Giáo án Ngữ văn 9 bài: Các thành phần biệt lập

HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu thành phần tình thái trong câu

?Đọc các VD và trả lời các câu hỏi trong SGK?

?Các từ in đậm trong những câu trên thể hiện nhận định của người nói đối với sự việc nêu ở trong câu ntn?

?Nếu không có các từ ấy thì nghĩa cơ bản của câu có thay đổi không?

Giáo viên: Thành phần tình thái.

?Thế nào là thành phần tình thái?

Hoạt động 2: Tìm hiểu thành phần cảm thán

?Đọc các VD trong sách giáo khoa?

?Các từ ngữ in đậm trong những câu trên có chỉ sự vật hay sự việc gì không?

?Nhờ những từ ngữ nào trong câu mà chúng ta hiểu được tại sao người nói kêu “ồ”hoặc “trời ơi”?

?Các từ ngữ in đậm dùng để làm gì?

- > Thành phần cảm thán.

? Thế nào là thành phần cảm thán?

* ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: hướng dẫn luyện tập

?Tìm các thành phần tình thái/cảm thán trong những câu sau?

- GV gợi mở; nêu vấn đề

- HS trao đổi trình bày

?Hãy xếp những từ ngữ sau theo trình tự tăng dần độ chắc chắn?

? Giải thích tại sao tác giả dùng từ “chắc”?

- GV gợi mở; nêu vấn đề

- HS trao đổi trình bày

- Làm BT còn lại.

G/v yêu cầu h/s làm BT4: viết đoạn văn khoảng nữa trang giấy vào vở bài tập

I . Thành phần tình thái :

1. Ví dụ:

* Nhận xét

a) Chắc, có lẽ: Nhận định của người nói đối với sự việc được nói trong câu.

+ Chắc: Thể hiện độ tin cậy cao.

+Có lẽ: Thể hiện độ tin cậy thấp hơn.

b)Nếu không có những từ ngữ in đậm thì sự việc nói trong câu vẫn không có gì thay đổi.

2. Kết luận:

* Ghi nhớ

- Thành phần tình thái được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói trong câu.

II. Thành phần cảm thán:

1. VD

a) Các từ ngữ "ồ, trời ơi“ ở đây không chỉ sự vật hay sự việc.

b)Chúng ta hiểu được tại sao người nói kêu “ồ, trời ơi“ là nhờ phần câu tiếp theo sau những tiếng này.

c) “ồ ,trời ơi”không dùng để gọi ai cả chỉ giúp người nói giãi bày nỗi lòng của mình.

2. Kết luận:

* Ghi nhớ:

- Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận…)

III.Luyện tập:

1 Bài tập 1 SGK /19

- Các thành phần biệt lập tình thái "có lẽ, hình như, chả nhẽ…”

- Cảm thán "chao ôi..”

2. Bài tập 2

- Dường như (Văn viết/hình như, có vẻ như)

- Có lẽ

- Chắc là

- Chắc hẳn

- Chắc chắn

3. Bài tập 3

Yêu cầu học sinh nhận định điều kiện dùng từ chỉ độ tin cậy tốt nhất. Đòi hỏi học sinh cảm nhận và biết diễn đạt bằng lời điều mình cảm nhận.

Gợi ý:

- “Chắc chắn” có độ tin cậy cao nhất, “hình như” có độ tin cậy thấp nhất. Tác giả dùng từ “chắc” trong câu theo 2 hướng:

+Thái độ của ông Ba với sự việc về tình cha con sâu nặng, dồn nén của ông Sáu với con gái con gái thì sự việc sẽ diễn ra như vậy.

+Cách kể chuyện tạo tình huống bất ngờ (bé Thu không nhận cha ở phần tiếp theo)