Giải bài tập Ngữ văn lớp 7 bài 10: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Giải bài tập Ngữ văn bài 10: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Giải bài tập Ngữ văn lớp 7 bài 10: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh được VnDoc sưu tầm và giới thiệu với các bạn để tham khảo giúp học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 7 chuẩn bị cho bài giảng của học kỳ 1 sắp tới đây của mình. Mời các bạn tải và tham khảo
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Lý Bạch
I. Kiến thức cơ bản
- Thơ Lý Bạch tràn ngập ánh trăng, hình ảnh trăng trong thơ Lý Bạch hết sức đa dạng, ý nghĩa vô cùng phong phú.
- Tĩnh dạ tứ thể hiện một cách nhẹ nhàng thấm thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm thanh tĩnh “vọng nguyệt hoài hương”. Từ ngữ giản dị, điêu luyện. Viết theo thể thơ cổ thể, mỗi câu có 5 hoặc 7 chữ, không bị những quy tắc chặt chẽ về niêm luật, đối ràng buộc.
II. Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản
Câu 1. Có người cho rằng trong bài “Tĩnh dạ tứ” hai câu đầu là thuần túy tả cảnh, hai câu cuối thuần túy tả tình. Em có tán thành ý kiến đó không? Vì sao?
- Ý kiến cho rằng hai câu đầu là thuần túy tả cảnh, hai câu sau thuần túy tả tình là không đúng. Chính xác phải là hai câu đầu nghiêng về tả cảnh, hai câu sau nghiêng về tả tình.
- Vì: Hai câu đầu
+ Vị trí miêu tả ánh trăng của nhà thơ ở “sàng tiền” (đầu giường), như vậy thể hiện sự thao thức, trằn trọc không ngủ được của nhà thơ có thể vì trắng đẹp quá, Lý Bạch vốn rất yêu trăng và cả vì nỗi nhớ nhà của kẻ xa quê.
+ Câu thứ 2 tả ánh trăng ngập tràn không gian nhưng ta vẫn cảm nhận được sự thay đổi vị trí ngắm cảnh của thi nhân, từ sàng tiền đến sống tiền (từ đầu giường đến cửa sổ) mới có thể thấy được mặt đất và có cảm giác “ngỡ phủ sương”
+ Tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến.
=> Như vậy, ở hai câu đầu: Cảnh đã chứa đựng tâm tình.
- Hai câu sau
+ Hai câu sau tình dâng trào cuồn cuộn để đọng lại thành nỗi sầu nhớ thương qua cụm từ: Nhớ cố hương.
+ Cảnh được thể hiện như thế nào? Ngẩng đầu nhìn trăng sáng cả bầu trời cao lồng lộng, và một vầng trăng sáng trong vằng vặc thanh tĩnh hiện ra trước mắt người đọc. Một đêm trăng thật đẹp song cũng thật cô đơn.
- Mối quan hệ giữa cảnh và tình:
Cảnh và tình trong bài thơ có mối liên hệ nhân quả, sự tác động qua lại. Vì trăng đẹp quá mà nhớ quê trằn trọc thao thức không ngủ được. Càng thao thức không ngủ càng thấy trắng đẹp hơn 2 Cảnh – tình khăng khít gắn bó không thể tách bạch.
Câu 2. Tuy không phải là một bài thơ Đường luật song “Tĩnh dạ tứ” cũng sử dụng phép đối, hãy so sánh về mặt từ loại trong hai câu cuối và phân tích tác dụng của phép đổi ấy.
- So sánh về mặt từ loại ở hai câu cuối:
Hai câu thơ giống nhau:
+ Về mặt từ loại
+ Về cấu trúc ngữ pháp
+ Số lượng chữ
Câu 3. Dựa vào bốn động từ “nghi” - “cử – “đè” – “tư” để chỉ ra sự thống nhất, liền mạch của suy tư, cảm xúc trong bài thơ.
- Các từ này diễn tả hành động và tâm trạng của nhân vật trữ tình.
- Có mối quan hệ chặt chẽ, vừa đối lập, vừa nhân quả, thống nhất.
- Bốn động từ là bốn cột mốc quan trọng trong cảm xúc của nhà thơ, thể hiện sự liền mạch của tư duy, từ ngỡ đến ngẩng đầu (cử), từ ngẩng đầu đến cúi đầu và cuối cùng đọng lại trong một niềm ưu tư nặng trĩu.
III. Hướng dẫn luyện tập
Có người dịch Tĩnh dạ tứ thành hai câu:
Đêm thu trăng sáng như sương
Lý Bạch ngắm cảnh nhớ thương quê nhà
Dựa vào điều đã phân tích, nhận xét về hai câu thơ dịch. Thử dịch thành bốn câu theo thể thơ lục bát hoặc cơ thể.
- Nhận xét:
Hai câu thơ trên khái quát được nội dung bài thơ nhưng không diễn tả được hết tâm trạng của nhà thơ Lý Bạch.
- Thử dịch thành thơ:
Trăng sáng rọi đầu giường
Mặt đất như sương phủ
Nhìn vầng trăng bằng các
Da diết nhớ quê hương
IV. Tư liệu tham khảo
Chỉ có bốn dòng, mà từ ngỡ đến ngẩng đầu, từ ngẩng đầu đến cúi đầu, hành động chỉ trong thoáng chốc, mà nỗi niềm không biết lúc nào nguôi!
Nhà bình thơ đời Thanh là Thẩm Đức Tiềm nói: “Chỉ có cảnh trước mắt, lời nói của miệng, thế mà có tiếng vang ngoài dây đàn, có vị ngoài vị khiến hồn người bay bổng”. Bài thơ này chính là như vậy, chỉ tức cảnh sinh tình mà giãi bày hết mối tình nhớ quê không nói nên lời của nhà thơ.
Mời các bạn tham khảo tài liệu liên quan
Giải bài tập Ngữ văn lớp 7 bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
