Giáo dục công dân 6 bài 5: Tự lập Chân trời sáng tạo
Giáo dục công dân lớp 6 bài 5 Tự lập hướng dẫn trả lời câu hỏi trong SGK Giáo dục công dân lớp 6 Chân trời sáng tạo trang 20, 21, 22, 23, giúp các em học sinh nắm được khái niệm tự lập, liệt kê biểu hiện của tự lập, đánh giá khả năng tự lập của bản thân. Các bài giải cho các em học sinh tham khảo luyện giải sách mới GDCD 6 sách Chân trời sáng tạo.
Bài 5 Tự lập
I. Khởi động GDCD 6 trang 20
Câu thơ sau thể hiện đức tính gì?
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
Gợi ý: Câu thơ sau thể hiện đức tính: cần cù, chịu khó và tự lập.
II. Khám phá GDCD 6 trang 20, 21
Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi:
Làm bất cứ việc gì
Trước khi ra đi tìm đường cứu nước, Bác Hồ còn rất trẻ, mang tên Nguyễn Tất Thành. Lúc đó, anh Thành có một người bạn tên là Lê. Một lần, cùng nhau đi chơi phố, đột nhiên anh thành nhìn thẳng vào mắt bạn và hỏi:
- Anh Lê, anh có yêu nước không?
Câu hỏi đột ngột khiến anh bạn ngạc nhiên, lúng túng trong giây lát rồi trả lời:
- Tất nhiên là có chứ.
- Anh có thể giữ bí mật không?
- Có.
- Tôi muốn sang Pháp và các nước khác. Sau đó xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng nếu đi một mình, thật ra cũng có điều mạo hiểm như khi ôm nỗi đau. Anh muốn đi với tôi không?
- Nhưng bạn ơi, chúng ta lấy tiền đâu mà đi?
Đây tiền đây. – Anh Thành vừa nói, vừa xòe rộng hai bàn tay – Chúng ta sẽ làm việc, chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Thế anh cùng đi với tôi chứ?
Bị lôi cuốn vì lòng hăng hái của bạn, anh Lê đồng ý, nhưng sau khi nghĩ lại về cuộc phiêu lưu trên thì anh Lê không đủ can đảm để giữ lời hứa.
Vài ngày sau, người thanh niên Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường cứu nước...
(Theo Bác Hồ kính yêu, NXB Kim Đồng, 1980)
1. Vì sao Bác Hồ có thể ra đi tìm đường cứu nước chỉ với hai bàn tay trắng?
2. Theo em, thế nào là tự lập?
Gợi ý trả lời
Bác Hồ có thể ra đi tìm người cứu nước chỉ với 2 bàn tay trắng vì:
- Bác Hồ là người có lòng yêu nước;
- Bác Hồ có lòng quyết tâm cao với sự hăng hái nhiệt huyết của tuổi trẻ, với lòng tự tin vào chính sức lực của mình;
- Bác Hồ là người có tính tự lập, tự lo liệu, không trông chờ, dựa dẫm phụ thuộc vào người khác, dám đương đầu với khó khăn gian khổ;
- Vì thế Bác Hồ có thể ra đi tìm đường cứu nước mặc dù chỉ với hai bàn tay trắng.
Tự lập là: chủ động, tự giác làm các công việc bằng khả năng sức lực của mình.
Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và nhận xét về hành vi của các bạn:
- Theo em, đâu là biểu hiện của tự lập? Đâu là biểu hiện chưa tự lập?
- Vì sao chúng ta cần phải tự lập? Em hãy tự đánh giá khả năng tự lập của em so với các bạn trong hình ảnh trên?
- Tự lập có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống?
Gợi ý trả lời
- Theo em, biểu hiện của tự lập là: 1, 2, 3, 5.
- Biểu hiện chưa tự lập: 4, 6
- Chúng ta cần phải tự lập vì: giúp chúng ta tự tin, có bản lĩnh cá nhân, dễ thành công trong cuộc sống, xứng đáng được người khác kính trọng.
- Em đánh giá khả năng tự lập của em so với các bạn trong hình ảnh trên cũng khá tốt. Bởi em luôn rèn luyện cho mình tính tự lập trong học tập cũng như phụ giúp bố mẹ công việc nhà...
- Tự lập có ý nghĩa trong cuộc sống:
- Người có tính tự lập thường thành công trong cuộc sống và nhận được sự quý trọng của mọi người.
- Người tự lập luôn chủ động mọi công việc, nhanh nhạy, nắm bắt được các tình huống để xử lý dễ dàng
III. Luyện tập GDCD 6 trang 22, 23
Em hãy quan sát bảng kế hoạch hoạt động trong hè và nhận xét về tính tự lập của bạn Hoa.
Gợi ý trả lời
Nhận xét về tính tự lập của bạn Hoa là: hoa là người rất có tính tự lập, bạn chia ra thời gian biểu để mình thực hiện có hiệu quả.
Đọc các tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi (SGK GDCD 6 sách Chân trời sáng tạo trang 23)
Tình huống 1: Bạn An ở gần trường nhưng bạn ấy hay đi học muộn. Khi lớp trưởng hỏi lí do, An luôn nói: “Tại bố mẹ không gọi mình dậy.”
Tình huống 2: Đọc đề bài toán, có chỗ không hiểu. Hùng rủ Tâm đến nhờ cô giáo hướng dẫn. Tâm khuyên Hùng không nên làm như vậy.
Tình huống 3: Khi được cô giáo phân nhóm để thực hiện các nhiệm vụ học tập, Đạt nghĩ rằng làm việc nhóm sẽ dẫn tới sự ỷ lại, dựa dẫm vào người khác nên không tích cực tham gia.
- Tình huống 1:
+ Em có đồng tình với An không? Vì sao?
+ Nếu là bạn của An em sẽ làm gì?
- Tình huống 2:
+ Em có đồng tình với Tâm không? Vì sao?
+ Nếu em là Hùng em sẽ làm gì?
- Tình huống 3:
+ Em có đồng tình với Đạt không? Vì sao?
+ Nếu là bạn của Đạt, em sẽ nói gì với Đạt?
Gợi ý trả lời
- Tình huống 1:
+ Em có không đồng tình với bạn An. Vì bố mẹ có công việc của bố mẹ, đôi lúc họ có thể bận công việc, nên những việc nhỏ nhặt như dậy sớm đi học thì bạn nên rèn luyện tính tự giác cho bản thân mình
+ Nếu là bạn của An em sẽ khuyên bạn nên tập tính tự giác ngay từ bây giờ từ việc dậy sớm đến vệ sinh các nhân và đến lớp đúng giờ, không nên lúc nào cũng chờ đợi bố mẹ.
- Tình huống 2:
+ Em đồng tình với Tâm không. Vì đọc bài toán khó chúng ta nên cùng các bạn tìm cách giải, không nên chưa suy nghĩ gì đã vội hỏi cô giáo.
+ Nếu em là Hùng em sẽ cùng tâm ngồi lại nghiên cứu cách giải, nếu không được em có thể hỏi các bạn trong lớp, cùng các bạn suy nghĩ để làm.
- Tình huống 3:
+ Em không đồng tình với Đạt không. Vì làm nhóm là việc học tập cùng nhau trao đổi nên vì thế cá nhân mỗi người phải tích cực thì mới đem lại kết quả.
+ Nếu là bạn của Đạt, em sẽ nói với Đạt không nên có suy nghĩ như vậy, vì cá nhân mỗi người phải tập tính tự lập suy nghĩ và đóng góp ý kiến của mình vào bài nhóm có như vậy thì nhóm mới ngày phát triển và thành tích học tập của mình cũng được cải thiện nhiều hơn.
IV. Vận dụng GDCD 6 trang 23
Em hãy xây dựng và thực hiện kế hoạch khắc phục những biểu hiện thiếu tự lập của bản thân?
Gợi ý trả lời
Biểu hiện thiếu tự lập | Hướng khắc phục |
Chưa chủ động ngủ đúng giờ | Quy định thời gian biểu thời gian ngủ |
Buổi sáng chưa chủ động dậy đúng giờ mà phải nhờ đến bố mẹ. | Quy định thời gian biểu thời gian thức dậy |
Chưa chủ động dọn dẹp phòng. | Quy định mỗi ngày dành 15 đến 30 phút để dọn dẹp phòng |
Chưa chủ động học bài | Lên kế hoạch bài học ở nhà mỗi ngày, lập thời khóa biểu |
Tham khảo thêm: Em hãy xây dựng và thực hiện kế hoạch khắc phục những biểu hiện thiếu tự lập của bản thân
Em hãy viết một lá thư ngắn hoặc viết một đoạn văn ngắn nhắc nhở bản thân tự lập hơn mỗi ngày?
Gợi ý trả lời
Bài tham khảo 1
Trong cuộc sống, mỗi chúng ta cần rèn luyện trau dồi rất nhiều đức tính, phẩm chất tốt đẹp để trở thành một con người hoàn thiện cả về nhân cách lẫn tri thức, trong số đó, tính tự lập là một trong những đức tính cần thiết để làm nên thành công. Vậy tính tự lập là gì? Tự lập là đức tính có được khi ta tự quyết định, tự làm chủ cuộc sống của mình trên nhiều khía cạnh. Biểu hiện của tính tự lập vô cùng phong phú, ở nhiều mức độ khác nhau. Ví dụ khi chúng ta còn đang ngồi trên ghế nhà trường, tính tự lập được biểu hiện khi ta tự chủ động trong học tập mà không cần bố mẹ, thầy cô thúc giục; tự mình hoàn thành bài tập, không gian lận trong kiểm tra, thi cử. Không chỉ vậy, tính tự lập còn được thể hiện khi ta có chính kiến, dám đưa ra ý kiến, quan điểm của riêng mình trong mọi vấn đề. Tự lập là một trong những yếu tố chính để làm nên thành công. Vì khi tự lập, tự chủ, ta sẽ có thể nắm bắt vấn đề một cách toàn diện, có cơ hội thể hiện và khẳng định tài năng, phẩm chất của bản thân, tạo ra những đột phá trong công việc. Người biết sống tự lập sẽ được mọi người yêu quý, nể phục và dành nhiều sự quan tâm hơn. Ngược lại, nếu ta không có tính tự lập, sống ỷ lại vào người khác, lười biếng thì không những không thành công mà còn bị những người xung quanh xa lánh, khinh thường. Tóm lại, tự lập là một đức tính tốt cần được rèn luyện và phát huy thật tốt ngay khi còn đang là học sinh, có như vậy chúng ta mới đạt được thành công khi trưởng thành.
Bài tham khảo 2
Dựa vào người khác không bằng dựa vào chính mình. Muốn thành công trong cuộc sống, tự lập là năng lực cần có ở mỗi con người. Tự lập là tự làm lấy, tự giải quyết công việc của mình, tự lo liệu, tạo dựng cho cuộc sống của mình, không trông chờ, dựa dẫm phụ thuộc vào người khác. Người có tính tự lập là người có bản lĩnh, luôn tự tin trước cuộc sống, có ý chí nỗ lực phấn đấu, kiên trì bền bỉ, sẵn sàng vượt qua khó khăn, gian khổ để hoàn thành tốt công việc. Người có tính tự lập hường gặt hái được nhiều thành công trong cuộc sống và luôn nhận được sự kính trọng của mọi người. Người không biết tự lập thường sống ích kỉ, dựa dẫm vào người khác, lười biếng, ỷ lại trong công việc, bị mọi người khinh ghét và xa lánh. Là học sinh, muốn có tính tự lập, trước hết phải chăm chỉ học tập tốt, biết tự mình hoàn thành tốt mọi công việc được giao, tự chịu trách nhiệm về công việc mình làm, luôn năng động và sáng tạo trong học tập và trong cuộc sống, không bao giờ chán nản hay lùi bước trước khó khăn trở ngại. Có làm được như vậy, học sinh sẽ sớm hình thành được bản lĩnh tự lập, mai này trở thành người hữ ích, đem sức mình xây dựng quê hương, đất nước.
Tham khảo thêm các mẫu văn viết thư khác: Viết một lá thư ngắn hoặc viết một đoạn văn ngắn nhắc nhở bản thân tự lập hơn mỗi ngày
