Bộ đề thi vào lớp 10 môn Ngữ văn

Ý

Nội dung

Điểm

Đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu

2.0

a,

Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là nghị luận

0.5

b,

Nội dung đoạn trích: Ăn mặc phù hợp với môi trường – hoàn cảnh chung và hoàn cảnh riêng, phù hợp với văn hóa, đạo đức

mới thực sự là ăn mặc đẹp, mới thực sự là sự hiểu biết.

0.5

1.0

Nội dung

Điểm

Suy nghĩ của em về bài học ứng xử trong cuộc sống được gợi lên từ câu tục ngữ: “Một sự nhịn, chín sự lành”.

3.0

a.

Đảm bảo đúng cấu trúc của một bài văn nghị luận; đúng kiểu bài

nghị luận về một vấn đề tư tưởng đọa lý.

0.25

b.

Xác định dúng vấn đề nghị luận: bàn về bài học ứng xử trong cuộc sống được gợi lên từ câu tục ngữ “Một sự nhịn, chín sự lành” – bài

học về sự nhẫn nhịn.

0.25

c.

Triển khai bài viết mạch lạc, tự nhiên, hợp lý, kết hợp giữa lí lẽ và

dẫn chứng

2.0

Có nhiều cách triển khai vấn đề. Đây là một hướng tham khảo để

đánh giá

- Giới thiệu vấn đề: bài học ứng xử từ câu “Một sự nhịn, chín sự

lành”

0.25

- Giải thích:

+ “Nhịn” là nhẫn nhịn, nhường nhịn. “Lành” là bình yên, hài hòa, là điều tốt đẹp. Hai vế câu tục ngữ có quan hệ nhân quả. Có thể hiểu “nhịn” đề được “ lành”,muốn “lành” thì cần phải biết “nhịn”

+ Các số từ “một”, “chín” nhấn mạnh lợi ích to lớn của sự nhẫn nhịn. Câu tục ngữ khuyên nhủ mọi người cần biết nhẫn nhịn, nhường nhịn, cư xử đúng mực trong giao tiếp bởi vì chỉ “ một sự nhịn” có thể đem lại đến “chín sự lành”, một chút nhẫn nhịn sẽ giữ được, có được rất nhiều điều tốt đẹp cho cuộc sống. Đây là bài

học ứng xử sâu sắc.

0.25

- Bàn bạc, làm sáng tỏ vấn đề:

+ Ứng xử đúng mực, biết nhẫn nhịn sẽ khiến mỗi cá nhân và cả xã hội có được nhiều điều tốt đẹp. Khi có hiểu lầm, người biết

“nhịn” sẽ kiềm chế được cảm xúc, điều chỉnh suy nghĩ, làm chủ

0.5

hành vi để hóa giải, xoa dịu và giải quyết các mâu thuẫn một cách êm đẹp khiến các bên hiểu nhau, tôn trọng, thông cảm và chia sẻ, tin cậy và gắn bó hơn. Với mâu thuẫn gay gắt, biết kiềm chế để dịu bớt căng thẳng, lựa thời điểm hợp lý để hóa giải, mọi chuyện sẽ trở lại bình thường. Cách ứng xử ấy sẽ hạn chế bạo lực, ngăn ngừa cái xấu, góp phần làm cho xã hội ngày càng lành mạnh.

+ Ngược lại nếu bức xúc, nổi nóng, tinh thần lấn át lí trí sẽ dẫn đến lời nói, hành vi sai trái, gây ra hậu quả đáng tiếc. Tuổi học trò dễ nảy sinh những mâu thuẫn, hiểu lầm dẫn đến xung đột làm rạn nứt tình cảm, tác động xấu đến tinh thần và thể chất của nhau. Hiện tượng bạo lực học đường (xúc phạm, đánh nhau gây hậu quả nghiêm trọng) thời gian qua nói lên điều đó. Thiếu kiềm chế, nổi nóng không biết “nhịn” đúng lúc thường không có cơ hội hối hận, sửa chữa sai lầm. Lời khuyên “Một sự nhịn, chín sự lành “

càng trở nên cần thiết để ta tránh những sai lầm như vậy!

- Liên hệ, mở rộng vấn đề

+ Đề cao giá trị của nhẫn nhịn trong ứng xử, cha ông ta có những lời khuyên tương tự: “lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”, “sa chân với lại, sa miệng với không lại”, … Phong trào “nói lời hay, làm việc tốt” trong học sinh cũng rèn luyện cho chúng ta đức tính nhẫn nhịn nói trên.

+ Tuy nhiên không phải lúc nào “sự nhịn”, cũng đem lại “sự lành”. Có lẽ cũng bởi vậy mà cha ông ta dùng số từ “chín”, (với hàm ý nhiều, hầu hết) chứ không phải “mười” (với hàm ý tất cả , trọn vẹn). Nhân vật chị Dậu trong đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” (Ngô Tất Tố) đã nhịn và phản kháng đúng lúc. Trong lịch sử, khi thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta vào năm 1946, Bác Hồ đã chỉ rõ “ Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, (….). Chúng ta phải đứng lên! …” Khi cần phải đứng lên để bảo vệ danh dự, lẽ

phải, quyền lợi chính đáng.

0.25

- Bài học nhận thực và hành động.

+ Rèn tính nhẫn nhịn, biết lắng nghe, chia sẻ, làm chủ cảm xức để luôn ứng xử theo hướng tích cực; suy nghĩ chính chắn trước khi

hành động.

0.5

+ Phê phán, loại bỏ tính nông nổi, dễ nổi nóng, hành động theo cảm tính nhất thời, thích chuyện bé xé ra to,…

+ Biết vận dụng bài học ứng xử ấy một cách linh hoạt; đấu tranh khẳng định giá trị, đòi lẽ phải, công bằng cho bản thân và cho cộng đồng; góp phần cùng mọi người tạo nên xã hội lành mạnh, tôn

trọng, quan tâm, chia sẻ.

Khẳng định vấn đề nghị luận

0.25

d.

Sáng tạo: khuyến khích những bài viết có cách diễn đạt độc đáo,

có sự khám phá trong triển khai giải quyết vấn đề.

0.25

e.

Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp,

ngữ nghĩa tiếng Việt.

0.25