Đề thi thử THPT Quốc gia môn Ngữ văn năm 2019 trường THPT Ngô Quyền - Hải Phòng lần 1

Biện pháp tu từ:

Liệt kê “đất nước là nhịp tim... là một làn mây mỏng... là một giọng nữ cao...”

Tác dụng: tạo âm hưởng, cảm xúc về tình yêu đất nước; thể hiện rõ hình ảnh đất nước vô cùng gần gũi.

Học sinh có thể trả lời theo cách hiểu của mình, sau đây là gợi ý:

- Đất nước gắn bó mật thiết, không thể tách rời khỏi mỗi con người.

- Thể hiện tinh thần hi sinh vì đất nước của thế hệ trẻ.

Học sinh có thể trả lời theo suy nghĩ, quan điểm của mình, sau đây là gợi ý:

- Thông điệp tâm đắc nhất: Ai cũng một lần chết nhưng đừng chết vì hư danh, vật chất hay những ảo mộng tầm thường...

- Lý giải:

+ Thông điệp khẳng định một lý tưởng sống cao đẹp, có ý nghĩa.

+ Thể hiện tinh thần dũng cảm; quan điểm sống tốt đẹp của người trẻ.

a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ
Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu được vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được vấn đề. (Nếu học sinh viết từ 2 đoạn trở lên thì không cho điểm cấu trúc).

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một hiện tượng đời sống: vấn đề hư danh đối với một bộ phận giới trẻ.

0.25

0.25

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; các phương thức biểu đạt, nhất là nghị luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. Cụ thể:

c.1. Câu mở đoạn: Dẫn ý liên quan (có thể lấy cảm hứng từ đoạn trích thơ trong phần Đọc hiểu) để nêu vấn đề cần nghị luận.

c.2. Các câu phát triển đoạn:

- Giải thích: Hư danh là ham muốn tầm thường của con người khi muốn đặt cái tôi cá nhân lên trên/nổi bật trước cộng đồng bằng những việc làm vô nghĩa lý, không đem lại những điều tốt đẹp cho cuộc đời. Những người chạy theo hư danh chỉ nhằm mục đích đánh bóng tên tuổi; muốn dành được sự ngưỡng mộ mà không phải trải qua những con đường rèn luyện, phấn đấu vì những mục đích tốt đẹp (VD: trào lưu rich-kid; anh hùng bàn phím; ca sĩ thị trường...).

- Bàn luận

+ Nêu tác hại của việc chạy theo hư danh: Hủy hoại đạo đức, nhân cách và nhất là tàn phá lý tưởng sống của giới trẻ; tạo ra những giá trị ảo khiến con người chạy theo một cách điên cuồng; làm dấy lên một làn sóng nguy hại đến cả một thế hệ.

+ Chỉ ra nguyên nhân: do sự háo thắng, bồng bột, thích chứng tỏ bản thân; do nhận thức kém, thiếu đi lý tưởng sống cao đẹp; do tác động của mạng xã hội; do sự thất bại của giáo dục...

c.3. Câu kết đoạn: Nêu những bài học thiết thực cho bản thân (xác định lý tưởng, mục đích sống tốt đẹp; nhận ra đâu là giá trị thật của cuộc sống; học hỏi 1.00 đức tính khiêm tốn...).

d. Sáng tạo

Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Sau khi nhận được ăn bát cháo hành từ tay thị Nở, Chí Phèo bảo với thị: “- Hay là mình sang đây ở với tớ một nhà cho vui”

(Chí Phèo - Nam Cao, Ngữ văn 11, tập 1, NXB Giáo dục, 2014, tr.151)

Cảm nhận của anh/chị về ý nghĩa của câu nói trên.

1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận

Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân
bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.

3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể:

3.1. Mở bài: 0.25 đ

- Giới thiệu tác giả Nam Cao và tác phẩm Chí Phèo.

3.2. Thân bài: 3.5 đ

a. Khái quát sơ lược về tác phẩm và chi tiết cần cảm nhận: 0.25 đ

b. Nội dung: 1.5 đ

- Cuộc gặp gỡ đầy tình cờ với thị Nở và trận ốm đã làm cho con quỷ dữ Chí Phèo có sự thay đổi hẳn về tâm sinh lý.

- Bát cháo hành của thị Nở đã đánh thức ở Chí khát vọng được sống cuộc sống của một con người bình thường “Hắn thèm lương thiện”. Hành động của thị Nở đã gieo vào lòng Chí niềm hy vọng khiến hắn “thèm lương thiện”, hắn muốn “làm hòa” với mọi người biết bao: thị sẽ mở đường và đưa Chí trở về với

“cái xã hội bằng phẳng, thân thiện của những người lương thiện”.

- Câu nói “Hay là mình sang đây ở với tớ một nhà cho vui” khẳng định khát vọng hạnh phúc, khát vọng được yêu thương vẫn ẩn sâu trong con quỷ dữ Chí Phèo. Và Nam Cao đã nhận ra phần người không bao giờ mất trong hình hài con quỷ dữ ấy.

- Chí Phèo chọn cách nói lấp lửng “Hay là...” thể hiện sự âu lo, phấp
phỏng của một thân phận bị chối bỏ nhưng vẫn mong manh hy vọng...

- Trước đây ngôn ngữ của Chí Phèo chỉ có “ tao – mày” nhưng bây giờ là “mình - tớ”. Ngôn ngữ thay đổi là tâm tính, nhận thức đã thay đổi.

c. Nghệ thuật: 1.0 đ

- Đây là chi tiết quan trọng góp phần thúc đẩy sự phát triển của cốt chuyện, khắc họa sâu sắc sự thay đổi trong tính cách và cảnh ngộ của nhân vật.

- Chi tiết này đã thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc mới mẻ của nhà văn Nam Cao.

d. Đánh giá, mở rộng: 0.75 đ

- Câu nói đặc biệt trong cảnh ngộ đặc biệt có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong cuộc đời Chí Phèo. Câu nói tạo nên những khoảnh khắc hạnh phúc hiếm hoi trong cuộc đời vốn dằng dặc những khổ đau của Chí.

- Chi tiết này đã góp phần khẳng định giá trị nhân đạo sâu sắc mới mẻ của tác phẩm: Nam Cao vẫn luôn phát hiện ngợi ca và trân trọng khát vọng được yêu thương, khát vọng hạnh phúc rất nhân bản vẫn ẩn sâu trong con quỷ dữ Chí Phèo.

- Câu nói cho thấy anh nông dân hiền lành, chân chất ngày xưa đã hồi sinh trong Chí.

3.3. Kết bài: 0.25 đ

- Khẳng định lại ý nghĩa, giá trị của chi tiết: chi tiết nhỏ đã thể hiện sự thấu hiểu, đồng cảm của nhà văn Nam Cao trước vẻ đẹp, khao khát hạnh phúc đời thường của người nông dân nghèo trước cách mạng...

4. Sáng tạo

Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề
nghị luận.

5. Chính tả, dùng từ, đặt câu

Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. (Sai từ 2 lỗi trở lên sẽ không tính điểm này).