Sẽ bổ sung quy định hưởng trợ cấp hưu trí xã hội khi không rút BHXH 1 lần

“Sau sáu năm thi hành Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH), bên cạnh những kết quả đạt được, cũng còn những bất cập, hạn chế. Vì vậy, năm 2018 Chính phủ giao cho Bộ LĐ-TB&XH sửa đổi Luật BHXH. Hiện đơn vị đang tập trung nghiên cứu các chính sách theo hướng giảm dần năm đóng BHXH tối thiểu xuống 15 năm và nhiều chính sách khác”.

Ông Trần Hải Nam, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết như trên tại hội nghị cung cấp thông tin về BHXH, do BHXH Việt Nam tổ chức vào sáng 1-6.

Xây dựng hệ thống BHXH đa tầng

Theo ông Trần Hải Nam, Bộ LĐ-TB&XH đang nghiên cứu sửa Luật BHXH theo hướng điều chỉnh năm chính sách BHXH, nhằm cụ thể hóa chính sách của Đảng, Nhà nước.

Thứ nhất: Xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, linh hoạt. Trong đó, dự luật sẽ bổ sung quy định trợ cấp hưu trí xã hội, để hình thành hệ thống BHXH đa tầng gồm: Tầng trợ cấp hưu trí xã hội (hiện đang được quy định ở Luật Người cao tuổi), BHXH cơ bản (bao gồm BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện), bảo hiểm hưu trí bổ sung.

Trong đó, tầng hưu trí xã hội, dự luật sẽ sửa theo hướng NLĐ đã tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng, không nhận BHXH một lần sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sớm hơn và mức trợ cấp hằng tháng cao hơn. Mục đích nhằm tạo sự liên kết, hỗ trợ giữa các tầng, đặc biệt giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội với BHXH cơ bản.

Thứ hai: Mở rộng diện bao phủ đối tượng tham gia BHXH. Chẳng hạn như chủ hộ kinh doanh; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương. Song song đó, quy định cụ thể việc tham gia BHXH bắt buộc đối với NLĐ làm việc không trọn thời gian.

“Bộ LĐ-TB&XH cũng nghiên cứu tăng mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước nhằm tăng tính hấp dẫn, thu hút tạo điều kiện để người dân tham gia BHXH tự nguyện thông qua việc tăng mức hỗ trợ đối với người tham gia BHXH tự nguyện và bổ sung chế độ trợ cấp thai sản trong chính sách BHXH tự nguyện. Vì hiện nay người tham gia BHXH mới chỉ có chính sách hưu trí…”- ông Nam cho biết.

Giảm năm đóng BHXH tối thiểu xuống 15 năm

Chính sách thứ ba được ông Nam đề cập là mở rộng diện bao phủ đối tượng thụ hưởng BHXH (lương hưu, BHXH hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội). Trong đó dự luật sẽ sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, tiến tới còn 10 năm. Mục đích tạo điều kiện cho NLĐ tham gia BHXH muộn, có thời gian tham gia BHXH ngắn được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH.

“Cạnh đó quy định lộ trình giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với khả năng của ngân sách….”- ông Nam cho hay.

Ngoài ra, cơ quan soạn thảo sẽ đưa vào Luật BHXH các chính sách để khuyến khích, tạo điều kiện cho NLĐ tham gia đóng góp để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần, bên cạnh việc cho phép NLĐ được tiếp tục hưởng BHXH một lần nếu có nhu cầu.

Thứ tư: Dự luật sẽ bổ sung nội dung quy định quản lý thu, nộp BHXH. Mục đích nhằm tăng cường tính tuân thủ pháp luật về BHXH, ngăn chặn kịp thời tình trạng gian lận, trục lợi chính sách BHXH, hạn chế việc trốn đóng, chậm đóng. Đặc biệt là hạn chế tình trạng chậm đóng thời gian dài dẫn đến không có khả năng thu, nộp…

Dự luật cũng sẽ sửa đổi, bổ sung một số nội dung nhằm ngăn chặn kịp thời tình trạng gian lận trục lợi, trốn đóng, chậm đóng, đặc biệt là tình trạng chậm đóng thời gian dài dẫn đến không có khả năng thu, nộp. Quy định biện pháp bảo vệ quyền tham gia và thụ hưởng BHXH cho người lao động.

Thứ năm: Đa dạng hoá danh mục, cơ cấu đầu tư quỹ BHXH theo nguyên tắc an toàn, bền vững, hiệu quả. Trong đó, bổ sung quy định về định kỳ đánh giá, dự báo tài chính quỹ BHXH, tăng cường cơ chế giám sát, giao và duyệt quyết toán, kiểm toán.

“Ngoài ra dự luật sẽ bổ sung hình thức ủy thác đầu tư quỹ BHXH để đa dạng các hình thức đầu tư, nâng cao hiệu quả của hoạt động đầu tư quỹ BHXH…”- ông Trần Hải Nam cho hay.

Luật BHXH sẽ trình Quốc hội cho ý kiến tại hai kỳ họp

Bộ LĐ-TB&XH cho biết tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV (đang diễn ra), các đại biểu Quốc hội sẽ xem xét, thông qua Nghị quyết về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023. Trong đó có dự án Luật BHXH sửa đổi.

Theo đó, dự kiến tại kỳ họp thứ 6 (diễn ra vào tháng 10-2023), Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật BHXH (sửa đổi) để Chính phủ hoàn thiện dự luật. Sau đó, tại kỳ họp thứ 7 (diễn ra vào tháng 5-2024), Quốc hội dự kiến thông qua dự án Luật BHXH và có hiệu lực từ đầu năm 2025.