Giáo án Lịch sử lớp 8 bài 25: Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc năm 1873 – 1884 theo CV 5512 (tiết 2)

HĐ CỦA GV

NỘI DUNG

+? Vì sao phải mất gần 10 năm chờ đợi TD Pháp mới tiến đánh Bắc kì lần II?

+? Em hãy cho biết: TD Pháp đánh chiếm BK lần II trong hoàn cảnh đất nước ta ntn?

+? Âm mưu của Pháp khi đánh Bắc kì lần 2?

+? Pháp đánh HN và BK ntn?

1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần II (1882).

+ Phong trào kháng chiến của ta phát triển mạnh. Nước Pháp cũng gặp nhiều khó khăn.

- Kinh tế, quốc phòng trong 10 năm (1873 - 1883) không được cải thiện, ngược lại ngày càng suy yếu

- Đất nước rối loạn cực độ

- Đề nghị cải cách không được chấp nhận.

- Pháp lấy cớ triều Nguyễn vi phạm hiệp ước 1874, quân Pháp do Rivie chỉ huy tiến đánh Bắc Kì.

- 25/4/1882 nổ súng đánh thành Hà Nội.

- Kết quả: Thành Hà Nội mất, Hoàng Diệu tự vẫn, Pháp thừa cơ chiếm các tỉnh đồng bằng, quân Thanh cũng kéo sang VN.

+? Phong trào kháng Pháp của nhân dân HN khi TD Pháp đánh BK lần II ntn?

- GV nêu về chiến thắng Cầu Giấy.

+? Chiến thắng này có ý nghĩa gì?

+? Tại sao sau khi Rivie bị giết, Pháp vẫn không nhượng triều đình Huế?

Gv nhận xét kết luận

2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp.

- Khi Pháp đánh Bắc Kì lần II, nhân dân HN và BK đã kết hợp với quân triều đình anh dũng chống Pháp.

- Tự đốt nhà ngăn chặn bước tiến của giặc

- Những nơi khác nhân dân đắp đập cắm kè, làm hầm chông cạm bẫy.

- 19/5/1883, tại Cầu Giấy, Rivie bị giết.

+ Làm cho Pháp hoang mang, định rút chạy.

+? Trình bày cuộc tấn công của Pháp vào Thuận An? Pháp tấn công TA nhằm mục đích gì?

+? Cho biết nội dung cơ bản của hiệp ước? Em có nhận xét gì về nội dung đó?Hậu quả?

+? Thái độ của nhân dân ta ntn khi triều đình kí H/ước?

? Trước thái độ của triều đình như vậy, hành động của Pháp như thế nào?

? Đánh giá về trách nhiệm của nhà Nguyễn trong việc để mất nước ta?

3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ(1884).

- 8/1883 Pháp tấn công vào cửa biển Thuận An → ngày 20/8 đổ bộ lên khu vực này.triều đình xin đình chiến.

+ Buộc triều đình Huế phải đầu hàng.

- 25/8/1883 triều đình kí với Pháp hiệp ước Hác-măng.

- Thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Bắc kì và trung kì,

- Phong trào kháng Pháp bùng nổ dữ dội.

- Pháp chiếm hàng loạt các tỉnh ở Bắc kì: Bắc Ninh, Tuyên Quang…

- 6/6/1884 triều đình kí với Pháp h/ước Pa-tơ-nốt →VN trở thành 1 nước thuộc địa nửa phong kiến. nhà nước phong kiến Nguyễn với tư cách một quốc gia độc lập đã hoàn toàn sụp đổ.

HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')

Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học

1. Yêu Cầu HS lập bảng thống kê phong trào chống Pháp của nhân dân ta từ năm 1858 đến năm 1884 theo yêu cầu sau:

Bài làm:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY- TRÒ

KIẾN THỨC CẦN ĐẠT

Hoạt động 1: Tìm hiểu Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai 1882
? Hoàn cảnh trong nước và tình thế của nước Pháp trong việc Pháp đánh Bắc Kì lần 2?

Hs trình bày hoàn cảnh

? Tại sao gần 10 năm sau Pháp mới đánh Bắc Kì lần 2?

Hs suy nghĩ trả lời

- A- Đức- TBN muốn thương thuyết với triều đình khiến cho Pháp nóng lòng muốn hđ

- KT, QS VN trong 10 năm ngày càng đi xuống.

?Nguyên cớ trực tiếp để Pháp đánh BK lần 2?

Hs trả lời
GV dùng lược đồ thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần 2 để minh hoạ tình hình chiến sự tại HN
? Sau khi thành HN thất thủ, thái độ của triều đình Huế ra sao?

Hs trả lời
? Hậu quả của thái độ nhu nhược của triều đình Huế?

Hs trình bày hậu quả

Hoạt động 2: Tìm hiểu nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp

Hs đọc mục 2 sgk trang 122-123

? Phong trào kháng chiến của nhân dân Bắc Kì khi Pháp đánh Bắc Kì lần 2?

Hs trình bày
? Trước tinh thần và khí thế tiến công của nhân dân thực dân Pháp đã làm gì?

Hs trả lời

? Tại sao thực dân Pháp không nhượng bộ triều đình Huế khi Ri-vi-e bị chết trận tại Cầu Giấy?

Hs thảo luận theo nhóm

Vua Tự Đức mới qua đời, triều đình lục đục, CNTB Pháp phát triển, Pháp có viện binh

Hoạt động 3: Tìm hiểu hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ 1884
. GV dùng lược đồ giới thiệu địa danh Thuận An và kinh thành Huế

? Trình bày cuộc tấn công Thuận An của Pháp?

Hs trình bày

Thuận An là một cửa biển quan trọng thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Là thủy lộ chính thông sông Hương qua phá Tam Giang ra biển Đông. Là nút GT nối liền vùng cận duyên và lưu vực sông Hương, đóng vai trò trọng yếu đối với Huế về mặt chiến lược, thương mại, cũng như kinh tế.
? Nội dung chính của Hiệp ước Hác-măng?

Hs trình bày nội dung hiệp ước

? Hậu quả sau khi hiệp ước được kí kết?

Hs nêu hậu quả
? Nguyên nhân Hiệp ước Pa-tơ-not được kí kết?

Hs nêu nguyên nhân

? Nội dung chính của hiệp ước?

Hs Trả lời, ghi bài

Gv: Nêu 2 điều khoản cơ bản

Hs lắng nghe, ghi nhớ

Khoản 1: Nước VN thừa nhận sự bảo hộ của nước Pháp là nước sẽ thay mặt VN trong mọi việc giao thiệp với ngoại quốc và bảo hộ người VN ở nước ngoài.

Khoản 3: Tại các tỉnh nằm trong giới hạn từ giáp NK đến giáp Ninh Bình, các quan lại triều đình tiếp tục cai trị ND như cũ, trừ các việc thương chính, công chính cùng các việc cần có chủ trương nhất trí, cần có kĩ sử Pháp hay người châu Âu giúp.

Hiệp ước Pa-tơ-nốt đặt cơ sở lâu dài và chủ yếu cho quyền đô hộ của Pháp ở VN.

1. Thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần thứ 2 (1882)
a. Hoàn cảnh
* Trong nước:
- Sau Hiệp ước Giáp Tuất dân chúng phản đối mạnh mẽ
- Nhiều cuộc khởi nghĩa bùng nổ
- Nền kinh tế đất nước suy sụp
- Giặc cướp nổi lên khắp nơi
- Triều đình khước từ mọi đề nghị cải cách
=> Đất nước rối loạn
* Pháp: Đang chuyển mạnh sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc => Nhu cầu xâm chiếm thuộc địa cao

b. Diễn biến
* Nguyên cớ trực tiếp : Vu cáo triều đình vi phạm Hiệp ước Giáp Tuất và còn giao thiệp với nhà Thanh
* Chiến sự tại HN:
- 25/4/1882 Rivie gửi tối hậu thư đòi Hoàng Diệu nộp thành không điều kiện
- Quân ta chống trả quyết liệt, đến trưa thành HN thất thủ, Hoàng Diệu tự vẫn
- Triều đình vội vàng thương thuyết với Pháp và cầu cứu nhà Thanh
=> Quân Thanh ồ ạt tiến vào nước ta
- Pháp thừa cơ chiếm các tỉnh đồng bằng

2. Nhân dân Bắc kì tiếp tục kháng chiến

* Tại Hà Nội
- Nhân dân đánh giặc bằng mọi vũ khí có trong tay
- Tự đốt nhà tạo thành bức tường lửa ngăn giặc
- Không bán lương thực cho Pháp
- Đào hào đắp luỹ

* Tại các tỉnh đồng bằng
- Nhân dân đắp đập cắm kè, làm cạm bẫy
Quân dân Bắc Ninh, Sơn Tây kéo về áp sát thành HN
- Ri-vi-e kéo quân về HN đối phó
- 19/5/1883 quân ta lập nên chiến thắng Cầu Giấy lần 2
* Kết quả: Pháp định rút khỏi Bắc Kì và 1 số nơi
- Triều đình tìm đường thương thuyết
=> Pháp tấn công Thuận An buộc triều đình Huế đầu hàng
3. Điều ước Pa-tơ-not. Nhà nước PK Việt Nam sụp đổ

a. Pháp chiếm Thuận An:
- 18/8/1883 Pháp tấn công Thuận An
- 20/8/1883 Pháp chiếm Thuận An
- Triều đình xin đình chiến và kí Hiệp ước Hác-măng với Pháp

b. Hiệp ước Hác-măng
* Nội dung:
- Triều đình chính thức thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp
- Thu hẹp địa giới quản lí của triều đình
- Quyền ngoại giao do Pháp nắm giữ
- Triều đình phải rút quân từ Bắc Kì về Trung Kì

c. Hiệp ước Pa-tơ-not
* Nội dung
- Căn bản giống hiệp ước Hác- măng
- Sửa đổi lại địa giới Trung Kì
- Nhà Nguyễn chính thức đầu hàng Pháp
=> Nước ta là nước thuộc địa nửa phong kiến