Đề 5: Cảm nhận về chi tiết dòng nước mắt của Mị và A Phủ
Đề bài: Trong "Vợ chồng A Phủ", tác giả viết:
“…, Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại. Nhìn thấy tình cảnh như thế, Mị chợt nhớ lại đêm năm trước A Sử trói Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ không biết lau đi được…”
(Trích “Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài, SGK ngữ văn 12, tập 2)
Cảm nhận của anh/ chị về chi tiết dòng nước mắt của Mị và A Phủ trong đoạn văn để làm nổi bật bi kịch của người nông dân miền núi cao Tây Bắc trước Cách mạng tháng tám.
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ
a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận:
Có đầy đủ mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài giới thiệu được tác giả, tác phẩm. Thân bài triển khai được các luận điểm làm rõ được nhận định. Kết bài khái quát được nội dung nghị luận.
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận:
Cảm nhận của anh/ chị về chi tiết dòng nước mắt của Mị và A Phủ trong đoạn văn sau để làm nổi bật bi kịch của người nông dân miền núi cao Tây Bắc trước Cách mạng tháng tám.
c. Triển khai vấn đề:
1. Giới thiệu
- Tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác
- Tác phẩm đã phơi bày hiện thực cuộc sống đầy bi kịch của người nông dân miền núi cao Tây Bắc trước Cách mạng tháng tám dưới ách thống trị của cường quyền và thần quyền
2. Cảm nhận chi tiết:
* Sự xuất hiện của chi tiết: nằm ở cuối phần một của câu truyện trong một cuộc gặp gỡ đặc biệt giữa hai con người A Phủ và Mị: Một người là dâu gạt nợ và người kia là kẻ ở trừ nợ. Khi người con dâu gạt nợ vì lạnh lẽo, cô đơn phải trở dậy thổi lửa hơ tay, còn kẻ ở trừ nợ kia bị trói đứng đã mấy ngày vì để mất một con bò của nhà thống lý
* Ý nghĩa: Dòng nước mắt trong hiện tại của A Phủ và trong quá khứ của Mị đã phản ánh bi kịch cuộc sống của họ
- Dòng nước mắt của A Phủ là hiện thân cho sự đau đớn và tuyệt vọng của một chàng trai vốn khỏe mạnh, giàu sức sống, yêu tự do bị đẩy đến đường cùng:
- Lai lịch, phẩm chất tốt đẹp
- Vì đánh con quan nên bị biến thành kẻ ở trừ nợ, mất tự do
- Để mất bò nhà quan nên bị trói đứng, bị đánh đập, bỏ đói, đang cận kề cái chết
⇒ Đằng sau dòng nước mắt kia là khao khát mãnh liệt về sự sống và tự do của con người khốn khổ
- Dòng nước mắt trong quá khứ của Mị là hiện thân cho nỗi đau đớn về thể xác và nỗi tủi cực về tinh thần mà Mị phải gánh chịu:
- Lai lịch và những phẩm chất tốt đẹp
- Bị biến thành dâu gạt nợ: bị bóc lột sức lao động, bị áp chế về tinh thần, tê liệt sự phản kháng
- Đêm tình mùa xuân mị hồi sinh sức sống, muốn đi chơi liền bị A Sử bắt trói đứng bằng một thúng sợi đay…
⇒ Dòng nước mắt thức tỉnh của con người sau bao năm chai lì câm nín
3. Đánh giá
- Là chi tiết tiêu biểu bộc lộ tài năng nghệ thuật và sự thấu hiểu nhân vật của nhà văn Tô Hoài
- Để lại ám ảnh cho người đọc về bi kịch của người nông dân miền núi cao Tây Bắc trước Cách mạng; Tố cáo đanh thép tội ác của bọn thống trị; Giúp người đọc thấu hiểu khao khát sự sống và tự do của người dân nơi đây cũng như tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Tô Hoài…
