Những thành tựu chủ yếu và ý nghĩa lịch sử của cách mạng khoa học - kỹ thuật sau chiến tranh thế giới thứ hai

Lý thuyết Lịch sử lớp 9: Những thành tựu chủ yếu và ý nghĩa lịch sử của cách mạng khoa học - kỹ thuật sau chiến tranh thế giới thứ hai được VnDoc sưu tầm và đăng tải, tổng hợp các câu hỏi lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Lịch sử lớp 9. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây.

Lý thuyết bài: Những thành tựu chủ yếu và ý nghĩa lịch sử của cách mạng khoa học - kỹ thuật sau chiến tranh thế giới thứ hai

I. Những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học – kỹ thuật.

* Nguyên nhân

- Đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng cao của con người.

- Bùng nổ dân số.

- Nguồn tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt.

Cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện nay có đặc điểm là khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp; sự kết hợp chặt chẽ cách mạng khoa học và kỹ thuật tạo ra một sức mạnh tổng hợp; nhịp độ phát triển nhanh chóng, quy mô lớn, đạt thành tựu kỳ diệu

* Thành tựu

+ Khoa học cơ bản: phát minh to lớn về toán học, vật lý, hóa học, sinh học. Tháng 3-1997 cừu Đôly sinh ra bằng phương pháp sinh sản vô tính, tháng 4-2003 “Bản đồ gen người" được giải mã, với thành tựu này, trong tương lai người ta có thể chữa được những bệnh nan y.

+ Công cụ sản xuất: máy tính điện tử, máy tự động và hệ thống máy tự động (thí dụ “máy tính mô phỏng thế giới” ESC -3-2002- có nhiệm vụ nghiên cứu tình trạng khí hậu nóng dần của trái đất, dự báo chính xác về các thảm họa thiên nhiên, nghiên cứu dự án về sinh học)

+ Nguồn năng lượng mới: năng lượng nguyên tử, năng lượng mặt trời, năng lượng gió, thủy triều.

Năng lượng mặt trời

Sản xuất điện từ nguồn năng lượng gió

+ Những vật liệu mới: chất dẻo pô-li-me.

+ Cách mạng xanh trong nông nghiệp: cơ khí hóa, điện khí hóa.. lai tạo giống mới, không sâu bệnh.

+ Có nhiều tiến bộ trong giao thông vận tải, thông tin liên lạc: máy bay siêu âm, tàu hỏa cao tốc, vệ tinh nhân tạo.

+Chinh phục vũ trụ như: phóng thành công vệ tinh nhân tạo (1957); con người bay vào vũ trụ (1961); con người đặt chân lên mặt trăng (1969).

20/07/1969, phi hành gia người Mỹ Neil Armstrong đã đặt chân lên mặt Trăng

II. Ý NGHĨA VÀ TÁC ĐỘNG CỦA CÁCH MẠNG KHOA HỌC – KĨ THUẬT

* Ý nghĩa

- Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật có ý nghĩa vô cùng lớn lao, như một cột mốc lớn chói lọi trong lịch sử tiến hóa văn minh loài người.

- Mang những tiến bộ phi thường, những thành tựu kì diệu.

-Tạo nên những đổi thay to lớn trong cuộc sống.

* Tác động

- Tích cực:

+ Tạo bước phát triển nhảy vọt trong cuộc sống văn minh.

+ Con người không phải lao động tay chân, cuộc sống trở nên tiện nghi hơn.

+ Thúc đẩy kinh tế phát triển. Tạo nên thay đổi lớn về cơ cấu dân cư lao động (giảm lao động trong nông nghiệp và công nghiệp, tăng lao động ngành dịch vụ.

+ Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần.

- Tiêu cực:

+ Chế tạo vũ khí hủy diệt như bom nguyên tử, vũ khí hóa học, chiến tranh nguyên tử.

+ Ô nhiễm môi trường như nhiễm chất phóng xạ. Tài nguyên cạn kiệt

+ Tai nạn giao thông, tai nạn lao động.

+ Bệnh dịch mới.

Câu hỏi thực hành và đáp án bài: Những thành tựu chủ yếu và ý nghĩa lịch sử của cách mạng khoa học - kỹ thuật sau chiến tranh thế giới thứ hai

1/ Cho biết nguồn gốc của cuộc Cách mạng khoa học - kĩ thuật ngày nay?

Trả lời:

Nguồn gốc của cuộc Cách mạng khoa học - kĩ thuật ngày nay là do những đòi hỏi của cuộc sống, của sản xuất nhằm đáp ứng những nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng cao của con người, nhất là trong tình hình bùng nổ dân số thế giới và sự vơi cạn nghiêm trọng các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

2/ Cho đến nay, trong lịch sử loài người đã diễn ra mấy lần cách mạng kĩ thuật?

Trả lời:

Đến nay, trong lịch sử loài người đã diễn ra 2 lần cách mạng kĩ thuật. Đó là:

- Cách mạng kĩ thuật lần thứ nhất hay Cách mạng công nghiệp thế kỉ XVIII

- Cách mạng kĩ thuật lần thứ hai hay Cách mạng khoa học - kĩ thuật thế kỉ XX, bắt đầu từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai và hiện đang diễn ra ngày càng sâu rộng trên thế giới

3/ Em hãy cho biết nội dung chủ yếu của cuộc Cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai?

Trả lời:

Nội dung chủ yếu của cuộc Cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai là:

- Tự động hóa cao độ bằng cách sử dụng rộng rãi máy tính điện tử

- Hiện đại hóa kĩ thuật và sản xuất trên cơ sở những phát minh khoa học mới nhất

- Sử dụng những nguồn năng lượng mới, những vật liệu mới, những công cụ sản xuất mới

- Tấn công vào lòng các đại dương, đi sâu vào lòng đất, nghiên cứu bí mật của sự sống, thám hiểm vũ trụ bao la.

4/ Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai có những đặc điểm gì?

Trả lời:

- Đặc điểm lớn nhất của cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai là khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp

- Mọi phát minh về kĩ thuật đều bắt nguồn từ nghiên cứu khoa học. Khoa học gắn liền với kĩ thuật, khoa học đi trước mở đường cho kĩ thuật. Vì vậy khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp

- Thời gian từ phát minh khoa học đến ứng dụng vào sản xuất ngày càng rút ngắn và hiệu quả ngày càng cao của công tác nghiên cứu khoa học.

5/ Nêu những thành tựu chủ yếu của cuộc Cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai?

Trả lời:

Trải qua nhiều thế kỉ, cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật đã đạt được những tiến bộ phi thường và những thành tựu kì diệu trên tất cả các lĩnh vực:

- Những phát minh to lớn trong lĩnh vực khoa học cơ bản như toán học, vật lí, hóa học và sinh học. Dựa vào những phát minh này, con người đã ứng dụng vào kĩ thuật và sản xuất để phục vụ cuộc sống của mình như phương pháp sinh sản vô tính, " Bản đồ gen người".

- Những phát minh lớn về những dụng cụ sản xuất mới, đặc biệt là máy tính điện tử, máy tự động và hệ thống máy tự động.

- Tìm ra được những nguồn năng lượng mới hết sức phong phú và vô tận như năng lượng nguyên tử, năng lượng Mặt Trời, năng lượng gió, năng lượng thủy triều...

- Sáng chế ra những vật liệu mới như chất pô-li-me (chất dẻo) với độ bền và sức chịu nhiệt cao, được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày của con người cũng như trong các ngành công nghiệp.

- Cuộc "Cách mạng xanh" trong nông nghiệp. Nhờ cuộc "Cách mạng xanh" này, nhiều nước đã có thể khắc phục được nạn thiếu lương thực, đói ăn kéo dài từ bao đời nay.

- Những tiến bộ thần kì trong lĩnh vực giao thông vận tải và thông tin liên lạc như máy bay siêu âm khổng lồ, tàu hỏa tốc độ cao và những phương tiện thông tin liên lạc, phát sóng vô tuyến qua hệ thống vệ tinh nhân tạo.

- Những thành tựu kì diệu trong lĩnh vực chinh phục vũ trụ như phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên của Trái Đất, bay vào vũ trụ và đặt chân lên Mặt Trăng.

6/ Trong thời gian gần đây có thành tựu khoa học - kĩ thuật nào quan trọng đáng chú ý?

Trả lời:

Trong thời gian gần đây thành tựu khoa học - kĩ thuật quan trọng đáng chú ý là:

- Tháng 3 - 1997, các nhà khoa học đã tạo ra được một con cừu bằng phương pháp sinh sản vô tính từ tế bào lấy ở tuyến vũ một con cừu đang có thai. Con cừu này được đặt tên là Đô-li

- Vào tháng 6-2000, Tiến sĩ Cô-lin - Giám đốc sở Nguyên cứu gen nhân loại quốc gia (Mĩ) đã công bố "Bản đồ gen người"

- Tháng 3-2002, người Nhật đã sử dụng cỗ máy tính lớn nhất có tên gọi là "máy tính mô phỏng thế giới" (ESC) có khả năng làm hơn 35 nghìn tỉ phép tính trong một giây.

7/ Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai có gì khác so với cuộc cách mạng công nghiệp ở thế kỉ XIX?

Trả lời:

Những điểm khác biệt giữa Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai với cuộc cách mạng công nghiệp ở thế kỉ XIX là:

- Có nội dung phong phú và phạm vi rộng lớn hơn rất nhiều

- Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp

8/ Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai có ý nghĩa vô cùng to lớn như một cột mốc chói lọi trong lịch sử tiến hóa văn minh của loài người, mang lại những tiến bộ phi thường, những thành tựu kì diệu và những thay đổi to lớn trong cuộc sống của con người.

9/ Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai đã và đang có những tác động như thế nào đối với cuộc sống của con người?

Trả lời:

* Tích cực:

- Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai đã cho phép thực hiện những bước nhảy vọt chưa từng thấy về sản xuất và năng suất lao động, nâng cao mức sống và chất lượng cuộc sống của con người với những hàng hóa mới và tiện nghi sinh hoạt mới.

- Cách mạng khoa học - kĩ thuật đã đưa tới những thay đổi lớn về cơ cấu dân cư lao động với xu hướng tỉ lệ dân cư lao động trong nông nghiệp và công nghiệp giảm dần, tỉ lệ dân cư lao động trong các ngành dịch vụ ngày càng tăng lên, nhất là ở các nước phát triển cao.

- Hình thành một thị trường thế giới với xu thế toàn cầu hóa.

* Hạn chế:

Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật do con người làm chủ nên được sử dụng theo những mục đích khác nhau. Nếu được sử dụng đúng hướng sẽ mang lại nguồn lực và sức mạnh to lớn. Ngược lại, nếu được sử dụng với mục đích trái với lợi ích phát triển của nhân loại có thể dẫn tới những sự tàn phá không lường hết được.

- Đã tạo ra nhiều vũ khí hủy diệt có số lượng lớn mà chỉ cần một phần rất nhỏ trong số đó đã đe dọa sự sống của loài người.

- Tài nguyên ngày càng kiệt quệ, Trái Đất đang kêu cứu.

- Môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng, đe dọa sự sống của loài người.

- Sinh ra nhiều bệnh tật, tai nạn gắn liền với kĩ thuật hiện đại

- Đặt ra nhiều vấn đề xã hội gắn liền với kĩ thuật hiện đại.

Những hậu quả nói trên đang đặt ra cho nhân loại nhiều vấn đề cấp bách:

- Phải bảo vệ tài nguyên - môi trường

- Phải sử dụng thành tựu khoa học - kĩ thuật vào mục đích hòa bình.

10/ Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật hiện nay đã và đang mang lại những hậu quả tiêu cực như thế nào đối với cuộc sống con người?

Trả lời:

Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật hiện nay đã và đang mang lại những hậu quả tiêu cực (chủ yếu do chính con người tạo ra), đó là:

- Chế tạo các loại vũ trí và phương tiện quân sự có sức tàn phá và hủy diệt sự sống.

- Nạn ô nhiễm môi trường (ô nhiễm khí quyển, đại dương, sông hồ.... và tất cả những "bãi rác" trong vũ trụ)

- Việc nhiễm phóng xạ nguyen tử, những tai nạn lao động và tai nạn giao thông, những bệnh dịch mới

- Những đe dọa về đạo đức xã hội và an ninh đối với con người.

Trên đây là bài Những thành tựu chủ yếu và ý nghĩa lịch sử của cách mạng khoa học - kỹ thuật sau chiến tranh thế giới thứ hai được chúng tôi sưu tầm và giới thiệu. Ngoài ra các bạn có thể xem thêm chuyên mục Giải bài tập Lịch sử 9 mà VnDoc đã chuẩn bị để học tốt hơn môn Lịch sử lớp 9 và một số bài Giải bài tập Lịch Sử 9 ngắn nhất, Giải Vở BT Lịch Sử 9. Đồng thời các dạng đề thi học kì 1 lớp 9, đề thi học kì 2 lớp 9 mới nhất cũng sẽ được chúng tôi cập nhật. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo.