Đề thi thử THPT Quốc gia năm 2022 môn Ngữ văn lần 3 trường Chuyên Lam Sơn, Thanh Hóa

SỞ GD&ĐT THANH HÓA

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LAM SƠN

ĐỀ THI CHÍNH THỨC

(Đề thi có 02 trang)

KỲ THI KSCL CÁC MÔN THI TN THPT NĂM 2022- LẦN 3

Môn thi: Ngữ văn

Ngày thi: 11/6/2022

Thời gian làm bài: 120 phút, không tính thời gian phát đề

SỞ GD&ĐT THANH HÓA

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LAM SƠN

(Đáp án và hướng dẫn chấm

gồm 04 trang)

KỲ THI KSCL CÁC MÔN THI TN THPT NĂM 2022- LẦN 3

Môn thi: Ngữ văn

Ngày thi: 11/6/2022

ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

3,0

1

Thể thơ: tự do

0,75

2

Trong bài thơ, tác giả nhắc đến những cảm giác, tâm trạng mà “em” có thể đã hoặc sẽ gặp trong cuộc đời: thấy vô nghĩa, thấy hoảng hốt, bất lực, thấy trong mắt có gì ứa ra vô hình.
Hướng dẫn chấm:

- Học sinh trả lời được cả 03 ý trong các ý trên: 0,75 điểm.

- Học sinh trả lời được 02 ý trong các ý trên: 0,5 điểm.

- Học sinh trả lời được 01 ý trong các ý trên: 0,25 điểm.

Lưu ý: Học sinh có thể chép lại những câu thơ có những cảm giác, tâm trạng mà “em” có thể gặp trong cuộc đời vẫn cho điểm tối đa.

0,75

3

- Biện pháp tu từ điệp cấu trúc: Cấu trúc câu “đã bao giờ…” kết hợp với tình huống hành động hoặc tâm trạng cụ thể.

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh những khoảnh khắc con người vấp phải cảm xúc tiêu cực, khiến ta thấy nhàm chán, mệt mỏi, bế tắc. Từ đó, thể hiện rõ hơn điều nhà thơ muốn nhắn nhủ: Những điều khiến ta nhận thấy cuộc sống đang trôi qua vô nghĩa sẽ được xoa dịu, không còn nữa khi ta cảm nhận được trọn vẹn ý nghĩa của tình yêu thương.

+ Góp phần mang đến cho bài thơ giọng điệu đậm tính tự sự, thủ thỉ nhưng sâu lắng. Sự lặp lại của cấu trúc câu thơ tạo nhịp điệu, làm tăng tính liên kết, sức biểu cảm cho lời thơ.

Hướng dẫn chấm:

-Học sinh trả lời được cả 03 ý: 1,0 điểm.

- Học sinh trả lời được 02 ý dưới: 0,75 điểm.

- Học sinh trả lời được 01 ý trên: 0,5 điểm.

1,0

4

- Điều tác giả muốn nhắn nhủ tới “em” trong bài thơ: Đừng sợ hãi khi phải đối mặt với cảm giác trống rỗng, âu lo, hoảng hốt, bất lực trong cuộc sống. Bởi đó là lẽ bình thường ai cũng có thể trải qua. Khi đó tình yêu thương sẽ giúp con người vượt qua.

- Rút ra bài học phù hợp. Có thể nêu bài học theo hướng: biết cho – nhận yêu thương; mạnh mẽ, bản lĩnh trước những thử thách của cuộc sống; bình thản, an nhiên trước cuộc đời; sẵn sàng đón nhận, nâng niu mọi cảm xúc; lạc quan ...

Hướng dẫn chấm:

-Học sinh trả lời được cả 02 ý: 0,25 điểm.

- Học sinh trả lời được 01 ý trên: 0,25 điểm.

0,5

II

LÀM VĂN

7,0

1

Viết đoạn văn về những điều cần làm để cuộc sống trôi qua không vô nghĩa

2,0

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: những điều cần làm để cuộc sống trôi qua không vô nghĩa.

0,25

c. Triển khai vấn đề nghị luận: Học sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai nhưng phải lí giải được vấn đề, có thể theo hướng sau:

- Nhận thức rõ hoàn cảnh sống, vị trí và năng lực của bản thân; sự quý giá của thời gian và hậu quả đáng tiếc khi để thời gian trôi đi vô nghĩa.

- Đặt ra những mục tiêu, kế hoạch; sử dụng thời gian hợp lí; kiên trì, bền bỉ thực hiện bằng tất cả nhiệt huyết, say mê.

- Góp những giá trị sống ý nghĩa, lan tỏa yêu thương đến mọi người, xây đắp xã hội nhân văn, phát triển.

Hướng dẫn chấm:

+ Lập luận chặt chẽ, thuyết phục:lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (0,75 điểm).

+ Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm).

+ Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm).

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

0,75

d. Chính tả, ngữ pháp:Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.

Hướng dẫn chấm:Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

0,25

e. Sáng tạo:Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có dẫn chứng, cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về vấn đề;có cách nhìn riêng, mới mẻ; có sáng tạo trong diễn đạt, lập luận, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, đoạn văn giàu sức thuyết phục.

- Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên:0,5 điểm.

- Đáp ứng được 01 yêu cầu: 0,25 điểm.

0,5

2

Cảm nhận về nhân vật Trương Ba trong đoạn trích. Từ đó, nhận xét về triết lí nhân sinh nhà văn Lưu Quang Vũ gửi gắm qua nhân vật.

5,0

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận

Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.

0,25

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: cảm nhận nhân vật Trương Ba; nhận xét về triết lí nhân sinh nhà văn Lưu Quang Vũ gửi gắm qua nhân vật.

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.

- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.

0,5

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm: Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau:

3.5

c1. Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm và nhân vật

0,5

c2. Cảm nhận về nhân vật Trương Ba trong đoạn trích

- Bối cảnh xuất hiện của nhân vật:

+ Sống trong xác hàng thịt, Hồn Trương Ba phải trải qua bi kịch đau đớn nghiệt ngã: bị tha hoá, bị thể xác sai khiến trở nên tầm thường, bị người thân hắt hủi xa lánh.

+ Bị đẩy vào tình cảnh bế tắc, tuyệt vọng và muốn gặp Đế Thích để tìm lối thoát.

- Thân phận bi kịch:

+ Trương Ba phải trải qua bi kịch đau đớn: Phải sống nhờ, sống gửi (Sống nhờ vào đồ đạc, của cải của người khác, đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt); phải sống “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”, không được là chính mình; bị thân xác sai khiến, lấn át (Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ, mày đã tìm được đủ mọi cách để lấn át ta)

+ Trương Ba dằn vặt, đau khổ, tuyệt vọng và quyết định tìm một cuộc sống đích thực (lấy hương thắp gọi Đế Thích và bày tỏ nguyện vọng cùng sự lựa chọn của mình); Phải đấu tranh với Đế Thích, phải lựa chọn chấm dứt sự sống để được là “tôi toàn vẹn”.

- Vẻ đẹp:

+ Ngay thẳng, dũng cảm: Trương Ba luôn ý thức, dằn vặt về cảnh ngộ tha hóa của bản thân (Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ); kiên quyết không thỏa hiệp với cái xấu, cái ác, dám đấu tranh với phần thấp hèn, ti tiện trong con người mình (Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình…); Dứt khoát từ bỏ sự sống cho xác hàng thịt mang lại để được sống là chính mình (Không cần đến cái đời sống do mày mang lại! Không cần!); dám chỉ trích sai lầm của quan trời ( Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!)

+ Có quan niệm sống đúng đắn sâu sắc và khao khát vươn tới sự sống cao đẹp: sống phải hòa hợp, thống nhất, toàn vẹn giữa thể xác và tâm hồn, bên trong và bên ngoài, sống là chính mình. ( Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được) không thể sống nhờ, sống dựa, sống phụ thuộc ( Sống nhờ vào đồ đạc, của cải của người khác là chuyện không nên) . Sự sống là quan trọng, song “ sống như thế nào” còn quan trọng hơn.

+ Nhân hậu, cao thượng: quyết định lựa chọn cái chết để giải thoát nỗi khổ đau cho những người thân yêu; muốn đem lại niềm vui, niềm hạnh phúc cho những người xung quanh, như cu Tị, chị Lụa, vợ anh hàng thịt, anh hàng thịt.

- Nghệ thuật: Đặt nhân vật trong tình huống chứa xung đột căng thẳng, gay gắt; ngôn ngữ kịch giàu tính cá thể; độc thoại nội tâm, lời đối thoại giàu ý nghĩa, giàu tính triết lí.

Hướng dẫn chấm:

- Phân tích đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm - 2,5 điểm

- Phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu : 1,0 điểm - 1,75 điểm.

-Phân tích chung chung, sơ sài: 0,25 điểm - 0,75 điểm.

2,5

1,0

1,0

0,5

c3. Nhận xét về triết lí nhân sinh nhà văn gửi gắm qua nhân vật

- Triết lí nhân sinh nhà văn Lưu Quang vũ gửi gắm qua nhân vật Trương Ba: Được sống là điều may mắn nhưng sống ý nghĩa mới thực sự quan trọng; Chỉ khi sống hòa hợp giữa thể xác và linh hồn, bên trong và bên ngoài thống nhất toàn vẹn, sống là chính mình con người mới thực sự hạnh phúc; Để được sống là chính mình, sống ý nghĩa, con người phải biết đấu tranh chống lại sự dung tục, tầm thường, chiến thắng nghịch cảnh.

- Triết lí nhân sinh sâu sắc góp phần mang lại chiều sâu giá trị nhân văn cho tác phẩm và khẳng định tài năng, tấm lòng người nghệ sĩ luôn ý thức “truy vấn không ngừng về nhân sinh mang tinh thần nhân bản lớn lao” (Nguyễn Đăng Điệp)

Hướng dẫn chấm:

-Trình bày được 2 ý: 0,5 điểm.

-Trình bày được 1 ý: 0,25 điểm.

0,5

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt

Lưu ý: Không cho điểm nếu bài mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

0,25

e. Sáng tạo:Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật nét đặc sắc của ngòi bút Nguyễn Tuân; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.

- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.

- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.

0,5

Tổng điểm

10,0