Bài tập xác định trạng ngữ

VnDoc xin giới thiệu bài Bài tập xác định trạng ngữ được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Tiếng Việt 4. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

1. Thế nào là trạng ngữ trong câu?

Trạng ngữ là một thành phần phụ trong câu đảm nhiệm vai trò bổ sung xác định thời gian, địa điểm, nơi chốn, mục đích nguyên nhân… của sự vật, sự việc, hiện tượng được nhắc đến trong câu. Vậy nên, trạng ngữ thường là các từ chỉ địa điểm, nơi chốn, thời gian, phương tiện, cách thức nhằm bổ nghĩa cho cụm chủ vị trung tâm trong câu.

Trạng ngữ có thể là một từ, một ngữ hoặc một cụm chủ vị. Trạng ngữ thường đứng ở đầu câu. Khi đứng ở đầu câu thì được ngăn cách bằng dấu phẩy. Có khi trạng ngữ đứng ở giữa câu hoặc cuối câu. Ở vị trí cuối câu, trạng ngữ thường có từ nối.

Giữa trạng ngữ và thành phần chính của câu thường được ngăn cách bằng dấu phẩy (khi viết) và ngắt quãng (khi nói).

Cách nhận biết trạng ngữ : Để xác định đúng trạng ngữ chúng ta sẽ trả lời cho các câu hỏi Ở đâu? Khi nào? Bằng cái gì? Để làm gì?. Đồng thời trạng ngữ thường đứng ở vị trí đầu câu sẽ được ngăn cách qua dấu phẩy, và có thêm từ nối nếu ở giữa câu.

Ví dụ: Ngày mai, lớp tôi đi du lịch. Ngày mai (trạng ngữ) trả lời cho câu hỏi khi nào?

2. Phân loại trạng ngữ

- Trạng ngữ chỉ thời gian cho câu.

Trạng ngữ chỉ thời gian dùng để xác định thời gian diễn ra sự việc nêu ở trong câu. Trạng ngữ chỉ thời gian trả lời cho các câu hỏi Bao giờ?, Khi nào?, Mấy giờ?.

VD: Buổi sáng hôm ấy, mùa đông đột nhiên đến, không báo cho biết trước.

- Trạng ngữ chỉ nơi chốn cho câu.

Trạng ngữ chỉ nơi chốn để làm rõ nơi chốn diễn ra sự việc nêu trong câu. Trạng ngữ chỉ nơi chốn trả lời cho câu hỏi Ở đâu?.

VD: Trên bờ, tiếng trống càng thúc dữ dội.

- Trạng ngữ chỉ nguyên nhân cho câu.

Trạng ngữ chỉ nguyên nhân để giải thích nguyên nhân của sự việc hoặc tình trạng nêu trong câu. Trạng ngữ chỉ nguyên nhân trả lời các câu hỏi Vì sao?, Nhờ đâu?, Tại đâu?.

VD: Nhờ học giỏi, Nam được cô giáo khen.

- Trạng ngữ chỉ mục đích cho câu.

Trạng ngữ chỉ mục đích nói lên mục đích tiến hành sự việc nêu trong câu. Trạng ngữ chỉ mục đích trả lời cho các câu hỏi Để làm gì?, Nhằm mục đích gì?, Vì cái gì?.

VD: Nhằm giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh, các trường đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực.

- Trạng ngữ chỉ phương tiện cho câu.

Trạng ngữ chỉ phương tiện thường mở đầu bằng các từ bằng, với, và trả lời cho các câu hỏi Bằng cái gì?, Với cái gì?.

VD : Bằng một giọng thân tình, thầy khuyên chúng em cố gắng học cho tốt.

Trạng ngữ cũng có thể là một từ, một cụm từ hoặc có thể là cụm chủ vị.

3. Bài tập xác định trạng ngữ trong câu

Câu 1 (trang 141 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2): Tìm trạng ngữ chỉ nguyên nhân trong những câu đã cho (SGK TV4 tập 2 trang 141).

Trả lời:

Em xác định những trạng ngữ sau:

a) Chỉ ba tháng sau, nhờ siêng năng cần cù, cậu vượt lên đầu lớp.

b) Vì rét, những cây lan trong chậu sắt lại.

c) Tại Hoa mà tổ không khen được.

Câu 2 (trang 141 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2): Điền các từ "nhờ, vì" hoặc "tại vì" vào chỗ trống (SGK TV4 tập 2 trang 141).

Trả lời:

Em chọn và điền vào chỗ trống như sau:

a) - Nhờ học giỏi, Nam được cô giáo khen. - Vì học giỏi, Nam được cô giáo khen.

b) - Nhờ bác lao công, sân trường lúc nào cũng sạch sẽ.

c) Tại vì mải chơi, Tuấn không làm bài tập.

Câu 3 (trang 141 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2): Đặt một câu có trạng ngữ chỉ nguyên nhân.

Trả lời:

Em có thể đặt như sau:

- Nhờ phát biểu thường xuyên trước lớp mà Hòa ăn nói mạch lạc trôi chảy.

4. Một số bài tập luyện tập

Câu 1. Tìm trạng ngữ có trong câu sau:

– Mấy hôm trước, trời mây xám xịt, mưa ngâu rả rích, đường lầy lội.

– Trong các thửa ruộng, hàng lúa xanh tươi rập rờn theo chiều gió.

– Xa xa, đám lúa giống mới đã ngả màu vàng.

– Một mùa xuân tươi đẹp lại về. Từ những cành cây khẳng khiu, xám xịt, những mầm non xanh mởn đã nhú lên.

-Quyển sách em mới mua rất hay.

-Bạn Việt lớp em luôn học hành chăm chỉ.

-Mấy chiếc bút mới mua đều hỏng ngòi.

-Mùa này, bãi ngô của hợp tác xã quê em rất xanh tốt. Mới dạo nào, những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây cao lớn. Quanh thân cây, những lá ngô rộng dài trổ ra mạnh mẽ, nõn nà. Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên.

Câu 2. Tìm trạng ngữ trong các câu sau và cho biết tên các loại trạng ngữ:

a) Thỉnh thoảng, tôi lại về thăm Ngoại.

b) Trước cổng trường, từng tốp các em nhỏ tíu tít ra về.

c) Cô bé dậy thật sớm thổi giúp mẹ nồi cơm vì muốn mẹ đỡ vất vả.

d) Để xứng đáng là cháu ngoan Bác Hồ, chúng ta phải học tập và rèn luyện thật tốt.

e) Với giọng nói từ tốn, bà kể em nghe về tuổi thơ của bà.

Hướng dẫn:

Kết quả trạng ngữ được gạch chân như sau:

a) Thỉnh thoảng, tôi lại về thăm Ngoại.

b) Trước cổng trường, từng tốp các em nhỏ tíu tít ra về.

c) Cô bé dậy thật sớm thổi giúp mẹ nồi cơm vì muốn mẹ đỡ vất vả.

d) Để xứng đáng là cháu ngoan Bác Hồ, chúng ta phải học tập và rèn luyện thật tốt.

e) Với giọng nói từ tốn, bà kể em nghe về tuổi thơ của bà.

Câu 3. Gạch chân bộ phận trạng ngữ trong các câu sau và cho biết trạng ngữ đó bổ sung ý nghĩa gì cho câu.

a) Khi phương đông vừa vấn bụi hồng con họa mi ấy lại hót vang lừng.

b) Để làm ra buồng ra nải, cây mẹ phải đua hoa chúc xuôi sang một phía.

c) Bằng một giọng thân tình, thầy khuyên chúng em cố gắng học bài, làm bài đầy đủ.

d) Nhờ tinh thần ham học hỏi, I- ren trở thành một nhà khoa học nổi tiếng.

đ) Vì rét, những cây lan trong chậu sắt lại

e) Bên bờ biển, anh họa sĩ vừa vẽ tranh vừa nghe nhạc.

g) Anh đã làm nên bao điều kì lạ, với mẫu bút chì.

h) Trên đường ta về lại thủ đô

Cờ đỏ bay quanh tóc bạc Bác Hồ.

i) Vào một đêm cuối xuân 1947, khoảng hai giờ sáng,trên đường đi công tác, Bác Hồ đến nghỉ chân ở một nhà bên đường.

k) Hoa lá, quả chín, những vạt nấm ẩm ướt và con suối chảy thầm dưới đất đua nhau tỏa mùi thơm.

l) Sống trên cái đất mà ngày xưa, dưới sông cá sấu cản trước mũi thuyền, trên cạn hổ rình xem hát, con người/ phải thông minh và giàu nghị lực lắm.

---------------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Bài tập xác định trạng ngữ. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết Tiếng Việt 4, Tập làm văn lớp 4, Giải vở bài tập Tiếng Việt 4, Luyện từ và câu lớp 4, Đề kiểm tra cuối tuần Tiếng Việt 4, Tập đọc lớp 4.