Giáo án Lịch sử lớp 8 bài 10: Trung Quốc cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX theo CV 5512

Hoạt động của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

-GV: Treo bản đồ các nước Châu Á: Giới thiệu khái quát về TQ khi bước vào thời kì Cận đại

-HS: Đọc mục 1 và kết hợp q/s H42 (SGK)

-HS thảo luận nhóm 4 người với ND:

+ Tình hình TQ nửa sau t/k XIX ntn?

+ Các nước ĐQ tranh nhau xâm chiếm TQ ntn?

+ Vì sao các nước ĐQ lại xâu xé TQ như vậy?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:

-HS thảo luận nhóm 4 người với ND:

+ Tình hình TQ nửa sau t/k XIX ntn?

+ Các nước ĐQ tranh nhau xâm chiếm TQ ntn?

+ Vì sao các nước ĐQ lại xâu xé TQ như vậy?

-GV nhấn mạnh: Viện cớ triều đình Mãn Thanh thực hiện chính sách “Bế quan toả cảng”, TD Anh đã gây ra cuộc “Chiến tranh thuốc phiện” (6/1840) Mở đầu cho quá trình xâm lược của các nước ĐQ đối với TQ

TQ là nước rộng lớn, đông dân Các nước ĐQ thoả hiệp với nhau cùng xâu xé xâm lược TQ Hậu quả nặng nề đối với TQ

-GV: Cho HS chỉ bản đồ khu vực xâm chiếm của các nước ĐQ

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

GDBVMT: Bọn thực dân đế quốc tăng cường khai thác tài nguyên của các nước thuộc địa và đế quốc như thế nào?Hậu quả của công việc này ra sao?

-GV giải thích “nước nửa thuộc địa, nửa p/k”: CĐXH còn tồn tại, CĐPK được độc lập về chính trị nhưng thực tế chịu ảnh hưởng chi phối về kinh tế, c/trị của 1 hay nhiều nước ĐQ

Liên hệ: VN về cơ bản là 1 nước p/k nhưng thực tế chịu sự chi phối về chính trị, k/tế của ĐQ Pháp

GDBVMT: Địa bàn của phong trào đấu tranh chống xâm lược và giải phóng dân tộc của nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc.

I. Trung Quốc bị các nước ĐQ chia xẻ:

a. Nguyên nhân:

- Trung Quốc là quốc gia rộng lớn, đông dân.

- Cuối thế kỉ XIX triều đình p/k Mãn Thanh suy yếu

b. Cuộc chiến tranh xâm lược:

- + 1840-1842 Anh tiến hành chiến tranh thuốc phiện mở đầu xâm lược Trung Quốc

+ Các nước ĐQ Âu, Mĩ, Nhật Bản tăng cường xâm lược TQ

TQ biến thành nước nửa thuộc địa, nửa p/k

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Sản phẩm dự kiến

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Hướng dẫn HS đọc mục II (SGK)

-HS thảo luận nhóm 4 người với ND:

+ Mục tiêu, kết quả, ý nghĩa của p/t Duy Tân?

+ Mục tiêu, diễn biến, kết quả của p/t Nghĩa Hòa Đoàn?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:

-GV: Sử dụng đèn chiếu và tư liệu

- -GV: Nhận xét và bổ sung

-GV: Vì sao p/t Nghĩa Hòa Đoàn lại thất bại?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

- GV sơ kết: 14/8/1900 Bắc Kinh thất thủ, Từ Hi Thái Hậu, Vua Quang Trị cùng quần thần chạy khỏi kinh đô… Quân đội các nước ĐQ tàn sát, đốt phá Bắc Kinh Triều đình p/k thỏa hiệp với các nước ĐQ chống lại Nghĩa Hòa Đoàn

II. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX:

Hướng dẫn học sinh lập niên biểu

a. Nguyên nhân:

- Các nước đế quốc xâm Biết được những nét chính tên phong trào, thời gian, người lãnh đạo, kết quả và ý nghĩa.lược

- Triều đình Mãn Thanh thỏa hiệp

b. Các phong trào đấu tranh.

- 1850 – 1864 phong trào Thái bình Thiên quốc

- 1898, phong trào vận động Duy tân

- Cuối TK XIX – đầu TK XX, phong trào nghĩa hòa đoàn

c. Kết quả:

Tất cả các phong trào đều bị thất bại.

·

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Sản phẩm dự kiến

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV: Cho HS q/s H44 (SGK) và giới thiệu vài nét về tiểu sử của Tôn Trung Sơn.

-GV: TQ Đồng Minh Hội được thành lập ntn?

-GV: Mục tiêu của TQ Đồng Minh Hội là gì?

-GV: Nguyên nhân, diễn biến, Kết quả c/m Tân Hợi?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:

-GV: Trình bày diễn biến của c/m Tân Hợi

-GV: Kết quả của c/m Tân Hợi?

GV: c/m Tân Hợi thắng lợi có ý nghĩa LS gì?

-GV: Tại sao nói c/m Tân Hợi là cuộc c/m TS không triệt để?

HS: Tuy nhiên cách mạng còn nhiều hạn chế, đó là không nêu vấn đề đánh đuổi đế quốc, không tích cực chống phong kiến đến cùng, không giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân

-GV: Vì sao các p/t đấu tranh của nhân dân TQ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX đều thất bại?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

III. Cách mạng Tân Hợi (1911):

1. Tôn Trung Sơn và Học thuyết Tam dân.

- Tôn Trung Sơn (1866 – 1925).

- 8/1905 Trung Quốc Đồng minh hội được thành lập với mục tiêu – Dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc. Nhằm “đánh đánh đổ Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành lập Dân quốc, thực hiện bình đẳng về ruộng đất.

2. Cách mạng Tân Hợi 1911.

a. Nguyên nhân

9/5/1911, chính quyền Mãn Thanh bán rẻ quyền lợi dân tộc.

b. Diễn biến:

+ 10/10/1911: K/n bùng nổ ở Vũ Xương…

+ 29/12/1911: Chính phủ lâm thời thành lập Trung Hoa Dân Chủ

c. Tính chất: là cuộc cách mạng dân chủ tư sản không triệt để .

·d. Ý nghĩa: tạo điều kiện cho CNTB phát triển ở Trung Quốc. Ảnh hưởng đối với phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

* Hoạt động 1: Tìm hiểu những nét chính về quá trình phân chia, xâu xé Trung Quốc của các nước đế quốc từ giữa thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.

GV sử dụng lược đồ giới thiệu về Trung Quốc về vị trí địa lí, là nước đông dân, có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú… -> Trung Quốc sớm trở thành mục tiêu xâm lược của các nước đế quốc.

? Trước tình hình đó các nước tư bản đã có âm mưu gì.

?Tại sao gọi là: “chiến tranh thuốc phiện”. Kết quả?

HS: Tr.Q xoay quanh vấn đề về thuốc phiện. TD Anh viện cớ chính quyền Mãn Thanh đã cấm nhập và buôn bán thuốc phiện và đốt nhiều thùng thuốc phiện mà không bồi thường. Thực chất đấy là cuộc chiến tranh xâm lược nhằm mục đích cướp đoạt và nô dịch toàn bộ Trung Quốc.

? Vì sao gọi là nước nửa thuộc địa.

HS: Là nước có nền chính trị độc lập nhưng trên thực tế nền kinh tế và nền chính trị bị phụ thuộc bởi 1 hay nhiều đế quốc.

GV: Cho HS quan sát H.42/SGK và nhận xét về việc các nước đế quốc xâu xé Trung Quốc.

GV: Cho HS thảo luận theo bàn:

?Vì sao các nước đế quốc tranh nhau xâm chiếm Trung Quốc.

HS: Tr.Q là quốc gia rộng lớn, giàu tài nguyên, đông dân, có nền văn hóa phát triển, chính quyền phong kiến suy yếu thối nát.

*GDMT: Do những chính sách xâm lược, thống trị của các nước đế quốc, việc vơ vét tài nguyên, ở các nước thuộc địa như chính sách vơ vét cạn kiệt tài nguyên… gây chiến tranh thuốc phiện, điều này tác động nhiều đến môi trường sống của nhân dân.

GV: Liên hệ thuộc địa ở Việt Nam.

GV: Xác định trên lược đồ các vùng của Tr.Q bị các nước đế quốc xâm chiếm Tr.Q.

* Hoạt động 2: Biết được nét chính: nêu tên phong trào, thời gian, người lãnh đạo

GV: Hướng dẫn HS lập niên biểu như sau:

*Hoạt động 3: Tìm hiểu đôi nét về Tôn Trung Sơn, học thuyết Tam dân

GV: Giới thiệu sự ra đời và lớn mạnh của GCTS Trung Quốc thế kỉ XIX- XX dẫn đến đòi hỏi phải có 1 chính đảng bảo vệ quyền lợi cho GCTS.

GV:Quan sát hình 44 (SGK), tìm hiểu nét chính về cuộc đời và hoạt động của TTS.

? Tôn Trung Sơn là ai? Ông có vai trò gì đối với sự ra đời của TQ Đồng Minh hội.

HS: + Tôn Trung Sơn (1866-1925), tên thật Tôn Văn, xuất thân từ 1 gia đình nông dân, đi nhiều nước trên TG, tiếp thu tư tưởng dân chủ tư sản tiến bộ lúc bấy giờ.

+ Có vai trò quyết định thành lập Trung Quốc Đồng Minh hội 1905 đề cao chủ nghĩa Tam dân: “Dân tộc độc lập, Dân quyền tự do, Dân sinh hạnh phúc”. Đây là chính đảng đại diện cho GCTS Trung Quốc.

? Mục đích của việc thành lập Đồng Minh hội của Tôn Trung Sơn là gì.

HS: Đánh đổ triều đình Mãn Thanh, khôi phục Trung Quốc.

Hoạt động 4: Trình bày được nguyên nhân, diễn biến, ý nghĩa của CM Tân Hợi

? Theo em nguyên nhân nào dẫn đến cuộc cách mạng Tân Hợi bùng nổ.

HS: Chính quyền Mãn Thanh ra sắc lệnh ‘‘Quốc hữu hóa đường sắt’’, thực chất là trao quyền kinh doanh đường sắt cho các nước đế quốc, bán rẻ quyền lợi dân tộc -> đã châm ngòi cho CM.

GV: Sử dụng lược đồ hình 45/SGK trình bày diễn biến Cách mạng Tân Hợi.

? Cách mạng Trung Quốc đã bùng nổ như thế nào.

HS: CM bùng nổ và giành thắng lợi ở Vũ Xương, sau đó lan rộng ra các tỉnh miền Nam và miền Trung của Trung Quốc

? Chính phủ lâm thời được thành lập.

? Vì sao Viên Thế Khải được làm tổng thống.

HS: TTS đã mắc sai lầm là thương lượng với Viên Thế Khải (quan đại thần của nhà Thanh), nhường cho ông làm tổng thống.

? Vì sao cách mạng Tân Hợi chấm dứt.

HS: GCTS (lãnh đạo cuộc khởi nghĩa) sợ phong trào đấu tranh của quần chúng -> thương lượng với triều đình Mãn Thanh.

?Nêu kết quả và ý nghĩa của cuộc cách mạng Tân Hợi.

HS: Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản, đã lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế Mãn Thanh, thành lập Trung Hoa Dân quốc.

?Cuộc cách mạng Tân Hợi có hạn chế gì.

HS: Hạn chế:

+ Không nêu vấn đề đánh đuổi đế quốc.

+ Không tích cực chống phong kiến đến cùng.

+ Không giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân

GV chốt: Cuối thời Mãn Thanh, nước Trung Quốc phong kiến dần dần suy yếu, bị các nước tư bản chia nhau xâm chiếm. Nhân dân TQ đã đấu tranh đòi Duy tân đất nước và khởi nghĩa vũ trang chống đế quốc, lật đổ phong kiến trong phong trào cách mạng Tân Hợi (1911)

I. Trung Quốc bị các nước đế quốc chia sẻ.

- Trung Quốc là quốc gia rộng lớn, đông dân, giàu tài nguyên khoáng sản…

- Từ năm 1840-1842 Anh tiến hành cuộc chiến tranh thuốc phiện mở đầu quá trình xâm lược Trung Quốc -> Trung Quốc thành nước nửa thuộc địa, nửa phong kiến.

- Cuối thế kỉ XIX các nước đế quốc từng bước xâu xé Trung Quốc:

+ Đức chiếm Sơn Đông.

+Anh chiếm châu thổ sông Dương Tử.

+ Pháp chiếm Vân Nam, Quảng Đông, Quảng Tây.

+ Nga, Nhật chiếm Đông Bắc…

II. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX (Hướng dẫn HS lập niên biểu)

III. Cách mạng Tân Hợi (1911)

a) Tôn Trung Sơn và học thuyết Tam dân

- Do bị tư bản chèn ép, GCTS Trung Quốc đã bước lên vũ đài chính trị, Tôn Trung Sơn là lãnh tụ của phong trào cách mạng.

+ 8/1905 Tôn Trung Sơn thành lập Trung Quốc Đồng Minh hội - chính đảng của GCTS Trung Quốc, đề ra học thuyết Tam dân (Dân tộc độc lập, Dân quyền tự dao, Dân sinh hạnh phúc) nhằm Đánh đổ triều đình Mãn Thanh, khôi phục Trung Quốc.

b. Nguyên nhân:

- 9-5-1911, chính quyền Mãn Thanh ra sắc lệnh ‘‘Quốc hữu hóa đường sắt’’.

c) Diễn Biến:

- 10-10-1911 Khởi nghĩa vũ trang ở Vũ Xương thắng lợi.

- 29-12-1911 chính phủ lâm thời được thành lập, Tôn Trung Sơn làm tổng Thống.

- Viên Thế Khải làm tổng thống (2-1912) ->cách mạng kết thúc.

d) Ý nghĩa:

- Là cuộc CM dân chủ tư sản, đã lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế Mãn Thanh, thành lập nước Trung Hoa, mở đường cho kinh tế tư bản ở Trung Quốc phát triển.

- Cách mạng đã ảnh hưởng lớn đến phong trào giải phóng dân tộc ở Châu Á.

- Hạn chế:

+ Không nêu vấn đề đánh đuổi đế quốc.

+ Không tích cực chống phong kiến đến cùng.

+ Không giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân

Thời gian

Tên phong trào

Người lãnh đạo

Kết quả

……………………...

……………………..

……………………..

…………………….

…………………….

…………………….

……………………

……………………

……………………

…………………

…………………

…………………