Kỹ năng đặt câu hỏi giáo viên nên biết
Kỹ năng đặt câu hỏi trong dạy học là một kỹ thuật dạy học rất hữu ích các thầy cô nên nắm được. Dưới đây là tổng hợp các kỹ năng đạt câu hỏi khi dạy học, VnDoc xin được chia sẻ đến quý thầy cô và các bạn đọc.
Kỹ năng đặt câu hỏi cho giáo viên
1. Kỹ năng đặt câu hỏi trong dạy học
Dừng lại sau khi đặt câu hỏi
Việc dừng lại sau khi đặt câu hỏi cho học sinh là rất cần thiết. Bởi vì khi giáo viên dừng lại sẽ dành một khoảng thời gian cho ọc sinh suy nghĩ để tìm ra câu trả lời cho phù hợp. Giáo viên có thể sử dụng thời gian chờ cho học sinh khoảng 5 - 10 giây sau khi đưa ra câu hỏi dễ, và dành nhiều thời gian hơn khi đưa ra các câu hỏi khó. Hoặc chỉ định một và em học sinh nêu câu trả lời của mình sau thời gian chờ. Ngoài ra, cũng có thể tổ chức thi đua xem bạn nào có câu trả lời nhanh và chính xác nhất. Kỹ năng này giúp tích cực hóa suy nghĩ của tất cả các học sinh. Đồng thời giáo viên cũng đưa ra câu hỏi tốt và hoàn chỉnh hơn, học sinh cũng có thời gian chuẩn bị cho câu trả lời tốt hơn.
Phản ứng với câu trả lời của học sinh
Sự phản ứng với câu trả lời của học sinh nhằm nâng cao chất lượng tiếp thu kiến thức của học sinh. Đồng thời tạo ra sự tương tác cởi mở và khuyến khích sự trao đổi giữa giáo viên - học sinh. Khi giáo viên phản ứng với câu trả lời của học sinh có thể xảy ra với hai tình huống. Đối với câu trả lời đúng của học sinh giáo viên nên khen các em để tạo thêm động lực cho các em. Nhưng với những câu trả lời sai của học sinh, giáo viên cũng không nên quát mắng, chê bai hay chỉ trích học sinh ngay mà có thể nhờ tới sự hỗ trợ từ các bạn trong lớp hoặc cách gợi mở của giáo viên. Nhằm khích lệ động viên tránh tư duy gây ức chế cho học sinh.
Tích cực hóa tất cả học sinh
Trong quá trình dạy học giáo viên không nên đưa ra hàng loạt câu hỏi quá khó cũng như quá dễ cho học sinh của mình. Nếu như câu hỏi quá dễ thì học sinh sẽ có thái độ chủ quan, không hứng thú với tiết học, hay chỉ có những học sinh trung bình yếu trả lời còn những em khá giỏi cho rằng nó không cần thiết. Nếu như câu hỏi quá khó thì các em học sinh yếu sẽ không trả lời được và ỷ lại cho các bạn khá hơn. Điều này làm giảm hiệu quả tham gia của học sinh trong quá trình học tập. Vì vậy giáo viên nên lựa chọn các câu hỏi từ dễ đến khó để kích thích học sinh tham gia tích cực trong giờ học. Giáo viên có thể gọi lần lượt các em đứng dậy trả lời, tránh chỉ tập trung vào một nhóm nhỏ học sinh.
Phân phối câu hỏi cho cả lớp
Việc phân phối câu hỏi cho cả lớp giúp tăng cường sự tham gia cua học sinh trong quá trình học tập. Đồng thời giảm thời gian nói cho giáo viên, tránh theo khuôn mẫu chỉ có giáo viên hỏi - học sinh trả lời. Ngoài ra, làm cho học sinh chú ý, phản ứng nhiều hơn các câu hỏi trả lời của nhau và tham gia tích cực vào việc tìm câu trả lời cho câu hỏi của giáo viên. Giáo viên cần chuẩn bị câu trả lời trước, câu hỏi mở, những lời giải thích khác nhau và các câu hỏi phải rõ ràng, súc tích. Khi hỏi học sinh những câu hỏi khó giáo viên nên nói to, rõ ràng để cả lớp cùng nghe thấy, tránh trường học sinh nghe sai câu hỏi. Giáo viên cũng cần cố gắng hỏi nhiều học sinh và chú ý các em nhút nhát rụt rè và những em ngồi cuối lớp.
Tập trung vào trọng tâm
Các câu hỏi giáo viên đưa ra trong suốt tiết học phải là các câu hỏi hướng vào trọng tâm của bài học. Nhằm giúp học sinh hiểu và khắc sâu hơn nội dung trọng tâm của bài học thông qua việc trả lời các câu hỏi. Hơn nữa, tránh được câu trả lời "em không biết" từ phía học sinh. Những câu hỏi trọng tâm luôn khiến học sinh hứng thú suy nghĩ, tìm ra các sai sót, các lỗ hổng kiến thức để có cơ hội tiến bộ và khám phá từng bước một. Với kỹ năng này giáo viên có thể tìm hiểu các câu hỏi trước, chuẩn bị những câu hỏi cụ thể, phù hợp với nội dung trọng tâm bài học. Đối với các câu hỏi khó giáo viên có thể đưa ra các gợi ý hoặc cho học sinh thảo luận nhóm. Giáo viên cũng có thể dựa vào một phần nào đó câu trả lời của học sinh để đặt tiếp câu hỏi nhưng tránh những câu hỏi vụn vặt, không chất lượng.
Giải thích
Giải thích là một kỹ năng rất quan trọng trong việc đặt câu hỏi cho học sinh nhằm giúp học sinh có những câu trả lời chính xác và hoàn chỉnh nhất. Giáo viên có thể đặt các câu hỏi yêu cầu học sinh đưa thêm thông tin. Với những câu hỏi khó giáo viên phải giải thích rõ ràng cho học sinh dễ hiểu, có thể dùng cách diễn đạt đơn giản,các từ đồng nghĩa để gợi mở cho học sinh.
Liên hệ
Nhiều giáo viên thường chỉ chăm chăm vào những câu hỏi máy móc mà bỏ qua các câu hỏi liên hệ. Nhưng những câu hỏi liên hệ luôn giúp học sinh khắc sâu nội dung học hơn, cũng như đi sâu vào thực tế hơn. Ngoài ra nâng cao chất lượng câu trả lời không chỉ đơn thuần trong kiến thức bài học mà còn phát triển khả năng tư duy cho học sinh. Giáo viên có thể yêu cầu học sinh liên hệ với các kiến thức của môn học khác, hoặc trong thực tiễn hàng ngày.
Tránh tự trả lời câu hỏi của mình
Giáo viên nên tránh đưa ra câu hỏi rồi tự mình trả lời để tăng cường sự tham gia của học sinh. Để học sinh trả lời giúp học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động như suy nghĩ, thảo luận và phát biểu ý kiến. Điều này sẽ thúc đẩy sự tương tác giữa giáo viên - học sinh, học sinh - học sinh. Giáo viên nên tạo ra sự tương tác với học sinh để tiết học không bị đơn điệu, nhàm chán. Nếu học sinh chưa hiểu câu hỏi giáo viên nên yêu cầu học sinh khác nhắc lại câu hỏi của mình.
Tránh nhắc lại câu trả lời của học sinh
Một kỹ năng quan trọng nữa là giáo viên tránh nhắc lại câu trả lời của học sinh mà nên gọi học sinh khác nhắc lại. Để đánh giá câu trả lời ủa học sinh đúng hay sai giáo viên nên chỉ định các em học sinh khác nhận xét và cho ý kiến về câu trả lờ của bạn. Sau đó giáo viên là người tổng hợp khắc sâu kiến thức cho các em. Điều này giúp phát triển kỹ năng thảo luận và nhận xét câu trả lời của nhau, thúc đẩy học sinh tự tìm ra câu trả lời hoàn chỉnh.
Câu hỏi phải ngắn gọn, rõ ràng và độ chính xác cao
Câu hỏi giáo viên đưa ra phải là hệ thống các câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng và có độ chính xác cao. Đồng thời các câu hỏi phải dễ hiểu và phù hợp với trình độ của học sinh và với nội dung kiến thức bài học.
Đối với các câu hỏi yêu cầu học sinh trả lời về những kiến thức mới thì những kiến thức đó phải có mối liên hệ với những kiến thức cũ mà học sinh đã được học hoặc được tiếp thu từ thực tế cuộc sống.
2. Cách tiến hành kỹ thuật đặt câu hỏi
1. Mục đích
- Thúc đẩy khả năng tư duy của người học
- Thách thức các ý tưởng hiện tại
- Thăm dò kiến thức người học, khẳng định vấn đề đã được người học hiểu rõ
- Thu hút người học, tạo ra không khí học tập sống động
2. Các dạng câu hỏi
- Câu hỏi đóng: Nội dung câu trả lời rõ ràng.
Ví dụ: người sáng chế ra động cơ Diezen 4 kỳ là ai?
Bản chất của phương pháp gia công đúc là gì?
- Câu hỏi mở: ý trả lời thể hiện cảm tính, khả năng hiểu và lập luận của người học
Ví dụ: Tại sao động cơ 4 kỳ lại tiết kiệm nhiên liệu hơn động cơ 2 kì?
Đề xuất biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Công nghệ (phần Công nghiệp)?
3. Trình tự vấn đáp
B1: Ra câu hỏi
B2: Chờ vài giây suy nghĩ
B3: Gọi người trả lời
B4: Tìm kiếm sự nhất trí cho câu trả lời đúng
4. Xử lí các câu trả lời
- Trả lời đúng: Khen ngợi
- Trả lời đúng một phần: Khẳng định phần đúng rồi đề nghị người khác bổ sung/ sửa phần không đúng
- Trả lời sai:
+ Ghi nhận đóng góp của người học, không phê bình
+ Đề nghị người khác trả lời
- Không trả lời: Không làm to chuyện, hỏi một người học khác hoặc giảng lại rồi hỏi lại người học đó.
5. Kỹ thuật tác động làm rõ ý trả lời và khích lệ người học
- Khích lệ: “xin cứ tiếp tục…”
- Chi tiết hóa: “Hãy cho tôi biết thêm…”
- Làm rõ: “Ý bạn định nói gì với…”
- Thách thức: “Nhưng nếu điều đó đúng thì điều gì sẽ…”
- Bằng chứng: “Phải, nhưng áp dụng vào đây như thế nào…”
- Ví dụ: “Cho tôi một ví dụ thực tế về…”
----------------------------
Trên đây VnDoc.com vừa gửi tới bạn đọc bài viết Kỹ năng đặt câu hỏi giáo viên nên biết. Mong rằng qua bài viết này bạn đọc có thêm tài liệu bổ ích nhé.
Mời các bạn tham khảo thêm:
