Lý thuyết Ngữ văn 10 bài: Thực hành tiếng Việt trang 59 KNTT

Lý thuyết Ngữ văn lớp 10 bài: Thực hành tiếng Việt trang 59 được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết và bài tập có đáp án đi kèm nằm trong chương trình giảng dạy môn Ngữ văn lớp 10 sách Kết nối tri thức. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây.

1. Biện pháp chêm xen

- Chêm xen là xen một từ, một cụm từ vào câu nhằm giải thích, thêm ý cho câu hoặc hướng tới mục đích tu từ.

- Thường đứng sau dấu gạch nối hoặc trong ngoặc đơn.

- Tác dụng: giúp giải thích, bổ sung thông tin cho câu văn, giúp lời văn lời thơ trở nên giàu ý nghĩa, có tính thẩm mĩ.

- Ví dụ minh họa:

Cô gái như chùm hoa lặng lẽ
Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu.
(Anh vô tình anh chẳng biết điều
Tôi đã đến với anh rồi đấy)

(Anh vô tình anh chẳng biết điều/ Tôi đã đến với anh rồi đấy) là thành phần chêm xen nhằm thêm ý cho hai câu thơ trên đầy đủ nghĩa hơn.

2. Biện pháp liệt kê

- Liệt kê là nêu một chuỗi yếu tố cùng loại nhằm cung cấp thông tin đầy đủ hơn về đối tượng cần nhấn mạnh trong câu, trong đoạn của văn bản hoặc hướng tới mục đích tu từ.

- Thông thường các từ liệt kê cách nhau bằng dấu phẩy hoặc chấm phẩy.

- Tác dụng: giúp cung cấp thông tin, thể hiện cái nhìn, cảm xúc của người viết.

- Ví dụ minh họa:

"Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ chủ tịch, người anh hùng dân tộc vĩ đại, và chính Người làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân và non sông, đất nước ta."

Trong câu văn trên, tác giả đã sử dụng phép liệt kê để nói lên công lao của chủ tịch Hồ Chí Minh đối với đất nước Việt Nam. Các từ dân tộc ta, nhân dân ta, non sông, đất nước ta được liệt kê tăng hiệu quả biểu cảm đồng thời ngắn gọn, súc tích, thu hút người đọc.

3. Bài tập minh họa

Bài tập 1: Chỉ ra và phân tích tác dụng của phép chêm xen trong đoạn thơ sau:

"Cô bên nhà bên (có ai ngờ)
Cũng vào du kích
Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi)"

(Trích Quê hương – Giang Nam)

Hướng dẫn giải:

- Dựa vào nội dung biện pháp chêm xen trong bài học

- Chú ý các dấu hiệu nhận biết

Lời giải chi tiết:

- Các thành phần chêm xen có trong đoạn thơ là:

+ (có ai ngờ)

+ (thương thương quá đi thôi)

- Tác dụng của biện pháp chêm xen trong đoạn thơ của Giang Nam:

+ Thành phần chêm xen (có ai ngờ) bổ sung thêm về thái độ bất ngờ của tác giả trước sự việc cô bé nhà bên mới ngày nào còn là một cô bé con nay đã là một cô du kích.

+ Thành phần chêm xen (thương thương quá đi thôi) là tình cảm trìu mến của tác giả dành cho cô bé nhà bên.

Bài tập 2: Chỉ ra và phân tích tác dụng của phép liệt kê trong đoạn văn sau:

"Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đâu, rễ tía, hai bên nào ông thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai… ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt.(…) Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm (…)."

Hướng dẫn giải:

- Dựa vào nội dung biện pháp liệt kê trong bài học

- Chú ý các dấu hiệu nhận biết

Lời giải chi tiết:

Trong đoạn văn trên, ta thấy được tác giả đã sử dụng phép liệt kê để kể tên hàng loạt các từ có cấu tạo chung, đó là các danh từ như: Bát yến hấp đường phèn, tráp đồi mồi chữ nhật đè mở, trầu vàng, cau đậu, rễ tía, ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà, ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông.

Việc kể tên hàng loạt các đồ vật trên, giúp cho câu văn tạo sự hấp dẫn cho người đọc, người nghe. Hơn hết, với việc liệt kê hàng loạt cho người đọc, người nghe có thể thấy được sự giàu sang, phú quý của tên quan phụ mẫu. Như vậy, cho thấy tác dụng phép liệt kê đối với việc diễn đạt câu.

------------------------------

Như vậy, VnDoc.com đã gửi tới các bạn Lý thuyết Ngữ văn 10 bài: Thực hành tiếng Việt trang 59 KNTT. Ngoài ra, các em học sinh có thể tham khảo môn Hóa 10 Kết nối tri thức, Lý 10 Kết nối tri thức và Toán 10 Kết nối tri thức tập 1, Sinh 10 Kết nối tri thức đầy đủ khác.