Cuộc chia tay của những con búp bê - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm

Tác giả tác phẩm lớp 7 Cuộc chia tay của những con búp bê

Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm: Cuộc chia tay của những con búp bê

Cuộc chia tay của những con búp bê - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm được VnDoc sưu tầm và đăng tải nhằm giới thiệu Nội dung tác phẩm, Hoàn cảnh sáng tác nằm trong chương trình giảng dạy môn Ngữ văn lớp 7. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Để giao lưu và dễ dàng chia sẻ các tài liệu học tập hay lớp 7, mời các bạn tham gia nhóm facebook Tài liệu học tập lớp 7.

Cuộc chia tay của những con búp bê - Khánh Hoài

I. Đôi nét về tác giả Khánh Hoài
II. Đôi nét về tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê
III. Dàn ý phân tích tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê

I. Đôi nét về tác giả: Khánh Hoài

- Sinh năm 1937

- Tên khai sinh: Đỗ Văn Xuyền

- Quê gốc ở xã Đông Kinh, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình

- Bút danh: ngoài bút danh chính là Khánh Hoài, ông còn sử dụng bút danh Bảo Châu

- Cuộc đời:

Sinh ra, lớn lên, học tiểu học và trung học tại Thái Bình, Hà Nội và Hải Phòng - trong quá trình học ông đã tham gia nhiều hoạt động bí mật trong phòng trào học sinh, sinh viên
1956 - 1959 ông theo học tại trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội, sau khi tốt nghiệp ông đã tham gia vào hội nhà văn Việt Nam vào năm 1981.
1959 - 1987 ông làm hiệu trưởng nhiều trường phổ thông tại Vĩnh Phúc
1988 cho đến nay, ông làm Chi Hội trưởng chi hội Văn nghệ Việt Trì, Trưởng Ban Văn hóa – Xã hội và Phó chủ nhiệm thường trực ủy ban bảo vệ chăm sóc trẻ em thành phố Việt Trì, Phú Thọ

- Sự nghiệp văn chương:

Phong cách viết: lời văn tự sự, giàu tính biểu cảm, tập trung đề cập đến những hình ảnh chân thực, những vấn đề trong xã hội lúc bấy giờ.
Tác phẩm tiêu biểu: Trận chung kết (truyện dài, 1975), Những chuyện bất ngờ (1978), Cuộc chia tay của những con búp bê (truyện tự sự, 1992), Chuyện ở lớp, chuyện ở nhà (1993 - 1994).

- Giải thưởng:

Giải A, giải Văn nghệ Vĩnh Phú 10 năm (1975 - 1985)
Giải Nhì cuộc thi thơ - văn viết về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen (Thụy Điển) tổ chức
Giải chính thức trong Giải thưởng Hùng Vương (Hội Văn nghệ Vĩnh Phú)

II. Đôi nét về tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê

1. Hoàn cảnh ra đời (xuất xứ)

- Tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê

Được viết năm 1992
Đạt giải nhì trong cuộc thi thơ – văn viết về quyền trẻ em, do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen Thụy Điển tổ chức

2. Thể loại

- Truyện ngắn

3. Phương thức biểu đạt

- PTBĐ tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm

4. Ngôi kể

- Ngôi thứ nhất (xưng "tôi")

- Tác dụng: giúp truyền tải những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật một cách chân thực, khách quan và truyền cảm hơn, khi người kể truyện cũng chính là 1 trong những nhân vật chính của câu chuyện.

5. Tóm tắt văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê

Vì bố mẹ chia tay nhau, hai anh em Thành và Thuỷ cũng phải mỗi người một ngả: Thuỷ về quê với mẹ còn Thành ở lại với bố. Hai anh em nhường đồ chơi cho nhau, Thuỷ đau đớn chia tay thầy cô, khi chia tay còn quyến luyến anh không muốn rời,... Ba cuộc chia tay gợi lên ở bạn đọc những xúc cảm mạnh mẽ cùng nỗi xót thương cho cảnh ngộ mà lẽ ra những người bạn nhỏ không phải gánh chịu.

(Mời các bạn tham khảo thêm các bài tóm tắt khác của văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê tại đây)

6. Bố cục văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê

- Gồm 3 phần:

*STT*	*Giới hạn*	*Nội dung*
Phần 1	Từ đầu → "hiếu thảo như vậy"	Cảnh hai anh em chia đồ chơi
Phần 2	"Hay anh dẫn em" → "trùm lên cảnh vật"	Cảnh Thủy chia tay lớp học
Phần 3	Phần còn lại	Cảnh 2 anh em chia tay nhau

7. Giá trị nội dung văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê

Cuộc chia tay đau đớn và đầy cảm động của hai em bé trong truyện khiến người đọc thấm thía rằng: Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn, không nên vì bất cứ lí do gì làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy.

8. Giá trị nghệ thuật văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê

- Ngôi kể thứ nhất, giúp bộc lộ cảm xúc chân thật, dễ dàng

- Lời kể chân thành, giản dị, không có xung đột dữ dội, ồn ào… phù hợp với tâm trạng nhân vật và có sức truyền cảm

- Miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc, tinh tế

- Lựa chọn chi tiết, hình ảnh độc đáo, hấp dẫn

9. Ý nghĩa nhan đề văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê

Những con búp bê ở đây chính là hình ảnh ẩn dụ cho những đứa trẻ ngây thơ, vô tội và đáng thương trong câu chuyện. Ấy vậy mà, các em buộc phải xa nhau, những chú búp bê luôn ở cạnh nhau này phải chia xa. Giống như hai anh em Thành và Thủy, một người sẽ sống cùng bố, một người sẽ sống cùng mẹ. Thật tội nghiệp biết bao. Như vậy, nhan đề văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê còn mang khả năng gợi mở, dự đoán trước nội dung tác phẩm. Kích thích người đọc khám phá tác phẩm.

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê

1. Mở bài

- Giới thiệu về tác giả Khánh Hoài (tiểu sử, các tác phẩm chính….)

- Giới thiệu về văn bản “Cuộc chia tay của những con búp bê” (xuất xứ, tóm tắt, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật,…)

2. Thân bài

a. Cảnh hai anh em Thành và Thủy chia đồ chơi

- Tâm trạng của Thành và Thủy khi biết tin hai anh em sắp phải xa nhau:

Thủy: bất giác run lên bần bật, kinh hoàng và tuyệt vọng, khóc cả đêm, mất hồn, loạng choạng, không cho chia rẽ hai con búp bê, buồn thăm thẳm,…
Thành: cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suốt, ướt dầm cả gối và hai cánh tay áo, lạy trời đây chỉ là một giấc mơ

→ Hai anh em đau khổ, ngậm ngùi trước nỗi đau chia xa

- Hai anh em nhớ lại những kỉ niệm đã có cùng nhau:

Thủy mang kim ra tận sân vận động vá áo cho anh
Thành giúp em học, chiều nào cũng đến đón em về
Thủy thương anh, sửa soạn cho con vệ sĩ gác đêm cho anh
Hai anh em lúc đi về thường vừa nắm tay vừa trò chuyện

→ Qua đó thể hiện tình cảm khăng khít, thân thiết của hai anh em.

- Khi chia đồ chơi, tình cảm yêu thương và sự gắn bó của hai anh em càng thể hiện rõ:

Chia đồ chơi, Thành nhường hết cho em
Thủy thương anh, muốn để lại con Vệ Sĩ gác đêm cho anh ngủ ngon

→ Thành và Thủy rất mực gần gũi, quan tâm, yêu thương và sẵn sàng chia sẻ cùng nhau

→ Hình ảnh 2 chú búp bê ẩn dụ cho 2 anh em vô cùng gắn bó, yêu thương nhau:

Hai con quàng tay lên vai nhau, ghé đầu vào nhau thân thiết
Từ khi về nhà, chúng chưa phải xa nhau bao giờ cả

→ Từ đó càng thêm khẳng định sự yêu thương nhau của hai anh em, từ khi sinh ra đến nay chưa từng phải rời xa nhau. Vậy mà giờ đây, phải chia xa thật sự, thế nên 2 anh em vô cùng đau khổ

b. Cảnh Thủy chia tay cô giáo và lớp học

- Hai anh em trên đường đến trường để chia tay:

Em nắm chặt tay và nép sát vào anh trai như những ngày còn nhỏ
Đôi lúc em dừng lại nhìn chăm chăm vào 1 gốc cây, 1 mái nhà thân thuộc nào đó

→ Khung cảnh vô cùng bịn rịn, lưu luyến đến tội nghiệp của Thủy - khi em không biết bao giờ mới được trở lại nơi đây.

- Cảnh Thủy chia tay trường học, cô giáo và các bạn:

+ Thủy:

Cắn chặt môi im lặng, mắt nhìn đăm đăm khắp sân trường để khắc ghi những hình ảnh, kỉ niệm về ngôi trường yêu dấu
Bật khóc thút thít
Em từ chối món quà của cô giáo vì từ đây sẽ không được đi học nữa

→ Thủy rơi vào tình huống vô cùng đáng thương, tội nghiệp

+ Cô giáo:

Chuẩn bị quà tặng Thủy lúc chia tay
Tái mặt, nước mắt giàn dụa khi biết Thủy không được đi học nữa

+ Các bạn:

Khóc thút thít, rồi mỗi lúc một to hơn
Tiến lên nắm lấy tay Thủy như chẳng muốn rời

→ Tất cả mọi người đều vô cùng yêu thương và tiếc nuối khi phải chia xa Thủy

→ Khung cảnh chia tay diễn ra vô cùng bịn rịn và đầy những giọt nước mắt đau khổ

→ Khiến độc giả vô cùng xót xa trước sự tội nghiệp của em Thủy

- Bức tranh cảnh vật vẫn tươi vui như mọi ngày: mọi người vẫn đi lại bình thường, nắng vàng ươm trùm lên cảnh vật - không ai biết hay quan tâm đến tình cảnh đáng thương của 2 anh em Thành và Thủy - càng làm sự đau khổ của 2 anh em đẩy đến đỉnh cao.

c. Cảnh hai anh em Thành và Thủy chia tay nhau

- Tâm trạng và hành động của Thủy:

Thủy như người mất hồn, mặt tái xanh như tàu lá
Lấy con Vệ Sĩ ra đặt cạnh đầu giường anh để nó gác đêm cho anh ngủ
Nhắc anh, lúc nào có áo rách, tìm về chỗ em để em vá
Cuối cùng, Thủy đặt con Em Nhỏ ở lại và dặn anh không bao giờ được để chúng nó ngồi xa nhau

- Tâm trạng và hành động của Thành: mếu máo, chân như chôn xuống đất, hứa với em sẽ để con Vệ Sĩ và Em Nhỏ cạnh nhau

⇒ Khung cảnh chia tay đau thương, buồn bã, ngậm ngùi của hai anh em Thành và Thủy

3. Kết bài

- Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật:

Nội dung: ca ngợi tình cảm anh em, tình cảm gia đình thắm thiết. Đồng thời, phản ánh hiện tượng xã hội: li hôn và hậu quả của nó
Nghệ thuật: cách kể chuyện hấp dẫn, miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo, kết hợp giữa quá khứ và hiện tại,…

- Cảm nhận của bản thân về văn bản: để lại nhiều cảm xúc, gợi nhắc về tình cảm gia đình, tình anh em…

......................................

Như vậy là chúng tôi đã giới thiệu cho các bạn bài Cuộc chia tay của những con búp bê - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm. Mời các bạn tham khảo thêm đề thi học kì 2 lớp 7 từ tất cả các trường THCS trên toàn quốc của tất cả các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Hóa, Sinh.

Hy vọng rằng tài liệu lớp 7 này sẽ giúp ích trong việc ôn tập và rèn luyện thêm kiến thức ở nhà. Chúc các bạn học tốt và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới.

Tài liệu tham khảo: