Lý thuyết Kinh tế và Pháp luật 10 Cánh diều bài 18
Lý thuyết Kinh tế và Pháp luật 10 bài 18: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bộ máy nhà nước có đáp án chi tiết cho từng câu hỏi chương trình sách mới. Thông qua đây các em học sinh đối chiếu với lời giải của mình, hoàn thành bài tập hiệu quả
Bài: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bộ máy nhà nước
A. Lý thuyết Kinh tế pháp luật 10 bài 18
1. Quốc hội
Chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội:
- Quốc hội làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật;
- Thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp luật và nghị quyết của Quốc hội;
- Xét báo cáo công tác của Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập;
- Quyết định những vấn đề cơ bản và quan trọng của quốc gia như:
+ Mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội của đất nước
+ Chính sách cơ bản về tài chính, tiền tệ, dân tộc, tôn giáo, tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước
+ Bầu miễn nhiệm các chức danh quan trong trong bộ máy nhà nước theo Hiến pháp quy định
+ Quyết định đại xá
+ Quyết định các vấn để chính tranh và hòa bình, tình trạng khẩn cấp, các biện pháp đặc biệt bảo đảm quốc phòng an ninh quốc gia, quyết định chính sách cơ bản về đối ngoại,
+ Quyết định trưng cầu ý dân...
2. Chủ tịch nước
Chức năng và nhiệm vụ của Chủ tịch nước
+ Công bố Hiến pháp luật, pháp lệnh;
+ Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quan trọng của nhà nước như Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao
+ Quyết định đặc xá, căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, công bố quyết định đại xá;
+ Quyết định tặng thưởng huân chương, huy chương, các giải thưởng nhà nước, danh hiệu vinh dự nhà nước, quyết định cho nhập quốc tịch, thôi quốc tịch, trở lại quốc tịch hoặc tước quốc tịch Việt Nam;
+ Thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân, căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Ủy ban thường vụ Quốc hội, công bố, bãi bỏ quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh
+ Ra lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp, trong trường hợp Ủy ban thường vụ Quốc hội không thể họp được, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương
+ Tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước ngoài;
+ Căn cứ vào nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, quyết định cử triệu hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
+ Phong hàm, cấp đại sứ, quyết định đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước.
3. Chính phủ
- Chính phủ có chức năng và nhiệm vụ:
+ Xây dựng và tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật của các cơ quan có thẩm quyền theo luật định;
+ Trình Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội về tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính theo thẩm quyền
+ Thống nhất quản lý nhà nước về các lĩnh vực trong xã hội
+ Thống nhất quản lý nền hành chính quốc gia;
+ Thực hiện quản lý nhà nước về cán bộ, công chức, viên chức và công vụ trong các cơ quan nhà nước;
+ Lãnh đạo công tác của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp, hướng dẫn kiểm tra Hội đồng nhân dân trong việc thực hiện văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên, tạo điều kiện để Hội đồng nhân dân thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do luật định, Bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước và xã hội, quyền con người, quyền công dân, Bảo đảm trật tự, an toàn xã hội
+ Tổ chức đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước theo ủy quyền của Chủ tịch nước
+ Quyết định việc kí, gia nhập, phê duyệt hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ, trừ điều ước quốc tế trình Quốc hội phê chuẩn quy định
+ Bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích chính đáng của tổ chức và công dân Việt Nam ở nước ngoài;
+ Phối hợp với Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
4. Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân
- Tòa án nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
- Viện Kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.
5. Chính quyền địa phương
- Chính quyền địa phương tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa phương, quyết định các vấn đề của địa phương do luật định; chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan nhà nước cấp trên.
- Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương được xác định trên cơ sở phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương và của mỗi cấp chính quyền địa phương.
- Trong trường hợp cần thiết, chính quyền địa phương được giao thực hiện một số nhiệm vụ của cơ quan nhà nước cấp trên với các điều kiện bảo đảm thực hiện nhiệm vụ đó.
6. Hội đồng Bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước
- Hội đồng bầu cử quốc gia là cơ quan do Quốc hội thành lập, có nhiệm vụ tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội, chỉ đạo và hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
- Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật, thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.
B. Trắc nghiệm Kinh tế pháp luật 10 bài 18
Câu 1. Quốc hội nước ta thực hiện những nhiệm vụ nào sau đây?
A. Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp; làm luật và sửa đổi luật.
B. Thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp, luật và nghị quyết của Quốc hội.
C. Xét báo cáo công tác của Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Quốc hội làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp; làm luật và sửa đổi luật; thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp, luật và nghị quyết của Quốc hội; xét báo cáo công tác của Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập; quyết định những vấn đề cơ bản và quan trọng của quốc gia.
Câu 2. Chủ tịch nước có nhiệm vụ và quyền hạn nào sau đây?
A. Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh.
B. Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quan trọng.
C. Quyết định đặc xá.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Chủ tịch nước công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh; đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quan trọng của Nhà nước như Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; quyết định đặc xá,...
Câu 3. Việc làm nào dưới đây nằm trong nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ?
A. Tập trung ưu tiên, phòng chống dịch Covid-19.
B. Tập trung hỗ trợ bảo đảm cho cuộc sống người dân sau mưa lũ.
C. Quy định chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ, cơ quan ngang Bộ.
D. Cả A,B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Những việc làm thể hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ:
- Tập trung ưu tiên, phòng chống dịch Covid-19.
- Tập trung hỗ trợ bảo đảm cho cuộc sống người dân sau mưa lũ.
- Thông tin 4: Quy định chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ, cơ quan ngang Bộ.
Câu 4. Nhiệm vụ của Chính phủ là gì?
A. Xây dựng và tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật của các cơ quan có thẩm quyền theo luật định.
B. Trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính theo thẩm quyền.
C. Thống nhất quản lí nhà nước về các lĩnh vực trong xã hội
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Nhiệm vụ của chính phủ được quy định trong Hiến pháp 2013 như sau:
+ Xây dựng và tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật của các cơ quan có thẩm quyền theo luật định.
+ Trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính theo thẩm quyền.
+ Thống nhất quản lí nhà nước về các lĩnh vực trong xã hội; thống nhất quản lí nền hành chính quốc gia; thực hiện quản lí nhà nước về cán bộ, công chức, viên chức và công vụ trong các cơ quan nhà nước; lãnh đạo công tác của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp.
Câu 5. Chính phủ có quyền hạn gì?
A. Tổ chức đàm phán, kí điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước theo ủy quyền của Chủ tịch nước.
B. Bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích chính đáng của tổ chức và công dân Việt Nam ở nước ngoài.
C. Phối hợp với Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cơ quan trung ương thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Quyền hạn của Chính phủ trong Hiến pháp 2013 quy định rõ như sau:
+ Tổ chức đàm phán, kí điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước theo ủy quyền của Chủ tịch nước, quyết định việc kí, gia nhập, phê duyệt hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ, trừ điều ước quốc tế trình Quốc hội phê chuẩn quy định.
+ Bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích chính đáng của tổ chức và công dân Việt Nam ở nước ngoài; phối hợp với Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Câu 6. Tòa án xét xử A tại phiên tòa và ra bản án buộc tội A về “Tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản” thể hiện nhiệm vụ gì của Tòa án nhân dân?
A. Có nhiệm vụ bảo vệ công lí, bảo vệ quyền con người.
B. Bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa.
C. Bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Tòa án nhân dân: có nhiệm vụ bảo vệ công lí, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, những người bị hại trong vụ án. Đồng thời bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, ngăn không cho những hành đồng tương tự tái diễn.
Câu 7. Kiểm tra, đánh giá và xác nhận chất lượng hoạt động của một tổ chức chất lượng của các hồ sơ, các thông tin tài chính là nhiệm vụ của cơ quan nào trong bộ máy nhà nước?
A. Kiểm toán nhà nước.
B. Bầu cử quốc gia.
C. Quốc hội.
D. Ủy ban nhân dân.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Nhiệm vụ của Kiểm toán nhà nước trong bộ máy nhà nước:
- Kiểm tra, đánh giá và xác nhận chất lượng hoạt động của một tổ chức chất lượng của các hồ sơ, các thông tin tài chính, kế toán.
- Là công cụ kiểm tra, kiểm soát tài chính nhà nước.
Câu 8. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về bộ máy nhà nước Việt Nam?
A. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
B. Ngoài Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cũng có chức năng xét xử.
C. Chính quyền địa phương tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa phương.
D. Hội đồng bầu cử quốc gia là cơ quan do Chính phủ thành lập.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Phát biểu câu a đúng vì trong bộ máy nhà nước, Quốc hội có vị trí đặc biệt quan trọng. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất. Bộ máy nhà nước gồm nhiều cơ quan khác nhau. Nhưng chỉ có Quốc hội là cơ quan nhà nước được nhân dân giao nhiệm vụ thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thống nhất trong cả nước.
Câu 9. Hội đồng Bầu cử quốc gia được thành lập lần đầu tiên vào thời gian nào?
A. Tháng 11/2015.
B. Tháng 10/2015.
C. Tháng 11/2016.
D. Tháng 10/2016.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Hội đồng Bầu cử quốc gia là cơ quan có vị trí, vai trò quan trọng trong các cuộc bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp được thành lập lần đầu tiên tháng 11/2015.
Câu 10. Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương được xác định trên cơ sở nào?
A. Phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương.
B. Phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở địa phương.
C. Phân định thẩm quyền của mỗi cấp chính quyền địa phương.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương được xác định trên cơ sở phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương, địa phương và của mỗi cấp chính quyền địa phương.
>>>> Bài tiếp theo: Lý thuyết Kinh tế và Pháp luật 10 Cánh diều bài 19
Trên đây là toàn bộ nội dung bài Lý thuyết Kinh tế và Pháp luật 10 bài 18: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bộ máy nhà nước sách Cánh diều. Các em học sinh tham khảo thêm Kinh tế & Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo và Kinh tế & Pháp luật lớp 10 Kết nối tri thức. VnDoc liên tục cập nhật lời giải cũng như đáp án sách mới của SGK cũng như SBT các môn cho các bạn cùng tham khảo.
