Nói quá là gì?
Nói quá là gì? Chúng ta đã làm quen và đã học nhiều biện pháp tu từ quen thuộc như ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, hoán dụ, chơi chữ… Và hôm nay VnDoc sẽ cùng các em tìm hiểu một phép tu từ khác là phép nói quá. Dưới đây là chi tiết mời các em cùng tham khảo nhé
Nói quá là gì? - Văn 8
1. Khái niệm nói quá
Là cách nói phóng đại quy mô, mức độ, tính chất của sự vật, sự việc hay hiện tượng có thật trong thực tế. Cần phân biệt nói quá khác hoàn toàn với cách nói khoác lác là hoàn toàn khác nhau. Nói quá chỉ phóng đại sự việc ở mức độ lớn hơn nhưng vẫn đúng với thực tế còn nói khoác lác là nói sai hoàn toàn với sự thật, sự việc.
Ví dụ:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
Câu ca dao nói về thời tiết 2 mùa hè và mùa đông ở Việt Nam. Đây là cách nói quá nhằm tăng sức biểu cảm cho người đọc. Nếu hiểu theo nghĩa thực thì câu ca dao này được hiểu là đêm tháng năm trời nhanh sáng hơn so với các tháng khác và tháng mười thì trời nhanh tối hơn các tháng mùa hè.
Nói quá còn có các tên gọi khác như cách nói khoa trương, thậm xuân, phóng đại, cường điệu.
2. Tác dụng của nói quá
Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm và thu hút, gây thích thú cho người đọc, người nghe. Nó có tác dụng tích cực để mô tả sự việc, sự vật hay hiện tượng có thật.
Tuy nhiên tùy vào hoàn cảnh, tình huống và đối tượng mà chúng ta nên sử dụng biện pháp nói quá thích hợp để tránh gây hiểu lầm không mong muốn.
3. Điểm khác nhau giữa nói quá và nói khoác
Điểm giống nhau: Đều phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, hiện tượng.
Điểm khác nhau: Khác nhau ở mục đích
Nói quá: có tác dụng nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm và sự việc được nói là có thật Nói khoác: Nhằm làm cho người nghe tin vào những điều không có thật, đây là những hành động có tác động tiêu cực.
4. Bài tập ví dụ biện pháp nói quá
Bài tập 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau
a) Bàn tay ta làm nên tất cả – Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
b) Anh cứ yên tâm đi, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận chân trời.
c) Cái cụ bá thét ra ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước
Đáp án:
Câu a) Biện pháp nói quá là cụm từ “sỏi đá cũng thành cơm” có ý nghĩa là niềm tin vào bàn tay lao động, chỉ cần có sức khỏe, ý chí và niềm tin vào chính mình thì mọi việc đều có thể thành công.
Câu b) Cụm từ “đi lên đến tận trời được” sử dụng biện pháp tu từ nói quá. Ý nghĩa là vết thương này chẳn có nghĩa lý gì.
Câu c) Cụm từ mô tả phép nói quá là “thét ra lửa” có nghĩa là nói những người có uy quyền, địa vị trong xã hội.
Bài tập 2 trang 102 SGK ngữ văn lớp 8: Điền các thành ngữ vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ.
Đáp án:
a) Ở nơi chó ăn đá gà ăn sỏi thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, nuôi gà.
b) Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai cũng bầm gan tím ruột.
c) Cô Nam tính tình xởi lởi, ruột để ngoài da.
d) Lời khen của cô giáo làm cho nó nở từng khúc ruột.
e) Bọn giặc hoảng hồn vắt chân lên cổ mà chạy.
Bài tập 3: Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.
Đáp án:
Đầu tiên mình sẽ giải thích ý nghĩa các thành ngữ này để các bạn hiểu rõ hơn và dễ dàng đặt được nhiều câu cho từng thành ngữ trên.
Nghiêng nước nghiêng thành: Miêu tả vẻ đẹp khó ai sánh bằng của người phụ nữ. Như trong truyện Kiều của Nguyễn Du ta bắt gặp được thành ngữ này qua đoạn thơ.
Làn thu thuỷ nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành hoạ hai.
Dời non lấp biển: Ý muốn nói đến người có sức mạnh phi thường, ý chí lớn lao.
Lấp biển vá trời: Sức mạnh và ý chí vĩ đại, phi thường.
Mình đồng da sắt: Ý nói đến thân thể như sắt, như đồng có thể chịu được mọi hiểm nguy.
Nghĩ nát óc: Khi gặp một vấn đề nan giải phải suy nghĩ nhiều quá mức.
Cách đặt câu theo từng thành ngữ mà đề bài cho như sau:
Điêu Thuyền mang vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành
Điêu Thuyền là một trong tứ đại mỹ nhân của Trung Hoa thời xưa, 3 người còn lại gồm Tây Thi, Vương Chiêu Quân và Dương Quý phi.
Thanh niên tuổi 17 là độ tuổi có sức dời non lấp biển.
Nếu có niềm tin vào bản thân thì lấp biển vá trời bạn vẫn làm được.
Thánh gióng trong truyền thuyết là người mình đồng da sắt.
Bài toán này khó quá, mình nghĩ nát óc vẫn không giải được.
Như vậy VnDoc giúp cho các em hiểu Nói quá là gì?. Thông qua tài liệu trên các em hiểu thêm tác dụng của biện pháp nói quá và các ví dụ về biện pháp tu từ này. Chúc các em học tốt và nhớ thường xuyên tương tác với VnDoc.com để nhận thêm nhiều tài liệu hay và miễn phí nhé
............................................
Ngoài Nói quá là gì?. Mời các bạn học sinh còn có thể tham khảo các đề thi học kì 1 lớp 8, đề thi học kì 2 lớp 8 các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Địa, Sinh mà chúng tôi đã sưu tầm và chọn lọc. Với tài liệu lớp 8 sẽ giúp các bạn ôn tập tốt hơn. Chúc các bạn học tập tốt
