú, đó là nét chủ đạo và là sức mạnh chủ yếu của nghệ thuật "Vi hành".
Một trong những khâu then chốt của nghệ thuật truyện ngắn là xây dựng tình huống truyện sao cho độc đáo, hấp dẫn, đồng thời làm bật nổi chủ đề tác phẩm và tính cách nhân vật truyện. Đây là một trong những sáng tạo đặc sắc của tác giả "Vi hành".
Tình huống truyện của "Vi hành" là gì ? Ấy là một tình huống oái ăm, vừa vui, vừa tạo được hiệu quả châm biếm sâu cay : tình huống nhầm lẩn. Đôi trai gái Pháp trên tàu điện ngầm đã nhầm lẫn nhân vật người dẫn truyện với Khải Định. Sự nhầm lẫn tuy là do tác giá tạo ra với dụng ý hẳn hoi, nhưng không tỏ ra khiên cưỡng, vô lí. Vì đối với người Tây, thật khó phân biệt được những bộ mặt khác nhau của người da vàng. Đối với họ "vẫn cái mũi tẹt ấy, vẫn đôi mắt xếch ấy, vẫn cái mặt bủng như vỏ chanh ấy" có gì khác nhau đâu (cũng như người Việt Nam ta rất khó phân biệt được những nét khác nhau của người Tây : cũng da trắng, mũi lõ, mắt xanh như nhau cả).
Sự nhầm lẫn ấy khiến nhân vật "tôi" có thể nghe lỏm được cuộc trò chuyện thầm lén và tinh quái của đôi trai gái Pháp về Khải Định. Vậy là Khải Định không hề xuất hiện trong tác phẩm mà chân dung hắn lại được vẽ ra hết sức cụ thể và ngộ nghĩnh. Cách lố bịch hoá tên vua bù nhìn như thế vừa giữ được tính khách quan: không phải Nguyễn Ái Quốc - một người cộng sản - cố tình mạt sát Khải Định như một kẻ thù giai cấp. Đây là người Pháp họ nghĩ và nói về hắn như thế đấy chứ!
Mà chí có trong con mắt người Pháp thì Khải Định mới trở thành hài hước đến thế. Vì là người dân một nước dân chủ, họ mới nhìn ông vua - nhất lại là ông vua một nước phương Đông - như một thứ đồ cổ, một vật lạ đến từ một đất nước xa xăm còn mông muội. Và vì là người Tây nên họ mới nhìn cái nón ra cái chụp đèn, nhìn y phục và đồ trang sức của vị hoàng đế thành những lụa là đeo trên người với những bộ hạt cườm,...
Vậy là qua cuộc trò chuyện của đôi tình nhân Pháp, liên hệ người khách An Nam ngồi bên với tên vua bù nhìn họ đã thấy ở trường đua, Khải Định hiện ra như một anh mũi tẹt, mặt bủng, đội chụp đèn lên cái đầu quấn khăn, đeo lên người rất nhiều lụa là và hạt cườm, vẻ nhút nhứt, lúng ta lúng túng,... Nhưng hắn đến đây để làm gì trên xe điện ngầm, mà sao không có tuỳ tùng hộ giá ? Họ đặt cho nhau những câu hỏi như thế và tự giải đáp cho nhau: "Thế hay là hắn đã đem tất cả các thứ đó đến tiệm cầm đổ rồi?"; "Có khi đã gửi tuốt ở kho hành lí nhà ga để đi chơi vi hành đấy".
Cuộc trò chuyện cứ thế tiếp diễn, và vị "quốc vương An Nam" không còn ra thể thống gì nữa, chỉ là một kẻ tiêu xài bừa bãi, chơi bời lén lút trên đất Pa-ri.
Cái giá của Khải Định còn bị hạ thấp hơn nữa, khi đôi trai gái coi y không hơn gì một tiết mục giải trí rẻ tiền, thậm chí không mất tiền - khác với những trò giải trí khác ít nhiều đều phải mất tiền như xem hề Sác-lô hay xem vợ lẽ nàng hầu của vua Cao Miên,...
"Vi hành" được thuật kể dưới hình thức một bức thư gửi cô em họ ở quê nhà (dịch ra tiếng Pháp). Điều này có ý nghĩa gì về nghệ thuật?
Viết truyện dưới hình thức thư từ thực ra không có gì mới mẻ, độc đáo cả. Vấn đề là tác giả sử dụng hình thức này có thích hợp hay không và đạt được hiệu quả nghệ thuật như thế nào.
Thư là thể văn hết sức tự do phóng túng, nghĩa là tha hồ bắt chuyển nọ sang chuyện kia, chuyển cảnh này sang cảnh khác, đổi giọng này sang giọng nọ. Trong thư, người ta có thể thông báo sự việc, thông tin, nhắn tin, có thể bộc lộ tâm tình hoặc trao đổi suy nghĩ thầm kín của mình. Thư riêng viết cho người thân thì có thể thực hiện đủ mọi chức năng như vậy. Bức thư "Vi hành" thuộc loại này.
Nhờ hình thức viết thư, tác giả đang từ giọng tự sự khách quan (tường thuật cuộc trò chuyện của đôi trai gái Pháp trên tàu điện ngầm ở Pa-ri) chuyển ngay sang giọng trữ tình thân mật khi tâm sự với cô em họ ở quê nhà. Có thể tìm thấy trong "Vi hành" nhiều giọng điệu khác nhau, khi nghiêm trang, khi lạnh lùng sắc sảo, khi thân mật tâm tình,... Tuy nhiên, giọng điệu chi phối tất cả vẫn là giọng mỉa mai, châm biếm, bề ngoài nhiều khi có vẻ nhẹ nhàng và vui nữa, nhưng thực ra đều là những đòn đả kích sâu cay, mãnh liệt :
"Đổi xe ở đây chứ, anh yêu ơi?
- Không, ga sau. Đúng lúc đó thì có một anh vua đến với chúng ta.
- Em thì thích Sác-lô hơn. Với lại, vua, thì tốn lắm!
- Đâu có! Thế em còn nhớ buổi dạ hội thuộc địa ở Nhà hát Ca vũ đấy chứ? Phải trả những nghìn rưỡi phơ-răng để xem vợ lẽ nàng hầu vua Cao Miên, xem tụi làm trò leo trèo nhào lộn của sư thánh xứ Công-gô; hôm nay chúng mình có mất tí tiền nào đâu mà được xem vua đang ngay cạnh? Nghe nói ông bầu Nhà hát Múa rối có ý định kí giao kèo thuê đấy,...".
Nhờ hình thức viết thư, tác phẩm cũng có thể chuyển cảnh một cách thoải mái : từ cảnh đi xe điện ngầm ở Pa-ri chuyển thẳng tới cảnh quê nhà thời thơ ấu của tác giả khi còn ngồi vắt vẻo trên đầu gối của ông bác để nghe kể chuyên cổ tích; từ chuyện cải trang của vua Thuấn bên Tàu, vua Pi-e bên Nga, đến chuyện "vi hành" của những ông hoàng bà chúa vì những lí do "không cao thượng bằng",...
Liên hệ tạt ngang, so sánh thoải mái nhằm châm hiếm nhiều đối tượng một lúc.
Thứ nhất là thư riêng, là một thể văn rất chủ quan, người viết có thể đưa ra đủ mọi cảm nghĩ tự do của mình, đồng thời liên tưởng tạt ngang từ đối tượng này đến đối tượng khác, nhiều khi chẳng có quan hệ dính dáng gì với nhau. Tác giả "Vi hành" đã làm như thế. Chẳng hạn từ câu chuyện "vi hành" của Khải Định, người viết đưa ra đủ thứ phán đoán giả định về hành vi bất chính và tư cách dơ dáy của y, với những "phải chăng ngài muốn", "hay là... ngài muốn". Ai cấm được người viết thư riêng cho người thân có thể suy luận thoải mái như thế. Đặc biệt, từ sự nhầm lẫn của đôi trai gái người Pháp, tác giả liên hệ một cách mỉa mai và bất ngờ đến bọn mật thám ở Pa-ri luôn luôn bám theo gót những người cách mạng Việt Nam theo lệnh của chính quyền phản động : "Cái vui nhất là ngay đến Chính phủ cũng chẳng nhận ra được khách thật của mình nữa, và để chắc chắn khỏi thất thố trong nhiệm vụ tiếp tân, Chính phủ bèn đối đãi với tất cả mọi người An Nam vào hàng vua chúa và phái tuỳ tùng đi hộ giá tuốt ! [...] Có thể nói là các vị bám lấy đế giày tôi, dính chặt với tôi như hình với bóng. Và thật tình là các vị cuống cuồng cả lên nếu mất hút tôi chỉ trong dăm phút !".
"Vi hành” là một bằng chứng cho thấy, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, tuy không bao giờ tự nhận là một nghệ sĩ, nhưng thật sự là một tài năng nghệ thuật. Tác phẩm đầy tính chiến đấu, nghệ thuật châm biếm độc đáo, linh hoạt và đa dạng, dường như mỗi chi tiết, mỗi câu, mỗi chữ đều mài sắc như những lưỡi dao phóng vào kẻ địch.
3. Cảm nhận về truyện ngắn Vi Hành của Nguyễn Ái Quốc mẫu 2
Truyện ngắn "Vi hành" của Nguyễn Ái Quốc được viết trong dịp vua Khải Định "Vi hành" sang Pháp để tham dự triển lãm ở Maxay. Tuy nhiên những hành động mờ ám của vua Khải Định lại khiến nhiều người bất bình, không đồng lòng. Nguyễn Ái Quốc đã lấy bối cảnh đó để mỉa mai, châm biếm hành vi lén lút của một ông vua triều đại phong kiến.
Ngay từ nhan đề, người đọc đã nhận ra giọng mỉa mai, châm biếm rất sâu cay. "Vi hành" được hiểu là hành vi đi du ngoạn để quan sát tình hình dân chúng một cách bí mật, không công khai nhưng vua Khải Định lại làm trò lố, lợi dụng việc chung để làm việc cá nhân của mình. Giọng văn nhẹ nhàng nhưng đầy hàm ý đã khiến cho người đọc hình dung được sự thối nát của một ông vua.
Điều đặc biệt chính là Nguyễn Ái Quốc đã chuyển thể nội dung bằng cách viết thư cho cô em gái. "Bức thư đặc biệt" đó đã vạch trần ra được sự lố lăng, kệch cỡm, ngây ngô của vua Khải Định trên đất bạn xa xôi. Câu chuyện được xâu chuỗi bằng những sự việc, hiện tượng diễn ra hằng ngày trong suốt chuyến đi của Khải Định. Cuộc trò chuyện của cặp trai gái trẻ người Pháp về vua Khải ĐỊnh khiến tác giả vỡ ra rất nhiều điều.
Dân chúng Pháp đều cho rằng ai da vàng, mũi tẹt, mắt xếch thì đó chính là vua An Nam. Và bọn thực dân đã nhầm lân vua Khải ĐỊnh với Nguyễn Ái Quốc nên đối đãi rất tốt với ông.
Nguyễn Ái Quốc đã khéo lẹo bịa ra những tình huống hay ho, nhưng là bịa như thật, khiến cho người nghe bị cuốn hút vào mạch kể đó. Qua lời của đôi trai gái thì chúng ta có thể nhận ra được Khải ĐỊnh là ông vua "mặt mũi ngây ngô, điệu bộ lúng ta lúng túng, mũ mãng lố lăng". Thực ra trong mắt của người dân Pháp thì vua Khải Định thật đáng khinh và bị xem thường ở khắp mọi nơi.
Lối dẫn dắt câu chuyện tự nhiên khi kể mọi việc cho cô em gái nghe, Nguyễn Ái Quốc đã làm tăng tính chân thực và hấp dẫn của sự thật. Tác giả đã tố cáo tội ác của Khải Đinh đối với nhân dân ta, đất nước ta. Đớ chính là việc đầu độc nhân dân ta bằng thuốc phiện và rượu độc đầy nham hiểm, hăn chỉ quan tâm đến lợi ích của hắn còn lợi ích của quốc gia thì bỏ mặc.
Giọng điệu đầy mỉa mai, sâu cay khiến cho người dân vô cùng căm phẫn trước tội ác, sự lố lăng của một ông vua đáng khinh bỉ.
Với cách viết giản dị, chân thực và những tình huống hay ho Nguyễn Ái Quốc đã vạch ra bộ mặt thật của một ông vua đáng trách, đẩy nhân dân vào bước đường cùng.
Trên đây VnDoc hướng dẫn các bạn học tốt bài Văn mẫu lớp 11: Cảm nhận về truyện ngắn Vi Hành của Nguyễn Ái Quốc. Ngoài ra các bạn có thể soạn bài Ngữ văn 11 được VnDoc sưu tầm, chọn lọc để học tốt môn Ngữ văn 11.
Mời bạn đọc cùng tham gia nhóm Tài liệu học tập lớp 11 để có thêm tài liệu học tập nhé
Các bài liên quan đến tác phẩm:
Bài tiếp theo: Em có suy nghĩ như thế nào về việc học sinh hiện nay không biết nghe lời thầy cô giáo?
