Phân tích tác phẩm Đô-Xtôi-Ép-Xki

VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh lớp 12 tài liệu Phân tích tác phẩm Đô-Xtôi-Ép-Xki, nội dung tài liệu được cập nhật chi tiết sẽ giúp các bạn học sinh học tốt hơn môn Ngữ văn. Mời thầy cô cùng các bạn học sinh tham khảo.

1. Audio Phân tích tác phẩm Đô-Xtôi-Ép-Xki

2. Video Phân tích tác phẩm Đô-Xtôi-Ép-Xki

3. Học tốt Ngữ văn 12: Phân tích tác phẩm Đô-Xtôi-Ép-Xki mẫu 1

Xtê-phan Xvai-gơ là một nhà văn người Áo, ngoài tác phẩm văn học, ông còn viết những phác thảo chân dung các nhà văn bậc thầy của thế giới. Nhờ sự giới thiệu của ông mà những chân dung và phong cách của các nhà văn này đến với người đọc một cách rõ ràng, gần gũi và thấu đáo. Bức chân dung Đô-xtôi-ép-xki được ông phác thảo, đã cho chúng ta hiểu rõ thêm số phận một nhà văn khốn khổ nhưng cũng đầy vinh quang của nước Nga.

Đô-xtôi-ép-xki là một nghệ sĩ lớn, một nhà tâm lí thiên tài, một nhà nhân văn sâu sắc. Đô-xtôi-ép-xki đã để lại những tác phẩm được coi là di sản văn hoá nhân loại. Câu nói nổi tiếng của ông: "Cái đẹp cứu rỗi thế giới", đã khẳng định giá trị của nghệ thuật trên con đường nhân đạo hoá đời sống con người.

Bài viết của Xvai-gơ đã phác hoạ khá rõ nét chân dung Đô-xtôi-ép-xki và những chấn động lớn lao mà ông đã đem đến cho thời đại mình: Tiếng sấm của sự nổi dậy rền vang.

Cuộc sống vật chất cùng quẫn

Phần mở đầu bài viết, Xvai-gơ đã miêu tả cuộc sống cùng quẫn vì đói nghèo của Đô-xtôi-ép-xki ở nước ngoài. Đô-xtôi-ép-xki từng bị Nga hoàng kết án tử hình vì những tư tưởng tự do, dân chủ và sau đó buộc phải sống lưu vong. Đó là một cuộc sống leo lét, cô đơn, đầy tủi nhục. Một cuộc sống vô danh, không ai biết, không ai trò chuyện: "Không một nhà văn Đức, Pháp hoặc I-ta-li-a nào nhớ lại là đã gặp ông, đã nói với ông". Một cuộc sống tuyệt vọng vì thiếu thốn: Ngày lại ngày chờ đợi ở ngân hàng cái tờ séc một trăm rúp; ông đã là người khách chuyên cần của hiệu cầm đồ. Một cuộc sống luôn bị chế nhạo, giễu cợt: Các nhân viên ngân hàng ra mặt chế nhạo lão điên nghèo và sự chờ đợi vĩnh viễn của lão. Một cuộc sống đầy tủi nhục vì phải cúi mình, nhịn nhục, xin xỏ, kêu van, than thở: tiếng kêu tuyệt vọng xé ruột. Một cuộc sống luôn trong tình thế bất trắc: ốm đau, vợ con nheo nhóc, hết tiền,... Những thiếu thốn đã uốn còng lưng ông; những quả chùy của bệnh tật càng giáng thường xuyên hơn xuống não cân ông: nhiều ngày dài ông nằm trong một sự đờ đẫn hoàn toàn...

Đúng là kiếp sống của kẻ bị đoạ đày ở những xứ sở xa lạ, giữa giống người chấy rận. Chỉ bằng một vài nét phác hoạ, Xvai-gơ đã diễn tả được cuộc sống cùng quẫn của Đô-xtôi-ép-xki giữa một thế giới châu Âu xa lạ, ngạt thở như trong một nhà ngục.

Những thành công đầy vinh quang

Sau tất cả những đớn đau, khốn khổ và tuyệt vọng, Đô-xtôi-ép-xki đã đạt được tột đỉnh của vinh quang.

Cội nguồn của sự vinh quang ấy, đầu tiên là vì tình yêu Tổ quốc. Như Xvai-gơ khẳng định: trái tim ông chỉ đập vì nước Nga, nhờ có lao động mà ông sống trong Tổ quốc mình. Ông luôn mong mỏi cố ngày trở về. Nước Nga, đó là tiếng gọi vĩnh cửu của niềm tuyệt vọng của ông.

Tiếp đến là một nỗ lực lao động không cùng trong nỗi thống khổ: Suốt đêm ông làm việc trong khi ở phòng bên vợ ông rên rỉ trong những cơn đau đẻ. Cơn động kinh chộp họng ông; chủ nhà không được trả tiền để dọa gọi cảnh sát,... Nhưng lao động đối với ông là sự giải thoát, giải thoát khỏi những dằn vặt về vật chất, giải thoát khỏi số phận lưu đày, là con đường quay về Tổ quốc, dù trước đây chính vì tác phẩm và những tư tưởng tự do của mình mà ông bị kết án và doạ đày ở nơi xa lạ như thế này. Lao động đã đem lại cho ông niềm vui sướng, mê say: Đó là rượu ngọt làm ông ngây ngất, là niềm hoan lạc lớn lao nhất của ông.

Kết quả của sức lao động kiên trì và mãnh liệt ấy, là một khối lượng tác phẩm văn học lớn, mà theo đánh giá của Xvai-gơ, là những tác phẩm đồ sộ của thế kỉ XIX. Đó là những tác phẩm như: Tội ác và trừng phạt, Thằng ngốc, Lũ người quỷ ám, Con bạc, Nhật kí của một nhà văn, Anh em nhà Ka-ra-ma-dốp,... mà trong đó Anh em nhà Ka-ra-ma-dốp là cuốn sách nghệ thuật hoàn hảo nhất.

Đô-xtôi-ép-xki đã được trở về nước Nga năm ông năm mươi hai tuổi. Cuối cùng, sự nghiệp và giá trị của các tác phẩm Đô-xtôi-ép-xki đã được toàn nước Nga công nhận: các sách của ông đã biện hộ cho sự nghiệp của ông; Tuốc-ghê-nhép, Tôn-xtôi (những nhà văn lớn của nước Nga) bị lu mờ. Nước Nga chỉ còn đổ dồn mắt vào ông. Ông đã vươn lên ánh sáng rực rỡ của niềm vinh quang đời dời.

Thắng lợi của ông rực sáng như những tia chớp. Sự đón nhận ông ở nước Nga mới nồng nhiệt làm sao. Trong buổi lễ nhân dịp một trăm năm ngày sinh Pu-skin, Đô-xtôi-ép-xki đã phát biểu những lời như sấm sét, báo trước sứ mệnh thiêng liêng của sự tổng hoà giải của nước Nga. Những lời tiên đoán ấy được đám đông đón nhận nồng nhiệt, hứng khởi và kích động: đám đông quỳ xuống; căn phòng rung lên sự bùng nổ hoan hỉ; các bà hôn bàn tay ông, một sinh viên ngất xỉu dưới chân ông; tất cả những diễn giả khác từ chối không nói nữa.

Để nói về niềm vinh quang của Đô-xtôi-ép-xki khi được nước Nga đón nhận, Xvai-gơ sử dụng một loạt các điển tích tôn giáo, nhằm thiêng liêng hoá sứ mệnh và niềm vinh quang của Đô-xtôi-ép-xki: Đức Chúa Trời quay nhìn về phía Giốp (một người chịu nhiều bất hạnh nhưng cuối cùng đã được Chúa ban phúc lành); Đức Chúa Trời ném cho ông một tia chớp, soi sáng một cỗ xe rực lửa để đưa các tông đồ (người giúp việc của Chúa) vào cõi vĩnh hằng; vòng hào quang chói lọi bao quanh cái đầu của người bị hành khổ này. Hình ảnh hạt đã gieo xuống, mùa gặt là vô tận. Thậm chí, buổi nói chuyện của Đô-xtôi-ép-xki cũng hệt như buổi thuyết giáo của một nhà truyền giáo vĩ đại: Trong niềm ngất ngây của quỷ dữ, ông vung lời như sấm sét; Như bị hạ gục, đám đông quỳ xuống,...

Niềm vinh quang mà Đô-xtôi-ép-xki được đón nhận chính là vì các tác phẩm của ông đã tạo hình được thế giới tinh thần của chúng ta - con người.

Đám tang Đô-xtôi-ép-xki và sự đoàn kết dân tộc

Giây phút Đô-xtôi-ép-xki được chào đón và ngưỡng mộ cũng qua đi rất nhanh bởi ông đã nhanh chóng đi về nơi vĩnh hằng. Điểu đó đã được Xvai-gơ gọi một cách trang trọng, đầy hình ảnh: một phút ánh sáng rực rỡ để chứng tỏ rằng sứ mệnh đã hoàn thành, tác phẩm đã thắng lợi; rồi khi quả dã được cứu thoát, vỏ khô rụng xuống.

Khắp nước Nga, người người đều tiếc thương ông: Một cơn run rẩy lay động toàn nước Nga; một phút đau đớn câm lặng, từ các thành phố xa xôi nhất, các đoàn đại biểu kéo đến để viếng ông; một làn sóng yêu thương cuồng nhiệt dâng lên từ mọi nơi của thành phố ngàn tháp chuông. Mọi người lấy đi hết các bông hoa trong tang lễ ông để làm kỉ niệm.

Đám tang của Đô-xtôi-ép-xki được tiến hành trọng thể. Chính tại đám tang, trong một tiếng đồng hổ, giấc mơ thiêng liêng của Đô-xtôi-ép-xki đã được thực hiện: sự đoàn kết của tất cả những người Nga. Đi sau quan tài ông là đủ mọi tầng lớp: các vương tôn trẻ, các giáp trưởng, công nhân, sinh viên, sĩ quan, người hầu và người hành khất. Dù theo đảng phái, tôn giáo, chính kiến gì đi nữa, nhưng họ đều gắn kết với nhau trong sự yêu thương và cảm phục con người đã suốt đời vì nước Nga, đã vẽ nên bộ mặt tinh thần Nga, đã đề cao tư tưởng tự do, dân chủ và đoàn kết, với mong muốn nước Nga của thế kỉ XIX thoát khỏi đói nghèo, bần cùng và lạc hậu. Đây chính là sự hoà giải của cả đất nước, dù trong chốc lát.

Chính vì vậy mà sau đám tang Đô-xtôi-ép-xki, cách mạng đã nổ ra: chế độ phong kiến đến lúc phải xoá bỏ. Tiếng sấm của sự nổi dậy rền vang: Nga hoàng bị ám sát. Cơn dông bão của cách mạng Nga đang đến. Phải chăng, tư tưởng tự do, dân chủ và đoàn kết của Đô-xtôi-ép-xki cũng góp phần vào cuộc cách mạng ấy?

Một loạt hình ảnh: tiếng sấm rền vang, những tia chớp báo thù rạch dọc ngang khắp đất nước, cơn dông bão dữ dội,... đã khắc hoạ một cách trọn vẹn và ấn tượng những chấn động lớn lao mà Đô-xtôi-ép-xki đã đem lại cho thời đại mình.

Qua bài viết của Xvai-gơ, chúng ta hiểu được thế nào là một nhà văn vĩ đại. Đó là con người mà cuộc sống có thể khổ đau đến cùng cực, nhưng trái tim vẫn luôn đập vì Tổ quốc mình, vì số phận con người, và có những tác phẩm nghệ thuật có khả năng đoàn kết, tập hợp được mọi người dù chính kiến và tư tưởng có khác nhau, thậm chí mâu thuẫn. Có nghĩa là, tác phẩm và tư tưởng của nhà văn đó phải đụng chạm được đến những vấn để của con người, của nhân loại, những vấn đề chung mà ai cũng có thể đồng cảm và chia sẻ.

4. Phân tích tác phẩm Đô-Xtôi-Ép-Xki mẫu 2

Xtê-phan Xvai-gơ nhà văn người Áo gốc Do Thái nổi tiếng với các tác phẩm tiểu luận và chân dung văn học, các tác phẩm này của ông được biết tới rộng rãi ở Châu u và cả trên thế giới. Một trong những chân dung văn học tiêu biểu mà ông đã viết đó là Đô-xtôi-ép-xki - nhà tiểu thuyết thiên tài của nước Nga. Đoạn trích về chân dung văn học "Đô-xtôi-ép-xki" được trích trong cuốn "Ba bậc thầy: Đô-xtôi-ép-xki, Ban-dắc, Đích-ken", là một đoạn trích sống động về cuộc đời và số phận nghiệt ngã của Đô-xtôi-ép-xki.

"Trái tim ông chỉ đập vì nước Nga còn thân thể ông sống leo lét trong một thế giới đối với ông là xa lạ", Đô-xtôi-ép-xki mang trong mình những tư tưởng tự do, dân chủ chính vì thế đã bị Nga Hoàng kết án tử hình và buộc phải lưu đày đi nơi khác. Phải sống lưu vong ở những nơi xa lạ đó là quãng đời cùng quẫn, đói nghèo khốn khổ của Đô-xtôi-ép-xki. Ở nước Nga ông là một thiên tài về tâm lí và văn học, là một nghệ sĩ lớn thế nhưng khi sống trên đất Châu u người ta chẳng biết ông là ai, ông bị coi thường, hắt hủi, cô độc và đầy tủi nhục. Sống trong thiếu thốn, nghèo đói và khổ sở nhưng ông còn phải "đứng chờ ngày lại ngày" ở ngân hàng vì tờ séc, "quỳ gối trước những người xa lạ và thấp hèn", bị người ta chế nhạo "lão điên nghèo và sự chờ đợi vĩnh viễn". Đô-xtôi-ép-xki làm bạn với hiệu cầm đồ và đến cái quần đùi cũng phải mang đi cầm cố, cuộc sống của ông càng thêm tuyệt vọng khi vợ sinh con, ốm đau bệnh tật triền miên, những mối nợ chồng chất lên nhau, thật khó để nghĩ đó là một cuộc sống, hẳn đó là sự đày đọa đau khổ đến tột cùng. Thế nhưng cũng trong chính hoàn cảnh khốn cùng đó mà ta thấy được tinh thần lao động vì nghệ thuật đáng khâm phục của ông, lao động là sự giải thoát cho ông và nhờ nó để ông được sống với Tổ quốc mình "đó là rượu ngọt làm ông ngây ngất", "là niềm hoan lạc lớn lao nhất của ông". Bệnh tật có thể dằn vặt ông nhưng ngay khi sức khỏe trở lại ông lại lê tới phòng làm việc, ông yêu nước Nga, sự nghiệp của ông là vì cống hiến cho Tổ quốc, luôn hướng về nước Nga như là kim chỉ nam cho mọi hành động và suy nghĩ của ông.

Và cuối cùng vào thời điểm tuyệt vọng nhất ông đã được cứu vớt - được quyền trở về Tổ quốc mình, ngay thời khắc đó các sách của ông là minh chứng, biện hộ cho sự nghiệp của ông: "Tội ác và trừng phạt", "Thằng ngốc", "Lũ người quỷ ám", "Con bạc",... những tác phẩm của ông đã khiến nước Nga quên đi Tuốc-ghê-nhép hay Tôn-Xtôi, "Nhật kí của một nhà văn" biến ông trở thành sứ giả của đất nước mình. Sự trở về của Đô-xtôi-ép-xki mang theo một thành công vang dội, vào năm 52 tuổi, cuối cùng thì sự nghiệp và các tác phẩm của ông đã được nước Nga công nhận và đón chào, trong phút chốc ông vươn lên rực sáng, sống trong vinh quang tự hào. Sự thành công của ông được miêu tả cụ thể bằng việc so sánh với tên tuổi của những nhà văn lớn cũng như các tác phẩm giá trị lớn mà ông công hiến cho dân tộc mình. Tác giả gắn thành công của Đô-xtôi-ép-xki với sự kiện một trăm năm ngày sinh Pu-skin khi ông được đọc diễn văn tưởng niệm, tác giả đã dùng các hình ảnh so sánh gây ấn tượng mạnh và giọng văn đầy hứng khởi nói về ông "Trong niềm ngây ngất của quỷ dữ...một vòng hào quang chói lọi bao quanh cái đầu của người bị hành khổ này". Đáng tiếc thay ông chỉ được hưởng thụ trong chốc lát rồi phải từ giã tất cả đi vào cõi vĩnh hằng, số phận của ông đã được quyết định, khi đã hoàn thành sứ mệnh cao cả ông phải rời đi. Sự ra đi của Đô-xtôi-ép-xki có ý nghĩa lớn lao đối với thực tiễn đoàn kết dân tộc của nước Nga, nhà văn Xvai-gơ đã miêu tả bằng những chi tiết, hình ảnh sống động "Một cơn run rẩy lay động toàn nước Nga...Ai ai cũng muốn nhìn thấy người quá cố mà họ đã lãng quên suốt cả cuộc đời". Có thể nói, sự nghiệp và cuộc đời của Đô-xtôi-ép-xki đã có sức cảm hóa và lay chuyển lòng người, thay đổi lịch sử "Dưới một rừng cờ và cờ hiệu phấp phới trước gió...tất cả các đảng phái đoàn kết lại trong một lời nguyền yêu thương và cảm phục". Đô-xtôi-ép-xki đã mang lại cho đất nước sự hòa giải, kiếm chế được sự cuồng nhiệt của các mâu thuẫn thời đại ông, cách mạng Nga nổ ra cũng chính là lời chào biết ơn gửi tới Đô-xtôi-ép-xki.

Qua đoạn trích "Đô-xtôi-ép-xki" nhà văn Xvai-gơ đã cho người đọc hiểu được như thế nào là một nhà văn vĩ đại, Đô-xtôi-ép-xki là một nhà văn vĩ đại và nhà văn ấy có một tình yêu Tổ quốc, dân tộc thiêng liêng, đấu tranh với hoàn cảnh để cống hiến hết mình cho văn chương nghệ thuật. Tài năng nghệ thuật và giá trị tác phẩm của Đô-xtôi-ép-xki trở thành những giá trị to lớn, trường tồn đối với nhân loại, đặc biệt với nước Nga Đô-xtôi-ép-xki là người đã lay chuyển cả thời cuộc.

Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết dưới đây của chúng tôi:

• Soạn bài lớp 12: Đô-xtôi-ép-xki
• Soạn bài lớp 12: Mấy ý nghĩ về thơ
• Giải bài tập Ngữ văn lớp 12: Đô-xtôi-ép-xki
• Phân tích và cảm nhận về chân dung Đô-Xtôi-Ép-Xki

---------------------------------------------

Trên đây VnDoc.com đã giới thiệu tới bạn đọc tài liệu: Phân tích tác phẩm Đô-Xtôi-Ép-Xki. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu đề thi học kì 1 lớp 12, Thi thpt Quốc gia môn Toán, Thi thpt Quốc gia môn Văn, đề thi học kì 2 lớp 12, Thi thpt Quốc gia môn Lịch sử mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.